Op dit blog verzamel ik mijn tuinartikelen voor het tijdschrift 'BLAD' dat zes maal per jaar verschijnt in de provincie Groningen. Foto’s aanklikken voor een vergroting.
 |
Nieuwe artikelen verschijnen in december, de maand waarmee we dit jaar feestelijk afsluiten en uitkijken naar een jaar waarin we nu écht onze goede voornemens in de praktijk gaan uitvoeren en ondertussen in alle seizoenen het beste ervan maken. De herfst biedt ons daarbij mogelijkheden om alvast een goed begin te maken, want er is een scala aan herfstbloeiers om ook nu nog kleur en fleur te geven in je eigen tuin Trotseer wind en regen en geniet ervan! |
In míjn tuin...
...heeft de droge zomer, zoals in veel andere tuinen, toch wat sporen nagelaten, vooral in de vorm van ‘scheuren’ in de grond, die hier goeddeels uit klei bestaat. Wonderwel zijn mijn planten overeind gebleven, zonder langdurige ‘sproeisessies’. Waar echt nodig hebben we slappe blaadjes met een gietertje water weer overeind geholpen. Veel planten blijken dus redelijk bestand tegen hoge temperaturen. En nu is het alweer voorbij, die mooie zomer…
Op
23 september jl. om 10 voor 9 ’s ochtends heeft de astronomische herfst zijn
intrede gedaan. Dag en nacht duurden op deze dag even lang: precies 12 uur!
Hoe
nat of droog de herfst dit jaar zal verlopen moeten we nog even afwachten, maar
voor de ‘nabloeiers’ zou een regenachtig weerbericht toch wel fijn zijn. Waar
planten in de afgelopen zomer het loodje hebben gelegd kunnen we op zoek naar (droogtebestendige?)
vervangers. Verwacht wordt dat zo’n warme zomer eens in de twintig jaar voorbij
zal komen. Het loont dus de moeite om ons plantenarsenaal nu weer op peil te
brengen, om ook in de herfst nog zicht te hebben op een bloeiende tuin.
Zo ben ik me dus te buiten gegaan bij een kweker in de provincie, ook nog net op tijd voor de ‘winkeldochters’: artikelen die achterblijven en alsnog tegen gereduceerd tarief worden aangeboden. Dat was een leuke verrassing. Weliswaar was het assortiment al flink uitgedund, maar uiteindelijk gingen we toch met een krat vol mooie planten (allemaal nog in bloei!) naar huis.
 |
| Hebe Donna Britta |
Hebe Donna Britta spant voor mij de kroon: bloeit uitbundig roodpaars tot de vorst daar een eind aan maakt. Dat zou met de tegenwoordige winters dus wel eens lang kunnen duren. Spannend!
Nog
zo’n aanwinst voor mijn tuin is de Rode zonnehoed: Echinacea ‘MOOODZ Awake’
(nee, geen tikfout, die drie o’s), uit de composietenfamilie Asteraceae. Een
vaste plant, die een halve meter hoog wordt. Kleur: roodpaars. Dat is niet
verkeerd in de groene omgeving in je tuin: een opgewekte kleur ook tussen het
meer gebruikelijke wit, blauw, geel, rood en rose. Ook een pluspunt: deze plant
bloeit de hele zomer, ook nog in september, en is een aantrekkelijk
tussenstation voor bijen en vlinders. Als de bloemen verwelken kun je de bloeistengels
terug knippen: voor een volgende bloei! In de winter laat deze ‘zonnehoed’ zijn
blad vallen, geen onbekend verschijnsel in onze tuinen.
Maar voorlopig is het herfst! De weersverwachting rekent op een ‘milde maar wel natte herfst’. Laten we nog even genieten van onze ijsvrije tuin!
Heggenmussen
De zomer ligt definitief achter ons: het is herfst en langzaam maar zeker zien we hoe bomen en struiken hun bladeren laten vallen. Het dwarrelt voor je ogen. Misschien iets minder dan we gewend zijn sinds in de afgelopen maanden al bladeren ‘gedropt’ werden. Maar nu is het menens: naar buiten om het dorre bladgoed te verzamelen! Stoepen en opritten kunnen glibberig worden van nat gebladerte. Maar het schoonharken van het gazon is ook belangrijk. Gras is gevoelig voor licht en kan onder zo’n laag nat blad afsterven.
Heb
je een vijver(tje), dan moeten ook daar de afgevallen bladeren uit gevist
worden. Kikkers overwinteren niet alleen op het land; sommige soorten duiken
letterlijk onder in de winter, voor zoiets als een winterslaap, op de bodem van
de sloot of vijver waar ze in de zomer vertoefden. We krijgen de koudbloedige
beestjes voorlopig niet meer te zien en dat geldt ook voor de watersalamanders -
we laten ze fijn met rust.
 |
| Hortensia in herfstkleur |
Buiten
is er met herfstbloeiers nog genoeg leven in de brouwerij. Hortensia’s behouden
hun bloem‘bollen’, geraniums bloeien onverminderd door en Persicaria
amplexicaulis (duizendknoop) bloeit zelfs door tot de eerste nachtvorst. Zonder
meer een aanrader, deze kanjer. Want ook in de herfst kun je nog nieuwe
aanwinsten planten. Maar wacht daar niet te lang mee; met de winter in aantocht
neemt bij de plantenverkopers het assortiment langzaam maar zeker af. Jammer,
maar soms ook een verrassing, bijvoorbeeld als planten ‘afgeprijsd’ zijn.
Maak
thuis een lijstje met je voorkeuren. Want we weten uit ervaring: je komt altijd
planten tegen die je niet genoteerd hebt, maar die je ‘bij nader zien’ absoluut
in je tuin wilt hebben! Waar je met impulsieve aankopen tegenaan loopt is de
beschikbare ruimte in je tuin. Je moet dus afwegingen maken - tegenwoordig heet
dat ‘keuzestress’. Een luxeprobleem, omdat er zovéél mogelijk is. Laten we ons
daarom beperken tot het ‘herfstassortiment’: planten die nú bloeien. Dat zijn
er verrassend veel. En je hoeft er niet altijd naar te raden, want ‘herfst’
komt bij sommige planten ook voor in hun naam, zoals ‘Herfstanemonen’ en
‘Herfstaster’. De herfstanemonen zijn er overigens al vroeg bij: hun bloei
begint in augustus en houdt stand tot het najaar overgaat in de winter! Herfstanemoon
‘Robustissima’ bloeit rose van eind juli tot in oktober. Een hoge plant met
forse bloemknoppen: robuust!
 |
| Een koolwitje landt op een herfstaster |
De herfstasters zijn met hun late (en lange!) bloei aantrekkelijke planten voor bijen en vlinders. Verkrijgbaar in meerdere kleuren en ook nog in twee ‘uitvoeringen’: ster- en sprietvorm. Ze floreren in de zon, maar ook in de schaduw. En dat geldt ook voor ‘Verbena Bonariensis’ (IJzerhard): een echte vlinderlokker met zijn paarse bloemen. De ‘IJzerhard’ zaait zich zelf uit: een plant waar je ‘geen omkijken naar hebt’, maar die het wél waard is om dat toch te doen!
Wil
je al eerder de insecten in je tuin bedienen dan is de ooievaarsbek Geranium
Gerwat (ook wel Geranium ‘Rozanne’ of Geranium ‘Jolly Bee’ genoemd) een
aanrader. Deze insectentrekker bloeit van mei tot de eerste nachtvorst (dat kan
misschien nog wel even duren?) met 6 cm. grote bloemen.
Een andere aantrekkelijke plant is het Purperklokje, Heuchera, waarvan wel zestien (!) varianten beschikbaar zijn. Daar móet er een bij zijn die precies voldoet aan jouw verwachtingen! Bijzonder: deze plant behoudt jaarrond zijn bladeren die ook nog per variant van kleur verschillen: van donkerpaars tot bijna zwart. Zo kun je zelfs in milde winters, zoals wij die tegenwoordig meemaken, óók met kleur ‘spelen’.
 |
| Klimop 'in bloei' |
Nog zo’n jaarrond-plant is ouwe trouwe klimop, Hedera helix. Een bescheiden plant qua onderhoud; af en toe wat uitstekende takjes snoeien en één keer per jaar de ‘contouren’ bijknippen: dat is alles. Klimop bloeit aan het eind van de zomer met grappige groene bolletjes, samengesteld uit nog kleinere groene bolletjes, waar late vlinders, zoals de dagpauwoog en de gehakkelde aurelia, zich nog even kunnen laven aan nectar voor ze naar het zuiden vertrekken of bij ons aan hun winterslaap beginnen. Dan nemen de wakkere vogels die hier achtergebleven zijn het stokje over en eten de nog resterende donkerblauwe besjes op. De zomer is écht voorbij …
TUINKALENDER
►Tijd voor je regenjas: het is nog herfst - en niet alleen in je tuin.
► Van 28 op 29 oktober gaat de wintertijd weer in: we draaien de wijzers van de
klok een uur terug.
 |
| Rosa Albéric Barbier |
► Potplanten hoeven nog niet naar binnen - pas als de nachtvorst zich aandient
► Rozen doe je een plezier met wat mest: ze groeien nog even door.
► Verzamel de gevallen bladeren in een vuilniszak, prik daar gaatjes in en laat het blad zo buiten composteren.
► Maar je kunt de bladeren ook tussen de tuinplanten leggen: een beschermlaagje bij vorst.
► Wordt vorst aangekondigd haal dan kwetsbare potplanten naar binnen.
► Laat in dat geval je houten regenton voor de zekerheid leeg lopen en sluit de toevoer
af.
► Vergeet niet bollen te poten: voor mooie verrassingen in het nieuwe (voor)jaar.
► En vergeet vooral niet: ook de herfst heeft zijn charme!
