KRUIDIGE TUIN

Heggenmussen

Sinds een aantal jaren is er een toenemende belangstelling voor het ‘moestuinieren’. Eten uit je eigen tuin: dat is lekker, leuk en voordelig! Lekker, omdat je natuurlijk geen groenten plant die je níet lekker vindt. Leuk, omdat je het hele proces van zaadje tot volwassen plant van dichtbij kunt volgen. Voordelig, omdat zaden, zeker als je deelt/ruilt met andere moestuiniers, niet duur zijn. En gezond, omdat je weet dat je geen kunstmest of bestrijdingsmiddelen hebt gebruikt.

In mijn moestuintje heb ik rechts een 'vers' rijtje bieslook geplant naast
de rode sla (lollo rossa), met daarachter de uien en, in de bak, de bintjes!

Maar het kan nóg gezonder! Alarmerende berichten over het zoutgehalte in onze voeding halen bijna dagelijks de krant! Per dag krijgen we ongeveer 10 g zout binnen, terwijl 6 g zout voldoende is. Wat je aan zout in het kookwater van de aardappelen, de groente en de pasta strooit, heb je letterlijk zelf in de hand. Dat geldt helaas niet voor alle kant-en-klare producten die ons het leven vergemakkelijken ... en uiteindelijk misschien wel bekorten! Zout is behalve een conserveringsmiddel ook een smaakversterker en daar maken de fabrikanten van voedingsmiddelen dankbaar gebruik van. We zijn er aan gewend geraakt én verslaafd.

Gelukkig zijn er meer smaakmakers dan zout. In ríjen potjes staan de gedroogde kruiden in de winkelschappen. Daarmee kun je lekker koken, ook bij een zuiniger gebruik van zout. Veel kruiden zijn echter ook heel goed te kweken in onze eigen tuin: een kruidentuintje naast de moestuin! Of een rijtje kruidenpotten op het terras, aan de muur, op tafel: het kan overal.

Er zijn kruiden voor medicinaal gebruik, zoals het giftige vingerhoedskruid, Digitalis, dat de grondstof levert voor het hartmedicijn Digitaline. Ook voor kosmetisch gebruik kun je kruiden aanplanten, zoals lavendel, en dan gaat het vooral om de verfrissende geur. Maar wat wij nu nodig hebben, zijn de kokskruiden.

Deze foto is van vorig jaar, toen de peterselie er mooi bij stond.
Het is nu een beetje 'verpieterselie', maar misschien komt het nog goed,
deze zomer!

Een supergemakkelijk kruid is bieslook, Allium schoenoprasum, uit de uienfamilie dus. Koop de plantjes kant en klaar en geef ze wat ruimte in je kruidentuintje. Het is een vaste plant, die per jaar groter wordt en waarmee ook mooie randjes gemaakt kunnen worden. De ‘blaadjes’ zijn dunne holle stengeltjes met een mild uiensmaakje. In juni verschijnen de roodpaarse bloemen, die ook eetbaar zijn. Voor meer smaak in de bieslookblaadjes kun je de bloemen beter, nog in de knop, verwijderen. Pluk de blaadjes altijd vlak bij de grond af; dan groeit er sneller nieuw blad. Bieslook wordt, net als de meeste kruiden, niet meegekookt, maar rauw in kleine stukjes geknipt boven sla, aardappelen, eiergerechten en de soep of een broodje kaas. Plukken van mei tot oktober. Heb je (te)veel bieslook, dan kun je ook de bolletjes oogsten: kleine uitjes in soep of stamppot.

Combineer de sprietjes van de bieslook in de tuin met de uitbundige toefen van krulpeterselie, Petroselinum crispum. Tegenwoordig is platte peterselie ‘in’ (P. crispum, var. neapolitanum): met een fijnere smaak. Zelf vind ik de krulpeterselie decoratiever en lekker genoeg: een handvol fijngehakt over de pasta! Een pot met dit kruid uit de supermarkt voldoet prima: uitplanten in de kruidentuin of een grotere pot. Pluk langs de buitenkant van de plant en laat het hart intact, dan heb je er zeker tot de winter plezier van. Als je er dan een cloche of iets dergelijks overheen zet, kun je nog lang doorplukken! Ook binnen overwinteren is mogelijk. Kauw dagelijks een vers blaadje, rijk aan vitamine A, B en C: ter voorkoming van griep!

Verrukkelijk bij alle tomatengerechten, maar ook bij kip, vlees of vis, is basilicum, Ocimum basilicum. Een van de Nederlandse namen is ‘koningskruid’ en dat is volkomen terecht. Wel een teer plantje, maar gelukkig ook als complete plant te koop. Basilicum heeft warmte nodig en kan daarom pas in de zomer gezaaid worden. Nou, dan weet je het wel, in ons klimaat. Overlaten aan de beroepstelers! In de volle grond weten slakken deze lekkernij ook op waarde te schatten. Neem uw maatregelen!

Want dit gebeurde vorig jaar met de basilicum: slakkenvraat!
Met het koude, natte weer in juni heb ik de aanplant
van basilicum nog maar even uitgesteld: de slakken
zijn óveral dit jaar!

Liefhebbers van vis doen er goed aan citroenmelisse te planten, Melissa officinalis. Een vaste plant, die uitgroeit tot een struikje van ongeveer een meter hoog, met onaanzienlijke bloemetjes, die wel veel bijen aantrekken. Behalve bij vis ook lekker in sla en ijs. Snijd in augustus wat stengels af en hang die in de zon te drogen. Wrijf de gedroogde blaadjes fijn en bewaar ze droog. Meng ze met een theesoort: voor een lekkere citroenige thee.

Nog een kruid met veel smaak, waarvan de blaadjes gedroogd maar ook vers gebruikt worden, is oregano, Origanum vulgare. Een vaste plant waar bijen en hommels hun voordeel mee doen en die purperrood bloeit van juli tot september. Lekker bij Italiaanse gerechten, maar ook zeer geschikt om groenten en aardappelen mee te kruiden en te gebruiken in marinades voor vlees. Het kan geen kwaad om de wortels van deze plant in de winter tegen vorst te beschermen.

Kervel, Anthriscus cerefolium, is een eenjarig kruid voor halfschaduw en goed afwaterende grond. Doet het ook goed in potten. Het heeft een zachte, anijsachtige smaak en wordt gebruikt in sauzen, roerei en sla. Ook lekker is kervelsoep.

Experimenteer met minder zout en je eigen verse kruiden. Begin met kleine hoeveelheden en ontdek al doende dat je ook met minder zout héél lekker kunt eten!

Hopelijk buiten, in een geurige, warme tuin!

Juli 2013