GOUD VEUR 'T TOENTJE: COMPOST!

Groenafval erin -
compost eruit!

Heggenmussen

Op dinsdag 13 mei jl. werd in Ten Boer door de gemeente een inspraakavond belegd over het onderwerp ‘afvalbeleid’. In hoofdlijnen komt het erop neer dat het scheiden van afval aan de bron, bij de burgers dus, sterk verbeterd zou moeten én kunnen worden. Een mogelijkheid om de aangeboden hoeveelheid groente-, fruit- en tuinafval (gft) te verminderen is het composteren van dit afval door de mensen zelf.

COMPOSTEREN, WAT IS DAT?

Goede compost is een wat zoet geurend, aardachtig product, dat ontstaat uit organisch afval door inwerking van bacteriën en schimmels: micro-organismen. In dit afbraakproces spelen vocht, zuurstof en temperatuur een belangrijke rol en ook allerlei bodemdiertjes als wormen en pissebedden leveren een bijdrage. Tijdens het hele proces komt warmte vrij; het afval gaat broeien, wat bevorderlijk is voor de activiteit van de micro-organismen.

Composteren is niet door mensen bedacht. In de natuur wordt organisch afval, zoals herfstbladeren, ook afgebroken en omgezet in een waardevolle toevoeging voor de grond. Het is wel een heel geleidelijk proces, in de natuur, en daar heeft de mens wél iets op bedacht. Want in onze tuinen willen we er geen jaren op wachten.

HET COMPOSTVAT           

Door het isoleren van het materiaal blijft de temperatuur in de afvalhoop beter op peil en daarom slaan we het afval op in (zelfgemaakte) houten bakken die afgedekt kunnen worden met een oud stuk tapijt. Óf, gemakkelijker, in een kant-en-klaar plastic compostvat. Ik kocht het mijne, VAMvat heette dat toen, in augustus 1988. Zonder korting, maar we hadden het er voor over. Dit vat is dus al twintig jaar in gebruik en er mankeert niets aan: een aanschaf voor het leven! Later heb ik er nog een afgedankte plastic regenton (zonder bodem) naast gezet en, eerlijk is eerlijk, dat functioneert óók naar genoegen.

Zoekplaatje: waar zijn de compostvaten?

De beste plek voor het vat is in de zon. Dat levert de hoogste temperatuur op en verhoogt dus de omzetsnelheid. Maar een andere plek kan ook. De bak moet wel gemakkelijk bereikbaar zijn, anders neemt de animo snel af!

Voor een goed resultaat wordt de ‘hoop’ in verschillende laagjes opgebouwd. Prop hem dus niet vol met uitsluitend grasmaaisel. Fijn materiaal moet worden afgewisseld met grover materiaal, zodat lucht nog enigszins kan circuleren. Zuurstof is immers belangrijk voor het composteringsproces. Je begint met een grof laagje van dunne takjes, wat geknakte snijbloemen of afgedankte planten. Dan volgt een laag gft-afval uit de tuin en de keuken en wordt het vat verder gevuld.

WAT MAG ER IN?

Niet alles kan in het compostvat. Kattenbakvulling verteert niet of slecht en kan stankoverlast geven. Dat geldt uiteraard ook voor hondenpoep. Kranten laten, als ze nat worden, geen lucht meer door en horen dus ook niet thuis in het compostvat. Gekookte etensresten kunnen gaan stinken en ongedierte aantrekken: niet doen. Omdat aardappelen wel worden ‘behandeld’ gaan mijn aardappelschillen in de groene container, net als de sinaasappelschillen, die in het land van herkomst flink bespoten worden. Hardnekkige onkruiden, zoals zevenblad, komen er bij mij ook niet in. Gemaaid gras mag er gedoseerd in en dan liefst gedroogd. Grasmaaisel kan overigens zonder bezwaar tussen de planten in de border gestrooid worden, waar het vrij snel zal verteren. En wie een paar keer per week maait, kan het gewoon op het gazon laten liggen.

Maar wat mag er dan wél in? Fruit- en groenteresten, theezakjes (ook het touwtje, het nietje en het labeltje!), koffiedik met filterzakje en al, koffie- en theepads, eierschalen, plantenresten, zacht snoeisel, uitgebloeide bloemen, stro van konijnen en hamsters (gedoseerd!) en verdroogd onkruid.

Het proces verloopt sneller als het afval verkleind wordt, omdat het raakvlak met de omgeving dan groter is. Ik knip dan ook alles kort en klein boven het compostvat. Een kwestie van aanwennen. Nog meer toevoegingen: af en toe een schepje bloed-, vis- of beendermeel en bij droogte een gietertje water. Er is ook speciale compostversneller te koop. Of het veel verschil maakt, weet ik niet. Ik gebruik het vooral omdat ik het nu eenmaal heb. Noodzakelijk is het in ieder geval niet. Wel noodzakelijk is een goede vermenging van het materiaal in het vat en een goede beluchting. Composthopen worden regelmatig ‘omgezet’. Met compostvaten is dat te realiseren als er ruimte is voor meerdere vaten. Zodra het eerste vat vol is, kan de inhoud overgeschept worden in het tweede vat; daarmee is de hoop ‘omgezet’. Eventueel kan deze handeling herhaald worden bij gebruik van drie vaten. Wanneer één vat beschikbaar is, kan de inhoud door elkaar gewerkt worden met een riek. Naast mijn compostvat staat een oude bezemsteel, waarmee ik gaten prik in de composterende massa: voor extra beluchting.

WAT KUN JE ERMEE DOEN?

Wanneer de compost klaar is voor gebruik kan alles, indien gewenst, gezeefd worden en uitgestrooid in de tuin. Licht inharken of overlaten aan de wormen, de pissebedden en kevertjes en niet te vergeten de natuur: op den duur zal het geheel verteren. Het is een eindeloze kringloop, waarbij de kwaliteit van onze tuingrond alleen maar beter wordt. Het opbrengen van compost na een regenbui helpt om de grond langer vochtig te houden, wat ook weer een gunstig effect heeft op het bodemleven: meer wormen die humus uitscheiden en met hun gangetjes de grond beluchten.

ÓÓK EEN COMPOSTVAT?

Je moet even de tijd nemen om het je eigen te maken en dan lever je vanzelf voldoende verschillend materiaal aan voor een goed composteringsproces. Op Internet is over dit onderwerp veel informatie beschikbaar, maar ook in tuinboeken wordt er aandacht aan besteed. In Loppersum zijn op de landelijke compostdag, 12 april, compostvaten uitgereikt tegen gereduceerd tarief en kon men gratis compost afhalen. In Ten Boer werd die dag in minder dan geen tijd dertig kubieke meter compost gratis verstrekt aan belangstellenden! Volgend jaar meer! Ook zijn in Ten Boer het hele jaar compostvaten te koop. Voor een vat met een inhoud van 200 liter betaalt u slechts 20 Euro. Op afspraak, tel. 050-3671055, kunt u uw compostvat tegen contante betaling afhalen op de gemeentewerf aan de Boltweg in Ten Boer.

Doe mee met het verminderen van de afvalberg, gun uw tuin het ‘zwarte goud’ uit uw eigen compostvat en uzelf veel voldoening!

Juni 2008