DOORBLOEIERS EN LAATBLOEIERS

Heggenmussen

September nadert met rasse schreden en daarmee komt ook het einde van de zomer in zicht. Het was 'Hollands': van alles wat. De tuin had het zwaar te verduren in storm, regen, kou en hitte. Zo ook de tuinier deze zomer. Maar die is wel wat gewend.

TUINIEREN: EEN TOB-JOB

Het leven van een tuinier verglijdt met twijfels, momenten van pure vreugde, toch weer dubben, wat proberen en daartussendoor: afwachten. Véél afwachten. En wat doe je als je zit te wachten? Tijdschriften doorbladeren - tuintijdschriften in dit geval. Dat levert een hoop inspiratie op, al die mooie plaatjes, zodat je niet kunt wachten tot je weer bij een kweker of tuincentrum verzeild raakt om daar watertandend op zoek te gaan naar die ene prachtige plant van het mooie plaatje.

Het vinden gaat uiteindelijk gepaard met gemengde gevoelens: dolblij dat je hem hébt, maar grote twijfel over de afmetingen. Zou dat nou wel wat worden? En hoeveel zal ik er nemen? Eerst maar eens met één beginnen of krijg ik dan later spijt? Ze zeggen altijd: drie! Je zoekt de mooiste exemplaren uit en zet ze in het doosje waarin je tijdens de zoektocht al van alles verzameld hebt. Want je komt natuurlijk langs allerlei bekende namen uit je tijdschriftjes en die moeten dringend óók mee.

Thuisgekomen kost het de grootste moeite om alles een plek te geven en als je dan het resultaat bekijkt lijkt het nog voor geen meter op 'het mooie plaatje'. Nee, want plantjes in potjes van 9x9 cm. hebben al gauw vier jaar nodig om tot een volwassen plant uit te groeien. Wachten maar weer en de geschiedenis herhaalt zich! Het valt dus niet mee om een tuin 'af' te krijgen. Onbegonnen werk. Toch blijf je proberen er iets moois van te maken, liefst in alle seizoenen.

Geranium Patricia

DOORBLOEIERS

Laten we doorbloeiers nemen, zodat je maandenlang verzekerd bent van bloemen. Er zijn er genoeg. 'Bloeitijd 6-9' tref je in elke catalogus regelmatig aan. Bijvoorbeeld bij geraniums, rozen, zeeuws knoopje (astrantia), campanula.

Maar deze planten kennen wel degelijk een dip. Na een uitbundige bloeiperiode, ongeveer tot half juli, storten ze in. Weg zijn je kleurenschema's, je stabiele factoren!

Roos 'Redouté'

Dacht je nou echt dat je een paar maanden achterover in je luie stoel kon blijven zitten?! Dat lukt alleen met een tuin vol hortensia's - onovertroffen! Nee, geknipt en gesnoeid moet er worden, gemest en gegoten. En pas dán wordt er doorgebloeid. Hoewel, mijn riddersporen hebben het altijd vertikt om na het afknippen in september nog eens te bloeien. "Nou goed", zei ik, "dan zet ik een bosje late monnikskappen tussen jullie in", want ik hou niet van gaten in de beplanting. De witte riddersporen namen daar geen genoegen mee en kwamen in het geheel niet meer op. Daar ben ik toch wel van geschrokken en nu heb ik bij de blauwe riddersporen alleen de uitgebloeide bloemen weggeknipt. De overgebleven stengels zijn groen én in blad gebleven zodat er van een gat geen sprake meer is. Dat had ik eerder moeten bedenken. Maar ik ben wel blij straks met de bloemen van de monnikskappen!

De planten die wél aan een tweede bloei beginnen doen dat niet zo uitbundig als de eerste keer, maar je geniet er dubbel van omdat de zomer inmiddels flink gevorderd is. Je had er nog niet zo bij stilgestaan, maar ineens is er een dag dat je naar buiten stapt en er zo'n typische kruidige herfstgeur hangt. Och ja, straks komt de herfst en je vindt het niet eens erg omdat die geur je vooral herinnert aan de leuke kanten van de herfst: boswandelingen door het afgevallen blad, gezellig binnen zitten met warme chocola, die leuke trui van vorig jaar die weer uit de kast kan!

Gelukkig is het de volgende dag toch weer gewoon zomer - we hebben nog wat tegoed.

LAATBLOEIERS

Want september is niet alleen de maand van de doorbloeiers, maar ook van de laatbloeiers. Het leuke van laatbloeiers is dat ze al de hele zomer present zijn en mooie groene buffers vormen tussen de zomerbloeiers. Met lage en middelhoge asters bedek je de kale staakjes van hogere zomerplanten die van onder af beginnen te verwelken.

Aster laevis

Asters van deze afmetingen zijn absoluut probleemloos en 'onderhoudsarm'. Van slakkenvraat hebben ze nog nooit gehoord, ze zijn in meerdere maten en kleuren verkrijgbaar, groeien zonder steun stevig rechtop en leveren tot slot een fraai wintersilhouet. Alleen in het voorjaar even de oude stengels afknippen en klaar is Kees. Als ik oud ben en niks meer kan beplant ik mijn tuin dus met hortensia's en herfstasters. Hopelijk heb ik die luie tuinstoel dan nog!

Iets meer zorg in de vorm van een steuntje vragen de hoge planten zoals (dit moet even, hoor!): sanguisorba (pimpernel), aconitum (monnikskap), helianthus (zonnebloem), rudbeckia (zonnehoed), hoge dahlia's, verbena bonariensis, cimicifuga (zilverkaars), eupatorium (leverkruid), vernonia, enz. (Wat een keus!) Maar daar krijg je dan ook een hoop spektakel voor terug en de herfst lijkt ineens nog ver weg. Vooral als er ook nog colchicum (herfsttijloos) in bloei komt die zo op de crocus lijkt. Ineens zijn ze er, zónder blad. Dat komt pas in het voorjaar. Vandaar dat ze ook wel 'blote jochies' genoemd worden.

NAZORG
Voor een fris aanzien moeten we wel blijven opruimen en uitgebloeide bloemen en lelijk blad verwijderen. Maar naarmate het seizoen vordert wordt het tijd om daarbij afwegingen te maken. Planten met een mooi silhouet voor de winter moeten toch maar liever blijven staan, anders wordt het straks wel erg kaal. En de vogels zijn blij met de achtergebleven zaden. Putters op de kaardenbol: een prachtgezicht.

In september kun je ook al beginnen met het hergroeperen. Nu is nog heel goed te zien welke planten elkaar in de weg staan. Wie staat te kwijnen en wie te gloriëren? Voor de kwijners is er uiteindelijk maar één oplossing de beste: richting compostbak. De vrijgekomen plek gebruik je voor een plant die zich in je tuin al bewezen heeft - anders wordt het nooit wat en herhaling van planten wordt in elk tuinboek aanbevolen. Wat is het toch simpel eigenlijk. Hoezo, tobben?! Tuinieren is een top-job!

We krijgen vast een mooie septembermaand - dat hebben we samen met onze planten gewoon verdiend. En anders: elke leeftijd heeft zijn charme - dat  geldt zéker ook voor elk seizoen. Geniet van een mooie nazomer!

Augustus 2002