vrijdag 10 januari 2014

NIEUWE ARTIKELEN


NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN OP
7 FEBRUARI 2014



Nog niet gehinderd door vorst of sneeuw dienen de
eerste bloemen van Helleborus, kerstroos, zich aan.
Zicht op een nieuw tuinseizoen!


Hier aan te klikken: TITELS HEGGENMUSSEN
Hier aan te klikken: TITELS COLUMNS
Hier aan te klikken: TUINKALENDERS
Hier aan te klikken: TUINFOTO'S
Hier aan te klikken: ANDERE TUINEN
                                  Nieuw: RONDJE TOORNWERD 5 januari 2014


OOST WEST, TUIN BEST

In míjn tuin … 

... voel ik mij oost west, tuin best. Maar soms moet je er even uit: sporen naar je moeder.
Toen ik nog thuis woonde, in het westen, reisde ik dagelijks per trein van Woerden naar Leiden en vice versa. Sleurreisjes waren het, in een ongecompliceerde sleurtrein met iedere dag dezelfde passagiers.
Toen de liefde mij naar het noorden bracht, ontspoorde ik: in Groningen kon ik met de bus naar mijn werk. Iedereen sprak daar Nederlands, maar in de bus maakte ik kennis met het Gronings. Wat ik ‘goed’ vond, bleek hier ‘goud’ te zijn! En waar in het Nederlands een zin eindigt met een punt, is dat in het Gronings een komma, dan ‘ja’ en dan een uitroepteken. Facultatief: ‘man’ erachteraan.

Er moest van toen af wel gereisd worden, van noord naar west. Dat deden we uiteindelijk als vijfpersoons gezin met de auto. Nu spoor ik soms weer, maar er is veel om aan te wennen in de tegenwoordige trein. Waar vroeger de deurtjes naar de balkons onbekommerd met de bochten mee open of dicht gleden, zit er nu een zware vergrendeling op om ze open dan wel dicht te houden. En ik in de drukte naar het balkon maar tegen die deur duwen om hem open te houden. Tot een begaan meisje mij op de grendel attendeerde. Dankjewel!

Over andersoortige 'verwildering'
Afgelopen zomer treinde ik terug naar Groningen. In Zwolle bleven reizigers achter op het perron, want overvol is vól en buiten aan de trein hangen mag niet. Op het balkon kon ik een uur lang nog net met één schouder tegen een wandje leunen, tussen de andere haringen in de ton. Afzien!
Bij mijn laatste treinreis stapte in Zwolle een chique mevrouw in, die direct drie nog vrije plaatsen in bezit nam: twee vriendinnen zouden aanschuiven. Het was druk, maar medepassagiers hadden het nakijken en schuifelden door naar het balkon; vol is vol! Toen de trein vertrok, had mevrouw eindelijk een vriendin aan de telefoon: ze bleek zelf in de verkeerde trein te zitten, maar reageerde laconiek. Haar tas stond al op een stoel, haar jas slingerde ze over de tweede en op de derde nam ze zelf plaats. Geen spoor van gêne. In de verte stonden de mensen opeengepakt; nog drie kwartier naar Amersfoort. Zo gaat dat tegenwoordig en ik las verder in ‘Verwilderen’ van Romke van de Kaa. Dat bracht mij terug op een goed spoor: van ‘oost west’ naar ‘tuin best’.

Aanbevolen literatuur tijdens



het sporen!













Januari 2014


WOUW! VUURPIJLEN! (Reseda odorata! Kniphofia!)

Heggenmussen
    

Er was eens een kindje op moeders schoot (Tolmiea menziesii). Vanonder zijn slaapmutsje (Eschscholtzia) keek hij met zijn blauwe babyoogjes (Nemophila menziesii) vrolijk om zich heen en riep: “Pawpaw!” (“Asimina triloba!”) De onschuld (Omphalodes) zelve. Het kindje groeide voorspoedig en zo werd het kleine slaapbolletje (Papaver somniferum) al gauw een grote jongen. 

Vrouwenmantel, Alchemilla mollis
Op oudejaarsavond trok zijn moeder haar vrouwenmantel (Alchemilla mollis) aan en mocht hij samen met zijn vader op straat vuurwerk (Dictamnus pilea) afsteken. Mooi siervuurwerk als fonteinkruid (Potamogeton) en parelkruid (Lithospermum), maar ook duizendknoop (Polygonum) en fijnstraal (Erigeron).
Hij werd nog groter, was soms een kruidje-roer-me-niet (Mimosa pudica), en had een brede belangstelling voor alles waar ook andere grotere jongens belangstelling voor hebben. In de snackbar bestellen ze bereklauw (Acanthus), eh, nee: bereóór! (Arctotis!) Of is het toch iets anders? Nou ja, wat dan ook. En ze kijken gezamenlijk - mannentrouw! (Plumbago!) - uit naar hét feest van het jaar: oudejaarsdag. Al lang van tevoren bestellen ze als vlijtige liesjes (Impatiens) hun wintervuurpijlen (Veltheimia bracteata), vuursalie (Salvia splendens), steenraketten 
Duizendknoop,
Polygonum


Chinese klokjes, Forsythia
(Erysimum), Duitse pijp (Aristolochia macrophylla), Chinese 
klokjes (Forsythia) natuurlijk en niet te vergeten donderblad (Sempervivum tectorum). Granaatappels (Punica granatum), Japans pijlkruid (Sagittaria japonica), gewoon pijlkruid (Sagittaria sagittifolia), kogelbloemen (Trollius) en kogeldistels (Echinops). En een klein kanon (Pilea) moet er ook bij. Met een beetje pech hou je daar een egelskop (Sparganium) aan over. Een ratelpopulier (Populus tremula) was natuurlijk ook geweldig geweest, tatatatata, maar die trek je zomaar niet uit de grond. Een mooie gouden regen (Laburnum) moet om dezelfde reden vergeten worden. 

Klaproosjes, Papaver 
Jammer. Maar om onderweg achteloos over je schouder te gooien zijn klaproosjes (Papaver) zeer geschikt. Uiteraard moet alles geoefend worden en dat is nog een heel karwij (Carum carvi); je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. De schaapskoppen (Hydrangea paniculata) oefenen met schietwilg (Salix alba), springbalsemien (Impatiens), steenbreek (Saxifraga) en buskruit, niet te vergeten. Knalt beter dan kruidje-roer-mij-niet (Mimosa pudica). Puinlook (Allium karataviense) blijft achter.

Ereprijs,Veronica

Begijntjes (Silene) schrikken zich een slaapmutsje (Eschscholtzia), als ze de volgende ochtend in hun tuintje geplooide sneeuwklokjes aantreffen naast gestippelde zonneroosjes en gevlekte dovenetel. Dat is dan de nachtschade (Solanum), veroorzaakt door die rare snijbonen (Phaseolus vulgaris). Wat zouden de oudjes op hun pantoffeltjes (Calceolaria) ze graag eens aan de ezelsoren (Stachys lanata) trekken, maar zo’n actie zou waarschijnlijk een vervelend (muize)staartje (Arisarum proboscideum) krijgen. Wie weet wat er dán tegen hun ruit (Thalictrum) gegooid zou kunnen worden. Vast niet de ereprijs (Veronica) voor doortastend optreden! In het beste geval blijft het bij kwetsen (Prunus domestica) en word je uitgemaakt voor zuurbes (Berberis). Dan maar aan de valeriaan (Centranthus). En zo gaat het verzet als een nachtkaars (Oenothera) uit ...

Kattensnor,
Cleome


Ondertussen hebben ook dieren zwaar te lijden. Met de kattenstaart (Lythrum) tussen de pootjes drukken katten hun snor (Cleome). De hond laat nog even zijn hondstanden (Erythronium) zien, maar zoekt dan hop! (Humulus!) een goed heenkomen. Het paard slaat nerveus met zijn staart (Equisetum), terwijl de reiger zijn bek (Erodium) diep in de veren steekt. Een haan probeert met kraailook (Allium vineale) en het opzetten van zijn hanekam (Celosia) de kippen in toom te houden.

Cosmos
Tegelijkertijd verdwijnt er voor miljoenen aan euro’s in de (Cosmos), eh, lucht: deze munten (Mentha) zijn dus letterlijk in rook opgegaan. Dit jaar zegge (Carex) en schrijven: 70 miljoen. Er is zelfs geen wildemanskruid (Pulsatilla) tegen gewassen en ieder jaar opnieuw vallen er slachtoffers. Als het meevalt is gips (Gypsophila) afdoende, maar afgerukte mansoren (Asarum europaeum) en beschadigde meisjesogen (Coreopsis) herstel je niet met nieskruid (Helleborus foetidus) en ogentroost (Euphrasia) of zoiets als een poederkwast (Haemanthus coccineus). En bij een afgerukte hand kom je met een uitgestoken vinger (Fatsia) ook niet ver. Zakdoekjes (Davidia involucrata) schieten tekort.

Mansoor, Asarum
Vaak breekt er brand uit; er kunnen bij brand netelige (Urta dioica) situaties ontstaan. Dat is met vrouwentranen (Dicentra formosa) niet te blussen: de rapen (Brassica rapa) zijn gaar.
Maar het idee om de vuurwerkoverlast aan de wilgen (Salix) te hangen, vindt jaar in jaar uit geen gehoor. Ook niet nu er weer een dode is gevallen en behalve handen ook een aantal ogen gemist moeten worden.
Op alle denkbare gebieden in ons land kunnen we beschikken over specialisten. Die zijn er ook voor professioneel vuurwerk. Één keer per jaar een fantastisch vuurwerk voor elk dorp en elke stad - zou het ooit zo ver komen met de beschaving?
In onze toch redelijk (tamelijk) georganiseerde maatschappij ligt het niet zo gemakkelijk. De meeste stemmen gelden, maar ook het recht van de sterksten of ‘diepgewortelde’ tradities en dat is níet altijd redelijk (verstandig).
Ik zoek na het oorverdovende geknal de stilte op in mijn tuin: plantaardig vuurwerk - óók mooi! Een goed 2014!

Januari 2014

JANUARI 2014

TUINKALENDER 


Komt dat zien: de korenbloem!

 Na alle ‘binnenpretjes’ van december tijd om weer eens buiten rond te kijken!

 Áls het nog winter wordt: sneeuw op gras en planten biedt bescherming bij vorst. Maar stoep en paden houden we sneeuwvrij.

 En doorbuigende takken van wintergroene heesters zijn ook beter af zonder een laag sneeuw.
en de dovenetel!

 Een bal in de vijver kan bevriezing tegengaan zolang de bal wat heen en weer blijft dobberen. Een ijsvrijhouder werkt beter.

 Nooit het ijs open hakken: zulk geweld overleven de vissen niet.

 Bij uitblijven van sneeuw en ijs kan er al gespeurd worden naar winterakonieten en andere  vroegbloeiers!


en mijn in een storm
geknakte kaardebol!
 Maar snuffelen in catalogi met mooie foto’s is ook leuk.
Maak een verlanglijstje!

 Er is nu tijd om het tuingereedschap na te lopen. Breng de grasmaaier weg voor een onderhouds- en slijpbeurt.

 Verzamel alvast eierdozen om daar straks eenjarigen in te zaaien.

 Eerst de aanwezige voorraad zaden controleren op de houdbaarheidsdatum. Bij twijfel wat zaadjes uitproberen - daar is nu nog tijd voor.

In de taxus ... 
 Nieuwe soorten uitzoeken is ook spannend. Maak het niet te exotisch: kies eens voor ‘wilde’ bloemen als margriet, papaver en korenbloem.

 2013 was een heel goed jaar voor de vlinders. Zaai en plant vlinderlokkers: voor een nóg beter 2014!

 Vergeet de vogels niet; ze weten nu precies waar ze terecht kunnen!

 Kijk uit naar het eind van de maand: dan is het al merkbaar iets langer licht!

Januari 2014

donderdag 9 januari 2014

RONDJE TOORNWERD 5 JANUARI 2014

ANDERE TUINEN


Het is mooi weer voor de tijd van het jaar ... we lopen het 'rondje Toornwerd'
vanuit Ewsum, Middelstum. En hier is dan de toren van Toornwerd.


De toren en deze boerderij staan op een wierde.
Tussen de bebouwing is de wierde in de periode

1893-1906 deels afgegraven.

Na een brand werden de restanten van de 
kapel van Toornwerd in 1818 opgeruimd. 
Door het weiland voert het Oude Kerkpad 
naar Middelstum.




Opschrift boven de kerkdeur:
'Anno 1707 heeft ....de toren
laten repareren'
De boom legt een mooi getekende
schaduw over het gebouw




We lopen buiten het dorp om 

en zien in de verte de kerk van Huizinge met zijn kloeke toren.
Op de voorgrond klei, een rietkraag en schaapjes

Dan buigen we af en voert de wandeling in één rechte lijn
terug naar Ewsum. Hoe bouw je een houtstapel?
Dat is hier in één oogopslag te zien!

Even een 'rondje tuin', met in de verte zicht op Kantens.

A rose is a rose ... ook in de winter!




Ook nu een gevarieerde border!



... is a rose

Bijschrift: ...
... niets aan toe te voegen!




zondag 5 januari 2014

DECEMBER 2013

TUINFOTO’S


Kleur in december: Bergenia, schoenlappersplant
2 december: tijd om de dahlia's in te pakken.

Zoals altijd weet ik niet meer welke kleur en
welke naam bij welke dahliaknol hoort.
Dan straks maar weer ieder in een eigen pot!
3 december: wat een prachtig groot 'blad'
tussen al die kleintjes!
10 december: het is een natte maand -
de knoppen van Helleborus komen gemakkelijk op.
Sedum Herbstfreude is nog nauwelijks verkleurd
11 december: groen nog steeds in de hoofdrol
20 december: de korenbloem geeft het nog niet op!
En dat geldt ook voor de Herbstfreude in de zachte decembermaand
van deze winter
28 december!
29 december!
Daar kan geen vuurwerk tegenop!