LENTE!

Heggenmussen

Tijd is een wonderlijk ding. Wij hoeven er niets aan te doen en het loopt perfect: elke minuut duurt precies zo lang als de vorige en voor de dagen geldt hetzelfde. Kijk maar naar de klok. En toch ervaren we 'tijd' steeds weer anders. Als je klein bent staat een jaar bijna gelijk aan de eeuwigheid, maar naarmate je ouder wordt begint de tijd te 'vliegen'! "Het gaat hard," verzuchten wij, oude mensen. Maar elk nadeel hep se voordeel (zegt onze eigen wijsgeer Cruyff!) en zo is het elk jaar lente vóór je het weet. Ja toch?!

DE BODEM

De afgelopen februarimaand die zo koud was heeft trouwens flink op de rem getrapt: de sneeuwklokjes bleven wekenlang halverwege steken en ook de crocussen kwamen niet verder. Dat heeft vooral te maken met de bodemtemperatuur. Die moet minimaal 5º C zijn om onze planten weer aan de groei te krijgen. Wat dat betreft kun je dus beter een aaneengesloten koude periode hebben dan grote schommelingen in de temperatuur. Wat al uitgelopen is raakt dan weer beschadigd door de vorst. Zo kun je je veelbelovende bloemknoppen gemakkelijk kwijtraken. Vliesdoek, afgedankte vitrage of een oud laken kunnen helpen om de schade te beperken: maak er maar even een spooktuin van.

AAN HET WERK

Dan het tuinwerk. Er is ontzettend veel te doen en je zou wel overal tegelijk willen beginnen, maar er is tijd genoeg en het werk loopt niet weg. Doe het op je gemak en kijk eerst eens goed om je heen. Voor mij is elk voorjaar een hernieuwde kennismaking met mijn tuin. Want er zijn planten verplaatst, er zijn nieuwe planten bijgekomen en als je dat niet allemaal nauwkeurig noteert dan wéét je het na de winter gewoon niet meer. Dat is dan het eerste goede voornemen: opschrijven waar je je planten gelaten hebt!
GEREEDSCHAP

En omdat een goed begin het halve werk is controleren we eerst het tuingereedschap. Is de grasmaaier al geslepen en de heggenschaar? Draai even een schroef door de steel van de bezem, zodat ie eindelijk stevig vast zit. Knipt de snoeischaar nog wel gemakkelijk of moet je hem even wat losser draaien? Gooi die oude hark, die zoveel tanden mist, maar weg. Is de schop nog scherp en hoe zit het met zijn handvat? Gereedschap waar je kracht mee zet moet stevig in elkaar zitten. Een kruiwagen neemt wel veel ruimte in, maar je kunt toch ook niet zonder. Als je hem vooral gebruikt voor het vervoeren van afgemaaid gras of blad dan kun je ook wel een opvouwbare kruiwagen aanschaffen. Goedkope schepjes die je steeds weer recht moet buigen onder je klomp (!) zijn een ergernis van jewelste. Geef er iets meer aan uit en je hebt een mooi stuk gereedschap voor het leven. Een bol tomatentouw is ideaal voor het aanbinden van je planten. Het zal op den duur verteren en kan dus zo met de uitgebloeide planten mee de compostbak in. Knip touw liever met een huishoudschaar dan met een snoeischaar.

Veelgebruikt gereedschap

Handig: neem een emmer in een opvallende kleur, wit bijvoorbeeld, en verzamel daarin het gereedschap dat je steeds bij de hand moet hebben. Dat scheelt een hoop geloop en gezoek. Mijn emmer is gevuld met: een schepje, handharkje, snoeischaar, tuinhandschoenen, bol touw, oude schaar, oude afwaskwast (voor de vogeldrinkschalen), voegenkrabber, oud aardappelmesje én een plastic bloempot voor het verzamelen van steentjes, stukjes glas, snoeppapiertjes e.d. Ik grijp nooit mis.

Ook nodig: een emmer of mand voor het verzamelen van het groenafval. Niet te groot, zodat je hem gemakkelijk neer kunt zetten en zodat hij wat sneller vol is. Dan heb je regelmatig wat te lopen bij al dat tuingehurk.

KLUSSEN

Nu de planten het nog rustig aan doen is er ruimte om te klussen. Door de vorst kunnen tegels omhoog gedrukt worden: struikelblokken. Daar moet je even wat aan doen. Misschien is de hele bestrating wel aan een opknapbeurt toe. Loop het schilderwerk even na. En wat heb je allemaal bedacht, in de winter bij de kachel? Een gemetselde barbecue of een pergola: een uitstekende manier om hoogte aan te brengen in de beplanting. Er zijn zóveel mooie klimplanten die je met elkaar kunt combineren, groenblijvers, geurbrengers. Bij lage temperaturen kun je ook heel goed een vijver uitgraven - daar word je lekker warm van. Doe het in één keer goed en graaf door tot een diepte van minimaal één meter. Dat is zeker nodig als er straks dieren in de vijver moeten overwinteren.

DE PLANTEN

De oude plantenstengels, gebroken of in stukjes geknipt, hark ik met het oude blad voorzichtig uit de border zodat de grond kan opwarmen en planten en bolgoed zichtbaar worden. Ik bewaar het even in plastic zakken tot de planten goed aan de groei zijn en dan kan het zo weer terug, als een dikke mulchlaag om de planten heen, om het vocht vast te houden en onkruid te onderdrukken.

Een goed gesnoeide Queen  Elisabeth!

Half maart worden de rozen gesnoeid. Struikrozen: houd vijf  takken aan en snoei die terug op drie tot vijf 'ogen', altijd op een naar buiten gericht oog, zodat je een mooie open struik krijgt. Bij klimrozen worden de lange takken alleen weggeknipt als ze oud zijn en er genoeg jonge vervangers zijn. De zij(bloei)takken van de lange takken op twee tot drie ogen terugsnoeien. Ook hier bepaalt de stand van het laatste oog de groeirichting. Goed aanbinden. Geef de rozen na deze behandeling rozenmest en werk voorzichtig fijngesneden bananenschillen door de grond voor nog meer bloei (zeggen ze). Ruim de rozensnoeisels goed op, anders kom je nooit van plagen als sterroetdauw af (zwarte vlekken op het blad).

Wacht met het snoeien van de vlinderstruik (buddleja) tot het niet meer vriest. Knip de takken terug op een paar mooie knoppen, zo'n 50 cm. boven de grond. De oude bloemschermen van de hortensia mogen er nu ook af. Knip niet te diep in verband met de nieuwe bloemknoppen. De vaste lavatera's krijgen ook een snoeibeurt en dan groeien ze je nóg boven het hoofd. Wat eigenlijk wel heel leuk is, omdat ze bloeien van eind juni tot de vorst.

GAZON

Het gazon is vermoedelijk weer aan een opknapbeurt toe: verticuteren, beluchten, bemesten en zodra het gras gaat groeien: maaien. Elke week. En de kantjes afsteken. Paardebloemen uitsteken. Emelten bestrijden. En weer maaien. Elke week. Als je dat veel werk vindt, moet je er niet aan beginnen. Want een gazon dat er niet als een gazon bijligt is zonde van al die vierkante meters!

Centaurea cyanus 'Black Ball'

ZAAIGOED

De echte liefhebbers maken ook nog tijd vrij voor het zaaien van eenjarigen. Kant en klaar kopen, straks in mei, kan natuurlijk ook. Maar het is zo leuk om het zelf te doen. Bovendien een goede oefening in zelfbeperking voor tuiniers zonder kas. Als je maar zorgt dat er cosmea bijzit, anders wordt het geen echte zomer! Tabaksplant (nicotiana 'sylvestris') is ook zo mooi, wit en geurig. Zegekruid (nicandra physalodes) geeft prachtige zaaddozen. Die moet dus ook. En slaapbol (papaver somniferum) mag gewoon niet ontbreken. De zwarte korenbloem (centaurea cyanus 'Black Ball') was zo mooi vorig jaar. In combinatie natuurlijk met juffertje-in-'t-groen (nigella). En dan moet je ook nigella 'hispanica' eens proberen: heel bijzonder! En 'zelfbeperking', kun je dat óók zaaien?!

Kom, we gaan aan de slag - het is tijd!!

Maart 2003