Heggenmussen
November, dat is eigenlijk niet zo'n leuke maand. Alle opwinding over de prachtige herfstkleuren is mét de verkleurde bladeren verdwenen en aan de achtergebleven staketsels moeten we nog even wennen. Er is ook nog geen afleiding in de vorm van sneeuw of kerstversieringen en zelfs voor vogelvoerversiersels is het nog wat aan de vroege kant. Echt zo'n 'aftakelmaand'! Tijd voor wat levenswijsheid: gewoon accepteren, dat aftakelen, net als ouder worden(!), maar er natuurlijk wél het beste van blijven maken!
IJSBLOEMEN
Mogelijkheden genoeg: ook in de winter zijn er bloemen. Weet je nog, die prachtige ijsbloemen op de ramen na een nacht met strenge vorst?! Daar kon je dan met je adem zo'n mooi kijkgaatje in blazen. Maar met al dat dubbele glas van tegenwoordig hoeven we op díe bloemen niet meer te rekenen.
ECHTE BLOEMEN!
 |
| Helleborus orientalis, ook mooi |
Zolang het niet vriest kan er nog steeds geplant worden. Voor direct-effect: winterbloeiers. Bij de vaste planten ben je nu aangewezen op de kerstroos: Helleborus. En dan met name Helleborus argutifolius met groenwitte bloemen voor een zonnige standplaats, Helleborus orientalis 'Early Purple' met donkerpaarse bloemen en Helleborus niger met witte bloemen voor schaduw of halfschaduw. Soms moet je wat langer op de bloei wachten, maar ook het zicht op de knoppen is al een feestje: binnenkort in dit theater! O ja, strooi voor de zekerheid wat (Ecostyle) slakkenkorrels rond de kerstrozen, anders gaat de voorstelling misschien niet door.
AAN DE STRUIK!
Bij de heesters vind je een verrassend aantal winterbloeiers. Zoals Jasminum nudiflorum (winterjasmijn). Een wat slap uitgroeiende struik, die daardoor uitstekend aangebonden en geleid kan worden met de hele winter felgele bloemen. Na de bloei goed terugsnoeien en dode takken verwijderen om het model erin te houden. In tegenstelling tot de 'zomer'jasmijn geurt deze soort vrijwel niet. Jammer.
Dat geldt ook voor Skimmia japonica 'rubella'. Eigenlijk bloeit die pas in het voorjaar, met witte bloempjes, maar de schermen donkerrode knopjes zien er bloemig genoeg uit - gewoon planten en genieten van deze mooie kleur in de wintertuin. Houdt van halfschaduw.
 |
| Skimmia japonica 'Rubella': stekje uit een boeketje! |
Hedera (klimop), in struikvorm of als klimmer, hoort ook in dit rijtje thuis. In het najaar bloeit hij met bolle gele bloemschermpjes, waarna de hele winter de groengele zaden zichtbaar blijven tot ze tenslotte uitgroeien tot zwarte bessen in het vroege voorjaar. Groenblijvend! Kan overal, ook in de schaduw en ook in een vaas. (Kreeg eens van gulle tuinvriendin een boeketje klimop met Skimmia japonica 'rubella': prachtig! De skimmiatakjes 'bewortelden' en zijn inmiddels geplant!)
Uit de buxusfamilie komt Sarcococca, een groenblijvende struik met geurende bloemen. S. confusa, een meter hoog, glanzend donkergroen blad, draagt in de winter geurende witte bloemen, gevolgd door zwarte bessen. S. ruscifolia: idem, met crèmewitte bloemen en rode bessen. S. hookeriana, anderhalve meter hoog, bloeit weer wit met later zwarte bessen. Sarcococca gedijt in zon én schaduw.
Min of meer in blad blijft Lonicera purpusii, een struikkamperfoelie van anderhalve meter hoog met in de winter en het vroege voorjaar trosjes witte bloemen - mét geur. Wel graag in de zon. Iets groter (twee meter) is Lonicera fragrantissima, ook niet echt groenblijvend maar, zoals de naam al zegt, met geurende witte buisvormige bloemen in winter en voorjaar. Ook maar in de zon.
Zéér geurig is Daphne mezereum (peperboompje), zonder blad, maar daar is in de late winter ook helemaal geen ruimte meer voor tussen de massa's heerlijk geurende bloemen in paars of roze. Ook deze struik vraagt een zonnige standplaats.
Een absolute groenblijver en geurleverancier is Mahonia japonica met enigszins afhangende gele bloemtrossen. De bloei begint laat in de herfst en houdt aan tot in het voorjaar! M. media is een kruising van M. japonica en M. lomariifolia en misschien nog wel mooier dan M. japonica: met opgaande bloeiwijzen. Als toegift na de bloei geeft Mahonia prachtige paarsblauwe bessen. Ze staan het liefst in (half)schaduw, maar verdragen ook zon.
Mahonia's zijn goed te combineren met Camellia hiemalis, een flinke groenblijvende heester met glanzend blad en aan het eind van de herfst en vervolgens de hele winter enkele of dubbele bloemen in wit, roze of rood, die ook nog eens geuren. Deze Camellia geeft de voorkeur aan halfschaduw en is zelfs geschikt als haagplant: na de bloei kan hij weer helemaal in model gesnoeid worden.
Gevonden in de Atrium Tuinplanten Encyclopedie: Stachyurus praecox. Geen groenblijver, maar dat compenseert hij met paarsrode takken waaraan leuke slingertjes met groengele bloempjes hangen. Bloeit laat in de winter en vroeg in het voorjaar. In de zon met deze flinke heester!
En dan de onvolprezen Viburnum (sneeuwbal of gelderse roos). Groenblijvend is V. tinus. Helaas zonder geur en als jonge plant niet gegarandeerd vorstbestendig. Maar op latere leeftijd is hij volledig winterhard. Deze tinus bloeit dan ook de hele winter. V. bodnantense is bladverliezend, maar dat vergeef je hem graag omdat al die witroze bloemen zo heerlijk geuren, al vanaf half november. Bij vorst houdt hij even in, maar zodra het dooit bloeit hij onverdroten voort. Je kunt kiezen uit V. bodnantense 'Dawn', 'Deben' of ' Charles Lamont'. Een zonnige plek is goed, maar halfschaduw mag ook.
 |
| Viburnum bodnantense dawn |
KLIMMERS OF BOMEN?
De klimplanten doen het rustig aan in de winter, maar als je een heel beschut plekje hebt kun je je geluk beproeven met de groenblijvende Clematis cirrhosa 'balearica'. Groengele klokjes van januari tot maart, met zelfs nog een beetje geur. Wel een zorgenkindje.
Tegen de tijd dat je klaar bent met uitzoeken, aanschaffen en planten mag het vogelvoer opgehangen en neergezet worden en voor je het weet breekt de kersttijd aan met alle gezelligheid die daarbij hoort. Ook de tuin mag je versieren. Maar maak het niet te gek. Wat verlichting moet kunnen, maar er zijn ook beestjes buiten die graag willen slapen (energie besparen) als het donker is en die in de war raken van al dat licht in bomen en struiken. Op tijd dimmen! Voor mijn kaarsenkroonluchtertje buiten heb ik alvast prachtig glanzende rode kerstballen gekocht - van kunststof. Zodat we bij botsingen - met wát voor vogel dan ook - niet bang hoeven te zijn voor glassplinters.
En na de oliebollen, ik kan er bijna niet op wachten, begint alles weer van voren af aan! Er is veel om naar uit te kijken, beste tuiniers! Lichtpuntjes! Voor het komende jaar wens ik er iedereen 365 - elke dag één lichtpuntje! En daar moeten jullie het voorlopig mee doen: tot maart 2004. Goede winter!
November 2003
Geen opmerkingen:
Een reactie posten