vrijdag 5 juli 2013

GROENE HOOFDSTAD

In míjn tuin …

... staan de bomen er goed bij. De krenten in het nieuwe boompje zijn weer in hun prilste stadium geplukt, omdat de takken nog niet ‘rijp’ zijn voor een invasie van duiven en ander pluimage. Uit de stronk van de lijsterbes is een dun maar dapper boompje gegroeid: het ziet er veelbelovend uit. Soms rep ik van “... nog één boom erbij?” of “ ... een vlier! dat zou toch prachtig zijn!”, maar nodig is het niet. Zuurstof genoeg op het Gronings platteland.

Details!

Vloermozaïek in het
Rijksmuseum,
Amsterdam















In juni reisden wij af naar onze hoofdstad Amsterdam en in tegenstelling tot wat je misschien zou denken, is ook daar aan zuurstof geen gebrek. Je haalt er je hart op aan het inderdaad prachtig verbouwde Rijksmuseum en geniet van kunst in het (van binnen) wel erg witgekalkte ‘Stedelijk’. Na de installatie van de ‘Badkuip’ was er kennelijk geen geld meer over voor nog wat subtiel kleurgebruik. Maar daar moet ik niet over piepen: er was veel moois te zien. 


Subtiele details, wit 'weg'geschilderd
De verbinding tussen het
Stedelijk Museum
en zijn nieuwe 'Badkuip'

















Waar we wél moesten piepen, was in de tram, met onze nieuwe ov-chipkaarten. Een belevenis op zich, die kilometerslange ritten door de grote stad op palen: zóveel prachtige rozenstruiken, gewoon op de stoep, en vooral ook zóveel bomen! Het groen is er overal!
In weinig steden staan zoveel bomen als hier; wel drie keer zoveel als in Parijs. Vorig jaar werd Amsterdam dan ook benoemd tot ‘Europese stad van de bomen’: de prijs voor een stad die actief bezig is met bomen in een stedelijke omgeving.

Het zijn niet alleen de spiegelende bomen, die deze gracht zo groen maken:
ook de kades en de stoepen zijn beplant.
Bomen dragen op meerdere manieren bij aan het welzijn van stadsbewoners. 

Je kunt er zo lekker 
tegenaan leunen!
Ze staan overál in Amsterdam;
ook in het 'Blue Band dorp'






















Leven in een groene omgeving versterkt het gevoel van ‘welbevinden’. De wisseling van de seizoenen is  duidelijk zichtbaar en natuurlijk is de zuivering van de lucht een belangrijk punt. In zo’n wereldstad is veel zuurstof nodig, met meer dan achthonderdduizend eigen inwoners, per jaar viereneenhalf miljoen bezoekers van over de hele wereld en, ook op jaarbasis, een kleine zestien miljoen dagjesmensen!

Een mooie achtergrond voor je reclamebordje
als je, op z'n Amsterdams, kistjes wilt verhuren!
Meer dan vierhonderdduizend bomen doen hier hun best, onder leiding en toezicht van een Gemeentelijke Boom Adviseur - de enige ter wereld! Amsterdam heeft altijd hart gehad voor zijn bomen. (In 1454 werd iemands hand afgehakt, omdat hij een boom had geschonden.) Er staan nu tweehonderddrieënveertig Amsterdamse bomen op de historische monumentenlijst. De oudste is een zomereik uit ongeveer 1750. Deze reusachtige boom staat in Artis, naast het buitenverblijf van de chimpansees. Gaat dat zien!
En waardeer de bomen, in je omgeving en je tuin!

Juli 2013

KRUIDIGE TUIN

Heggenmussen


Sinds een aantal jaren is er een toenemende belangstelling voor het ‘moestuinieren’. Eten uit je eigen tuin: dat is lekker, leuk en voordelig! Lekker, omdat je natuurlijk geen groenten plant die je níet lekker vindt. Leuk, omdat je het hele proces van zaadje tot volwassen plant van dichtbij kunt volgen. Voordelig, omdat zaden, zeker als je deelt/ruilt met andere moestuiniers, niet duur zijn. En gezond, omdat je weet dat je geen kunstmest of bestrijdingsmiddelen hebt gebruikt.

In mijn moestuintje heb ik rechts een 'vers' rijtje bieslook geplant naast
de rode sla (lollo rossa), met daarachter de uien en, in de bak, de bintjes!
Maar het kan nóg gezonder! Alarmerende berichten over het zoutgehalte in onze voeding halen bijna dagelijks de krant! Per dag krijgen we ongeveer 10 g zout binnen, terwijl 6 g zout voldoende is. Wat je aan zout in het kookwater van de aardappelen, de groente en de pasta strooit, heb je letterlijk zelf in de hand. Dat geldt helaas niet voor alle kant-en-klare producten die ons het leven vergemakkelijken ... en uiteindelijk misschien wel bekorten! Zout is behalve een conserveringsmiddel ook een smaakversterker en daar maken de fabrikanten van voedingsmiddelen dankbaar gebruik van. We zijn er aan gewend geraakt én verslaafd.

Gelukkig zijn er meer smaakmakers dan zout. In ríjen potjes staan de gedroogde kruiden in de winkelschappen. Daarmee kun je lekker koken, ook bij een zuiniger gebruik van zout. Veel kruiden zijn echter ook heel goed te kweken in onze eigen tuin: een kruidentuintje naast de moestuin! Of een rijtje kruidenpotten op het terras, aan de muur, op tafel: het kan overal.
Er zijn kruiden voor medicinaal gebruik, zoals het giftige vingerhoedskruid, Digitalis, dat de grondstof levert voor het hartmedicijn Digitaline. Ook voor kosmetisch gebruik kun je kruiden aanplanten, zoals lavendel, en dan gaat het vooral om de verfrissende geur. Maar wat wij nu nodig hebben, zijn de kokskruiden.

Deze foto is van vorig jaar, toen de peterselie er mooi bij stond.
Het is nu een beetje 'verpieterselie', maar misschien komt het nog goed,
deze zomer!
Een supergemakkelijk kruid is bieslook, Allium schoenoprasum, uit de uienfamilie dus. Koop de plantjes kant en klaar en geef ze wat ruimte in je kruidentuintje. Het is een vaste plant, die per jaar groter wordt en waarmee ook mooie randjes gemaakt kunnen worden. De ‘blaadjes’ zijn dunne holle stengeltjes met een mild uiensmaakje. In juni verschijnen de roodpaarse bloemen, die ook eetbaar zijn. Voor meer smaak in de bieslookblaadjes kun je de bloemen beter, nog in de knop, verwijderen. Pluk de blaadjes altijd vlak bij de grond af; dan groeit er sneller nieuw blad. Bieslook wordt, net als de meeste kruiden, niet meegekookt, maar rauw in kleine stukjes geknipt boven sla, aardappelen, eiergerechten en de soep of een broodje kaas. Plukken van mei tot oktober. Heb je (te)veel bieslook, dan kun je ook de bolletjes oogsten: kleine uitjes in soep of stamppot.
Combineer de sprietjes van de bieslook in de tuin met de uitbundige toefen van krulpeterselie, Petroselinum crispum. Tegenwoordig is platte peterselie ‘in’ (P. crispum, var. neapolitanum): met een fijnere smaak. Zelf vind ik de krulpeterselie decoratiever en lekker genoeg: een handvol fijngehakt over de pasta! Een pot met dit kruid uit de supermarkt voldoet prima: uitplanten in de kruidentuin of een grotere pot. Pluk langs de buitenkant van de plant en laat het hart intact, dan heb je er zeker tot de winter plezier van. Als je er dan een cloche of iets dergelijks overheen zet, kun je nog lang doorplukken! Ook binnen overwinteren is mogelijk. Kauw dagelijks een vers blaadje, rijk aan vitamine A, B en C: ter voorkoming van griep!
Verrukkelijk bij alle tomatengerechten, maar ook bij kip, vlees of vis, is basilicum, Ocimum basilicum. Een van de Nederlandse namen is ‘koningskruid’ en dat is volkomen terecht. Wel een teer plantje, maar gelukkig ook als complete plant te koop. Basilicum heeft warmte nodig en kan daarom pas in de zomer gezaaid worden. Nou, dan weet je het wel, in ons klimaat. Overlaten aan de beroepstelers! In de volle grond weten slakken deze lekkernij ook op waarde te schatten. Neem uw maatregelen!


Want dit gebeurde vorig jaar met de basilicum: slakkenvraat!
Met het koude, natte weer in juni heb ik de aanplant
van basilicum nog maar even uitgesteld: de slakken
zijn óveral dit jaar!
Liefhebbers van vis doen er goed aan citroenmelisse te planten, Melissa officinalis. Een vaste plant, die uitgroeit tot een struikje van ongeveer een meter hoog, met onaanzienlijke bloemetjes, die wel veel bijen aantrekken. Behalve bij vis ook lekker in sla en ijs. Snijd in augustus wat stengels af en hang die in de zon te drogen. Wrijf de gedroogde blaadjes fijn en bewaar ze droog. Meng ze met een theesoort: voor een lekkere citroenige thee.
Nog een kruid met veel smaak, waarvan de blaadjes gedroogd maar ook vers gebruikt worden, is oregano, Origanum vulgare. Een vaste plant waar bijen en hommels hun voordeel mee doen en die purperrood bloeit van juli tot september. Lekker bij Italiaanse gerechten, maar ook zeer geschikt om groenten en aardappelen mee te kruiden en te gebruiken in marinades voor vlees. Het kan geen kwaad om de wortels van deze plant in de winter tegen vorst te beschermen.
Kervel, Anthriscus cerefolium, is een eenjarig kruid voor halfschaduw en goed afwaterende grond. Doet het ook goed in potten. Het heeft een zachte, anijsachtige smaak en wordt gebruikt in sauzen, roerei en sla. Ook lekker is kervelsoep.

Experimenteer met minder zout en je eigen verse kruiden. Begin met kleine hoeveelheden en ontdek al doende dat je ook met minder zout héél lekker kunt eten!
Hopelijk buiten, in een geurige, warme tuin!

Juli 2013

JULI EN AUGUSTUS

TUINKALENDER 


De mussen (zie de Tuinkalender van juni!)
hebben goed hun best gedaan!

Loop regelmatig een rondje door de tuin om uitgebloeide bloemen (zaaddoosjes!) en dood blad te verwijderen.

 Zo kun je ook op tijd ingrijpen bij ziekten en plagen.

 Onkruid wieden is in een dichtbeplante tuin nauwelijks nodig!

 In zo’n tuin droogt de grond, onder het gebladerte, ook minder snel uit.



De bloemen van de vrouwenmantel, Alchemilla mollis,
kleuren mooi bij de Ilex crenata, die op de voorgrond
is aangeplant ter vervanging van de aangetaste buxus.
 Het eerder bij de grond afgeknipte longkruid, Pulmonaria, is weer mooi uitgelopen. Binnenkort is het de beurt aan uitgebloeide vrouwenmantel, Alchemilla, om bij de grond afgeknipt te worden. Tégen uitzaai en vóór fris nieuw blad.


De carrière van deze Rosa 'Mme. Alfred Carrière' zal niet
worden gebroken: ze hangt aan een draadje.
Geurt heerlijk en bloeit lang door!
 Blijf alle klimplanten aanbinden: harde wind maakt meer kapot dan je lief is.

 Steun hoog opgroeiende vaste planten op tijd. Bij gebruik van een touwtje en stokjes deze laatste met een stengel van de betreffende plant camoufleren.

 Knip opgerolde blaadjes uit de rozen: daar zitten beestjes in, ook al zie je ze niet.


Astrantia major, elegant op hoge stelen
 Verzorg het gazon. Maai het niet te kort bij droog, warm weer. (Wánneer?!)

 Geef bij droog, warm weer (wáár?!) op tijd water, liefst uit de regenton(nen), en mest.


Er gaat niets boven versgeplukte aardbeien.
Wacht met plukken tot ze echt mooi rood zijn!
 Al is je moestuin nóg zo klein: eten uit eigen tuin is altijd fijn!


... en zo denkt de merel er óók over!
 Snoei zoveel mogelijk met een accuschaar - voor automatische rustmomenten, als ie leeg is.

 Geniet van een fijne vakantie, of van je bloeiende tuin!


Daar komen de appeltjes van de Groninger Kroon weer!
 En ga bij regen voor twaalf jaar tuinartikelen naar www.mimi-inmijntuin.blogspot.nl.

JUNI

TUINFOTO’S


2 juni 2013: verlate mussen!


Rosa 'Albéric Barbier'
Poetsmerel!

Ha! een bijtje in de geranium!






Tot zover de akeleien!

Dit jaar achtenvijftig rododendronbloemen!!




Hartverwarmend, deze libellen - of toch juffers?


De bloemen van de Rodgersia
Geraniums - of toch gerania?


Allium bulgaricum


Eersteklas bijenplant: Cirsium rivulare


Vrolijke Zeeuwse knoopjes!

Zeeuwse knoopjes met akeleien


Geranium 'Philippe Vapelle'



Och, wat een schildersverdriet!

Paeonia 'Sarah Bernhardt' in de knop!

 23 juni 2013.
Weet je nog: die twee mussen van 2 juni?!