 |
Nieuwe artikelen verschijnen in februari 2022 |
Op dit blog verzamel ik mijn tuinartikelen voor het tijdschrift 'BLAD' dat zes maal per jaar verschijnt in de provincie Groningen. Foto’s aanklikken voor een vergroting.
zaterdag 11 december 2021
'BUITENTUINTJE'
In míjn tuin...
… is in de herfst weer veel verkleurd blad omlaag gedwarreld. Het is toch ieder jaar weer even wennen, al die doorkijkjes en die kale takken. Maar er is ook een positieve kant: je móest naar buiten om de dwarrelaars bij elkaar te vegen en af te voeren - of, mijn methode, als een dekentje over je tuin te spreiden. Want nu is het winter. Weliswaar zijn we vorst en sneeuw inmiddels een beetje ontwend, maar het zou zo maar kunnen dat we toch nog eens verrast worden met zo’n mooi laagje sneeuw of misschien zelfs ‘natuurijs’. Je zou bijna vergeten hoe dat was vroeger: met een door je moeder gebreide sjaal en muts glibberend over de aangetrapte sneeuw naar de dichtstbijzijnde sloot waar je op een van huis meegenomen stuk karton je schaatsen onderbond, of op de fiets naar de ijsbaan. Een heel gedoe, dat binden, en ze zaten nooit in een keer goed. En dan die reusachtige sneeuwpoppen die we maakten.
 |
| Onze sneeuwpoppen, ergens in de jaren '60 |
Hijgend en snuivend sneeuwballen rollen, doorsnede: een meter. Die met nog meer gehijg stapelen en dan nog een kleine bol erbovenop: het hoofd. Voor de ogen haalden we kolen uit het kolenhok, de mond krasten we met een stokje, een afgedankte pijp van je vader erin en een winterpeen als neus. Nog een muts erop voor de finishing touch. Eerlijk gezegd: ik mis het niet. En voor de liefhebbers van het glijgebeuren zijn er al lang de beschaatsbare overdekte ijsbanen.
 |
| Maar dit is ook mooi ... anno 08-02-2021 |
Nu ben ik blij met ook in de winter nog een aardig groen uitzicht op mijn tuin. Gelukkig heb ik in de loop der jaren ruimhartig geïnvesteerd in ‘groenblijvers’ als klimop, taxus, laurier en ligusterhagen. En bodembedekkers als asarum (mansoor) en sedum spurium (rode muurpeper).
‘Wat
is natuur nog in dit land?’ schreef dichter J.C. Bloem al in 1945 in zijn
sonnet ‘De Dapperstraat’, waar je troost kunt vinden in de laatste zin: ‘Domweg
gelukkig in de Dapperstraat.’ Jammer dat hij geen rondgang meer kan maken door
onze dorpen en steden, waar nu toch steeds meer bewoners zich bewust lijken van
het belang van ‘natuur’. In ‘Groningen stad’ word ik in zomer en najaar helemaal
vrolijk van de vele stokrozen, die wel gepromoveerd lijken te zijn tot
‘stadsplant nr. 1’!
 |
| De 'andere beplanting': bolletjes! |
Thuis
staat mijn (manshoge) heg een halve meter af van de stoep: zo is ook daar
ruimte voor groenblijvers en andere beplanting. In navolging van de Groninger
stadjers heb ik er natuurlijk ook stokrozen een plek gegeven: langs de stoep, in
mijn ‘buiten-tuintje'.
December 2021
TUINIEREN IN DE WINTER
Heggenmussen
Ook voor de doorgewinterde tuinier is de winter zelf toch een beetje afzien. Er is weinig te doen buiten en de planten zijn in rust of, als eenjarigen, misschien al afgevoerd naar de compostbak. Toch kun je zolang het niet vriest nog genoeg ‘klussen’ vinden om energie in te steken en lekker bezig te zijn in de frisse buitenlucht. Fris, maar niet ijskoud: daar houden de planten niet van en jij zelf waarschijnlijk ook niet.
 |
Appelboom, Groninger Kroon |
Snoeien doen we vaak bij voorkeur in het voorjaar, maar het kan ook in de winter, als er een paar vorstvrije dagen zijn aangekondigd en er ook geen regen te verwachten is. De sapstroom is nu bij de meeste bladverliezers tot stilstand gekomen, dus die kun je veilig ontdoen van boventallige of in de verkeerde richting groeiende takken. Ook kan de wintersnoei in het nieuwe voorjaar een gunstig effect hebben op de groei van nieuwe takken. Een soort verjonging van de boom of struik. Voor een grotere opbrengst van appelbomen wordt zelfs aanbevolen ze twee keer per jaar te snoeien: tussen december en februari, bij droog weer en minimaal 5℃, en vervolgens nog een keer tussen juni en augustus. Met de gesnoeide takken kun je een takkenril aanleggen: een toevluchtsoord voor egels, muisjes of zelfs winterkoninkjes!
Maar
niet alle planten zijn gebaat bij snoei in deze koude tijd van het jaar.
Esdoorns, druiven, kiwi’s, berken en notenbomen en -struiken kunnen door snoei
veel vocht verliezen en doodbloeden. Als je toch nu met een van deze tuinbewoners
aan de slag wilt, is het verstandig om de proef op de som te nemen en eerst een
klein takje af te knippen. Komt er na een half uur nog steeds vocht uit de snoeiwond,
dan kun je beter wachten met snoeien tot het voorjaar. Er is tenslotte geen
haast, nu in de winter.
En
mochten er alsnog planten in deze categorie hoe dan ook bezwijken, dan kun je zelfs
in de winter, zolang de grond niet bevroren is, nog nieuwe bomen of struiken
planten. Tot maart is het hun ‘rusttijd’ en daarmee is deze periode de beste
tijd voor nieuwe aanplant. Jaarrond tuinieren: hoe fijn wil je het hebben! (Met
een excuus naar de schaatsliefhebbers, die tegenwoordig met die slappe winters,
zij het niet letterlijk, ‘in de kou staan’.)
 |
| Een echt 'egelhuis' |
Want
ook dat valt in de categorie ‘tuinieren’, als het tenminste niet gaat over tuinen
die voor 80% betegeld zijn of voor de helft in beslag genomen worden door
nieuwe serres met wat potten met kamerplanten. En natuurlijk volautomatische
zonneschermen, met één knop te bedienen. Wij tuiniers komen er bekaaid af, op
de Nederlandse tv-zenders. De tuinprogramma’s zijn hier niet meer dan één grote
reclameboodschap, vooral voor parafernalia. Daarom kijk ik nú alweer uit naar het
voorjaar: met een nieuwe serie ‘Gardener’s World’ op BBC 2, al sinds 1968 (!)
het beste tuinprogramma ooit, met interessante en ertoe doende afleveringen
zonder ook maar een spatje reclame. Van harte aanbevolen!
 |
| Mijn aandeel in onze boekenkast: tuinboeken! |
En wordt het echt te koud buiten, dan is er natuurlijk ook nog de categorie ‘tuinboeken’ om in de wintermaanden, lekker warm binnen, in te ‘grasduinen’. Zo doe je inspiratie op voor weer een heel nieuw jaar tuinierplezier.
TUINKALENDER DECEMBER/JANUARI
TUINKALENDER
► Vier de decemberfeesten ook in de tuin en behang boompjes en struiken met
vogelvoer in rood- of groen gekleurde netjes.
► Of smelt vet en roer er wat olijfolie door met vogelvoer. Laat het in een (pudding)vormpje opstijven en hang het, met een touwtje erdoor, in een toegankelijke struik.
► Kleine vogelsoorten zullen het op prijs stellen als je pinda’s met een stevig
mes ‘verbrokkelt’. Strooi ze op de voedertafel.
► Zorg voor vers drinkwater, bij vorst ontdooien met wat warm water.
► En voorzie de fladderaars ook van schoon badwater: het zijn frisse beestjes.
► Zet een zak zand klaar om bevroren paadjes begaanbaar te houden.
► Eind december is de ideale tijd voor het snoeien van je druif, tenzij het vriest.
► Mocht het nog gaan sneeuwen, schud dan de sneeuw uit kwetsbare (jonge) struiken, zodat ze er niet onder bezwijken.
► Grasduinen in tuinboeken is óók tuinieren. Bijzonder aanbevolen: ‘De onderdrukking van de Natuur’, auteur Hans Mulder, met prachtige illustraties, 256 pagina’s lang.
► Gezellige feestdagen en een mooi (tuin)jaar in 2022!
woensdag 13 oktober 2021
NIEUWE ARTIKELEN
NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN IN DE
LAATSTE MAAND VAN DIT JAAR: DECEMBER
2021. DE MAAND VAN DE GOEDHEILIGMAN
EN HET KERSTKIND. EN MISSCHIEN OOK AL
VAN SNEEUW! DE HERFST MAAKT PLAATS
VOOR DE WINTER. IN DE TUIN IS DE RUST
INGETREDEN; DE GROENBLIJVERS HEBBEN
DE PLAATS VAN DE ZOMERBLOEIERS INGE-
NOMEN - EEN WELKOME AFWISSELING. WE
GENIETEN ERVAN, BINNEN, MET STRAKS DE
KERSTBOOM EN DE OLIEBOLLEN, EN ZICHT
OP EEN HEEL NIEUW JAAR, MET GROEI EN
BLOEI IN ONZE TUIN!
FIJNE HERFST!
In míjn tuin...
… heeft de herfst dit jaar precies op 1 september zijn intrede gedaan. Of ik daar al aan toe was werd mij niet gevraagd. Had de septembermaand niet een kans gegund moeten worden om ons nog een mooie nazomer te bezorgen, met af en toe een frisse regenbui? Veel eerder dan we gewend waren hebben de bomen na de afgelopen droge zomer al veel van hun blad laten vallen. De verkreukelde bladeren waren zelfs nog gedeeltelijk groen. Maar er zat niets anders op dan ze maar bij elkaar te vegen en op te ruimen. Zo verdwenen ze bij mij een beetje krakerig in de compostbak, nagegoten met een gietertje water uit de regenton, die deze zomer vooral halfvol is doorgekomen.
 |
| Duizendknoop Persicaria amplexicaulis |
Maar dat hoort ook eigenlijk zo: regen, wind en stortbuien zijn van de herfst en kunnen nu hun gang gaan. Wij trouwens ook, want we kunnen nog steeds nieuwe aanwinsten planten. ‘Vergroening van de omgeving’ is een mooi streven en in mijn tuin zie ik ook nog steeds vooral groen, met hier en daar wat opgewekt rood van doorbloeiers als Persicaria amplexicaulis, duizendknoop, met groot blad en nog tot in de late herfst bezocht door bijtjes. Eikenbladhortensia, Hydrangea quercifolia, doet zijn naam ook eer aan. Geleidelijk kleurt het blad langs de randen rood, terwijl de witte bloempluimen langzaam overgaan in roze. Insecten zijn er blij mee. En zolang het niet vriest hoef ik mijn regentonnen niet te legen en kunnen de herfstbloeiers rekenen op water met precies dezelfde temperatuur als die van de omgeving.
 |
| Eikenbladhortensia Hydrangea quercifolia |
Want de herfst wordt door veel mensen
weliswaar niet met open armen ontvangen, maar is toch ook een interessante en
waardevolle periode in onze tuinen. Bovendien is er nog tijd genoeg om de in de
afgelopen droge zomer verloren gegane planten te vervangen. Of zelfs (gedeelten
van) de tuin opnieuw in te richten. Een mens wil tenslotte ‘ook wel eens iets
anders’ en de herfst is daarvoor een geschikt moment.
Zelf vind ik in het voorjaar benamingen
met ‘herfst’ erin, zoals herfstaster en herfstanemoon, niet aantrekkelijk
klinken, maar de planten zelf zijn het wél. Met asters
in je tuin breng je ook kleur in de herfst: wit, rood, paars of roze, laag of
hoog: keus genoeg. Anemonen zijn er in roze of wit en dan is er ook nog
Echinacea purpurea, zonnehoed, dieproze met een oranjebruin hart.
 |
| Kerstroos Helleborus |
Ook goed vertegenwoordigd in mijn tuin is
de kerstroos: ‘Helleborus’. Fonetisch: helléborus. De Engelsen zeggen:
‘hèllebor’, maar ook: ‘what’s in a name?’ Fijne herfst!
HOERA! HERFST!
Heggenmussen
En leve de afwisseling: na drie maanden zomer vind ik de herfst een welkome afwisseling. Zo wordt het buitenleven nooit saai. Er komt een eind aan het gepuzzel met de gieter: wie heeft het verzamelde regenwater vandaag het hardst nodig? Knip ik dor blad weg of laat ik het hangen, als een vlaggetje in nood: híer is water nodig! En wat is er straks, als het echt winter wordt, nog te beleven in ons buitengebeuren?
De
bomen worden weer kaal - dat is een vast gegeven. Waar we de afgevallen
bladeren laten is voor iedereen verschillend. Veel verdwijnt in de groene
container terwijl de herfstwind ook een deel voor zijn rekening neemt: die
blaast het zó voor je ‘weg’. En dat is toch jammer, van al dat gratis
isolatiemateriaal voor je planten. We hebben weliswaar al wat jaren geen vorst
van betekenis gezien, nou ja, op tv, dus dat telt eigenlijk niet, maar het zou
toch nog wel eens kunnen gaan vriezen de komende winter. Het kan geen kwaad om
het afgevallen blad te verzamelen, ergens in een hoek van je tuin, waar ook
winterslapende egels er gebruik van kunnen maken. Afvoeren kan ná de winter ook
nog wel. Mijn eigen tuin is inmiddels voorzien van een speciaal voor egels
ontworpen, eh, ‘egelhut’, tussen wat lage groenblijvers.
Maar behalve afgevallen bladeren zijn er nu natuurlijk ook nog de herfstbloeiers, voor een ‘grande finale’ van de afgelopen zomer. Asters in een breed scala aan soorten, afmetingen en kleuren zouden je doen vergeten dat de zomer écht voorbij is. En er bloeit nog meer nu.
 |
| Aster laevis calliope |
Een
bescheiden plantje als Liriope muscari, Leliegras, 30 cm hoog, komt vrij laat
in bloei met paarse bloemaartjes en donkergroene, bijna zwarte, overblijvende
lintblaadjes. Ook heel goed toe te passen in een moderne ‘strakke’ tuin. Dat
geldt overigens voor veel meer planten.
 |
| Liriope muscari, Leliegras |
Zoals Gaura lintheimeri ofwel ‘Prachtkaars’: bloeit op een plekje in de zon met bescheiden bloemen, wél op 1 meter lange stelen, tot de nachtvorst toeslaat. Maar dan heeft deze aantrekkelijke plant zich al lang uitgezaaid.
Behalve
de ‘Prachtkaars’ is er ook nog een ‘Zilverkaars’: Actaea cimicifuga simplex
‘White Pearl’. Bloeit aan het eind van de zomer met grote witte bloemen, op
lange stelen: 140 tot 160 cm hoog. Dus bijna op ooghoogte te bewonderen.
Ook
nu planten, als je deze plant nog niet hebt: Helleborus, kerstroos. De
kerstdagen laat deze schone weliswaar nog aan zich voorbijgaan en ook de
jaarwisseling wacht ze nog even af, maar als eind januari nadert komt ze in
bloei en houdt dat vol tot in de lente. Na de bloei blijft, met grappige
zaaddoosjes, het wat grove blad over, maar dat is, zo nodig, met wat later
bloeiende omstanders goed aan het oog te onttrekken. En je hoeft niet bang te
zijn voor een explosie aan jonge kerstrozen.
 |
| Helleborus, kerstroos, in wat natte sneeuw... |
Het
zijn ook niet alleen de váste planten die nu nog ‘fleur’ brengen in de tuin. De
heester Callicarpa bodinieri, ‘schoonvrucht’, bijvoorbeeld, bloeit weliswaar in
de zomer, maar draagt daarna gedurende de hele winter mooie paarse besjes, die
op het menu van de vogels niet voorkomen. De besjes zijn goed zichtbaar, want
het blad van deze schoonvrucht is niet vorstbestendig. Eén nachtvorst kan
genoeg zijn om, in NOS-termen, ‘de beeldverbinding tot stand te brengen’.
 |
| Skimmia japonica |
Ook
een winterbloeiende heester is Skimmia japonica ‘Rubella’, die wel bewezen vorstbestendig
is en zelfs gedurende herfst én winter getooid is met donkerroze bloemknoppen,
die overigens pas in april opengaan. Hebben we nóg iets om naar uit te kijken.
Wil
je eerder en ook flink op hoogte kleur in je tuin dan brengt een gele kornoelje
uitkomst, als boom en als struik verkrijgbaar. Beide zullen een hoogte bereiken van 5 tot 6 meter en bloeien van hartje winter, januari, tot het begin van de
lente: op 20 maart 2022. Plusminus. En nog vóór de uitgebloeide bloemetjes uit de boom gevallen zijn zal het blad uitlopen en verschijnen ook de eetbare rode
vruchtjes. Een aanrader dus: de boom zowel als de struik.
Maar nu eerst de herfst beleven: is óók schitterend!
TUINKALENDER OKTOBER/NOVEMBER
TUINKALENDER
 |
| Rosa Albéric Barbier |
► Het is herfst en nat. Zet pot- en kuipplanten zo mogelijk onder een afdak.
► Maar in langere droge perioden zijn ze nog steeds blij met wat water.
► En bij verwachte nachtvorst willen ze graag naar binnen.
► Wikkel droge dahliaknollen in kranten, vermeld kleur en soortnaam en bewaar ze (vorstvrij) in de schuur.
► (Klim)rozen groeien nog even door en stellen daarom wat mest ook nu nog op prijs.
 |
| Alle gieters ondersteboven |
► Bollen kunnen nog tot half december gepoot worden.
► En onkruid wieden is van alle tijden, dus...
► Laat de regenton vóór het gaat vriezen leeglopen en sluit de toevoer af.
► Een houten regenton moet niet uitdrogen, dus laat daar een laagje water in staan.
► Zet gieters binnen of laat ze ondersteboven buiten overwinteren.
► Haal de (houten) tuinmeubelen naar
 |
| Pulmonaria, longkruid, altijd groen |
binnen.
► Veeg regelmatig de gevallen bladeren bij elkaar en verdeel ze over de borders: planten beschermd en geen glijpartijen op de paden.
► Groenblijvende beplanting heeft ook nu behoefte aan water - tenzij het vriest.
► Op 31 oktober a.s. gaat de wintertijd in en draaien we de grote wijzer van de klok één uur terug.
donderdag 19 augustus 2021
NIEUWE ARTIKELEN
NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN IN DE
OKTOBERMAAND VAN 2021, WANNEER DE
ZOMER HEEFT PLAATSGEMAAKT VOOR DE
HERFST, DIE DE BLADEREN UIT DE BOMEN
JAAGT, MET ZIJN GRILLIGE KARAKTER DAT
ONS NAAR BINNEN JAAGT EN DE TUIN VER-
ANDERT IN KAAL EN SOMBER EN KOUD EN
NAT. OM ONS VERVOLGENS WEER NAAR
BUITEN TE LOKKEN VOOR EEN PRACHTIGE
HERFSTWANDELING! GENIET ERVAN!
NOOIT VERLO-ÓREN...
In míjn tuin...
…
hebben de planten hun voordeel gedaan met de buien die in de afgelopen maanden weliswaar gedoseerd, maar uiteindelijk toch voorbijkwamen. Daar moet ik natuurlijk blij
mee zijn, maar niets menselijks is mij vreemd en dus zie ik ook de mindere
kanten van dit groeifestijn. Er moest dringend ingegrepen worden, vooral ook
omdat ik de afgelopen zomers weliswaar nauwelijks nieuwe planten heb
aangeschaft, maar de bestaande beplanting lekker zorgeloos heb laten uitdijen.
Dat komt op den duur niet goed. Planten kunnen nu eenmaal geen schuttingen
verplaatsen of hagen omver duwen. Nee, het moet weer allemaal van mijzelf
komen.
 |
| Het is dringen geblazen... |
Knippen,
snoeien, flinke pollen halveren en het beste stuk terug planten en natuurlijk
geen plantenleveranciers bezoeken, want dat loopt altijd slecht af, met een
volle kar en hoge planten die sowieso niet echt in de auto passen en een
vertwijfelde echtgenoot die niet echt ontspannen kan chaufferen met kriebelend
gebladerte in zijn nek. Want als ik een plant koop, moet ie ook wat voorstellen
en liefst al een zeker volume hebben. Ik ben inmiddels op ‘gevorderde leeftijd’
en mij bewust van mijn vergankelijkheid: je tijd begint toch langzaam op te
raken. Vandaar.
Tot
op heden heeft mijn huwelijk er nog niet onder geleden en dat komt misschien ook
wel omdat er voor de chauffeur iets tegenover staat. Hij hoeft geen gras te
maaien, te groot geworden bomen zijn decennia geleden al verzaagd en de tuin
sproeien is al heel lang ‘not done’. Zijn waardering voor mijn geploeter in de
tuin uit hij in de keuken: ik hoef des zomers niet meer te koken, laat staan te
bedenken wat we zullen eten. Dat is nooit mijn hobby geweest, dus kunnen we
hier spreken van een win-winsituatie.
 |
| Sedum spurium omlijst het vogelbad |
Wel is mij in de afgelopen weken duidelijk geworden dat ik mijn tuin niet nog eens twee jaar moet laten sloffen, want dat gaat toch wel ten koste van het tuinierplezier. Opletten en erbij blijven. En verduurzamen. Het experiment met de aanplant van groenblijvend kruipend gewas, zoals Sedum spurium, is goed aangeslagen. De afgelopen redelijk droge periode heeft in mijn tuin geen noemenswaardige schade veroorzaakt; vetplanten zijn goed bestand tegen droogte. En de enkele plant die wél het loodje legde, belandde in het compostvat, zodat ie in de toekomst in een andere gedaante weer kan terugkeren in de tuin. Een geruststellende gedachte: zo gaat je tuin ‘…nooit verlo-oren’. Net als voetbal dus, want dat was in de afgelopen weken ook dagelijkse kost. Wat was ik blij, met mijn tuin …
HOOGZOMER!
Heggenmussen
Dat is het al een tijdje, hoogzomer, maar we hebben nog iets tegoed: pas op 22 september doet de herfst zijn intrede. Daar hoeven we het dus nog niet over te hebben. Voorlopig is het zomer, met vooral veel zon, hopen we. Maar onze tuinen hebben ook behoefte aan regen. Hoeveel regen valt er eigenlijk in een zomer? Dat zoeken we even op! Tot mijn verrassing blijken de provincies Groningen en Limburg, met ieder lokaal zo’n 250 millimeter regen in de zomer, de natste provincies te zijn. Ex aequo! Van hetzelfde! Dat had mijn Limburgse opa eens moeten weten, toen hij zijn kleinkinderen trots meedeelde dat het weer in Limburg véél mooier was dan dat in Zuid-Holland, waar wij woonden, laat staan dat in Groningen, waar ik nu woon!
Kom,
we struinen naar onze Groningse tuinen, want ook daar is het nu ‘hoogtij’ met
veel planten in bloei en misschien ook al rijpend fruit. Water is in deze
periode onmisbaar voor de beplanting en dan liefst uit de lucht of uit de regenton:
zacht, met minder kalk. Dat is zo langzamerhand wel bekend. Maar hoevéél water
moeten we geven? Hebben alle planten eigenlijk wel behoefte aan dezelfde
hoeveelheid? Wij mensen kennen ook grootverbruikers en gematigden en zelfs
geheelonthouders, maar dan gaat het vooral over ‘innemers’ ofwel ‘drinkebroers’.
‘Pimpelaar’ komt ook voor en dat roept bij mij dan meteen de vraag op of er een
verband is met ‘pimpelmees’. Die komen op mij net zo nuchter over als alle
andere vogels. Maar ja, ‘vogel’ wordt ook wel gebruikt om mensen te karakteriseren:
‘Hij is een vreemde vogel.’ Opmerkelijk: in die uitdrukkingen gaat het nooit
over vrouwen! De emancipatie loopt zo hier en daar toch nog wat achter.
 |
| De ideale watervoorziening in de tuin: een regenton vol regenwater |
Terug
naar de plantenwereld, gewoon met water.
De
wortels van onze tuinbeplanting reiken niet allemaal even diep de grond in. Vaste
planten en eenjarigen wortelen ‘oppervlakkig’: ze zijn daarmee gevoeliger voor
droge weers- omstandigheden. Maar ook vaak al tevreden met een gietertje water.
Bomen,
met hun bladerenkroon op een hoge stam, zijn de grootverbruikers. Het ligt voor
de hand dat zij meer water nodig hebben dan de (veel) lagere struiken, met ook
dunnere takken.
Maar
voor beide geldt dat de massa aan wortels die in de grond het water moeten
opnemen veel kleiner is dan de massa aan bladeren, die het water verdampt. Dan
ligt het dus voor de hand dat aanhoudende droogte al vrij snel een negatief
effect heeft op deze categorie ‘tuinplanten’.
 |
| ... en een stortbui als deze zie je niet vaak |
Nieuwe
planten moeten zich met hun wortels eerst ‘vestigen’ voor ze volop water kunnen
opnemen. Geef ze daarom aanvankelijk elke dag water, liefst in de ochtend, als
de zon nog niet het hoogste punt, en daarmee de hoogste dagtemperatuur, bereikt
heeft. Water uit een regenton is altijd op de goede temperatuur. Heb je die
niet, vul dan al je gieters elke avond, zodat het gietwater de volgende dag
altijd een aangepaste temperatuur heeft. Dat scheelt in de schrikreacties van
de planten. Je moet ze ook een beetje vertroetelen.
Houd
ook rekening met hun standplaats: een klimplant tegen een muur of schutting
groeit gemakkelijk veel breder uit dan zijn wortels in de grond, terwijl de
behoefte aan water ondertussen 'meegroeit'.
Wat
ook helpt om de tuin fleurig te houden is het regelmatig wegknippen (of
oprapen!) van verlepte bloemen en bladeren. Breng ze naar de composthoop of
-bak, zodat ze na verloop van de composteringstijd weer terug kunnen naar de
tuin. Composteren is circuleren!
En
zorg goed voor jezelf. Wacht niet met het uitklappen van de parasol tot je toe
bent aan een ‘terraspauze’, maar doe dat meteen ’s ochtends, zodat ook de
terrastegels niet oververhit raken.
TUINKALENDER AUGUSTUS/SEPTEMBER
TUINKALENDER
► Wees zuinig met (kraan)water en gebruik zoveel mogelijk het water uit de
regenton.
► Dorre bladeren krijgen een nieuwe toekomst in het compostvat.
► Dat geldt ook voor uitgebloeide bloemen: afknippen en composteren.
► Plaats op tijd steunstokken bij hoog opgroeiende planten.
► Op vakantie? Laat je tuin verzorgd én met een verzorger/ster achter - rijp fruit is in die weken voor de 'oppas'!
► Eind augustus begin september taxus, buxus en hulst snoeien.
► Én ruimte voor de aanplant van wintergroenten zoals boerenkool!
► Vogels zijn uitgebroed: tijd om de nestkasten schoon te maken: hun slaaphuis in de winter.
► En maai het gras dan niet meer zo kort.
► In september kun je ook over de winter heen kijken en voorjaarsbolletjes
planten!
► Maar nu eerst nog genieten van een mooie zomer!
zaterdag 12 juni 2021
NIEUWE ARTIKELEN
NIEUWE ARTIKELEN
VERSCHIJNEN IN AUGUSTUS 2021
DAN IS HET NOG STEEDS VOLOP ZOMER
EN GENIETEN WE DAARVAN IN ONZE TUIN
WAAR NOG STEEDS VEEL TE BELEVEN IS -
EN ALS WE HET ZELF GEPLANT HEBBEN (!)
OOK AL WAT FRUIT GEPLUKT EN GENOTEN
KAN WORDEN. BLAUWE BESSEN, ZÓ VAN
DE STRUIK: EEN DELICATESSE! OOK NIET
TE VERSMADEN: BRAMEN, RIJPE APPELS
EN WAT DIES MEER ZIJ. FIJNE ZOMER, OOK
IN JE TUIN!
donderdag 10 juni 2021
BODEMBEDEKKERS
In míjn tuin...
…
ondervind ik dagelijks aan den lijve hoe fijn het is om daar bezig te zijn en
dan ook nog resultaat te zien. Maar wat je ook aan den lijve ondervindt, is het
toenemend aantal levensjaren, waar de lichamelijke conditie niet altijd in
meegaat. In het vroege voorjaar ben ik dus maar eens begonnen met het
letterlijk vergroenen van dit aan mij toevertrouwde stukje aarde. Voor
vereenvoudiging en minder werk, maar natuurlijk ook voor de verandering; weer
eens iets nieuws.
Samengevat
kwam ik zo uit bij bodembedekkers, bij voorkeur groenblijvend. Dan ligt gras
misschien voor de hand. Daar kun je hele voetbalvelden mee beplanten:
ijzersterk, goed beloopbaar en te maaien met een zitmaaier - wat wil een mens
nog meer. Maar nee, dit mens wil helemaal niet ‘zitmaaien’ en ook graag nog wat
variatie in de beplanting - en dat is wonderwel gelukt.
Een nog kleine verzameling planten heeft inmiddels zijn opwachting gemaakt. Het aantal tinten groen is daarmee weliswaar bescheiden, maar in ieder geval voorlopig genoeg. Deze groenblijvers zijn stuk voor stuk ook vorstbestendig. De laatste winter was er weliswaar een van de zachte soort, maar dat kan verkeren.
 |
| Sedum spurium |
In het kort komt mijn beplanting dus vooral neer op bladhoudende bodembedekkers, die wel in hoogte enigszins variëren. De laagste soort is Sedum spurium, roze vetkruid: een mooi dichtgroeiend zodevormend vetplantje met in de zomer paarsroze bloemhoofdjes. Je mag ze afknippen, maar dan doe je de vlinders tekort, want die vinden deze hoofdjes heel aantrekkelijk. Knippen kan ook nog ná de zomer.
Voor de nodige variatie kun je een gedeelte
beplanten met Asarum europaeum, mansoor. Deze bodembedekker heeft mooi
glanzende oorvormige blaadjes met een doorsnede van zo’n 6 tot 8 cm. De kleine
rozerode bloemen houden zich schuil onder het blad, wat (vind ik) geen bezwaar
is; ze dragen natuurlijk wel bij aan de verdichting van deze beplanting. Voor
een bijzonder accent in de groene border plant je zwart gras: Ophiopogon
planiscapus ‘Niger’, slangenbaard. Deze plant bloeit in juli en augustus met kleine
witroze bloemen.
 |
| Pachysandra terminalis |
En dan is er ook nog Pachysandra
terminalis, een stevig bebladerde bodembedekker, die al vroeg in het seizoen
bloeit met kleine witte bloemen, óók in de schaduw. Is net als klimop
wintergroen en behoeft vrijwel geen onderhoud. Als je de uitlopers voorzichtig
wat in de grond drukt, zullen ze daar gemakkelijk wortelen.
Zorg voor een onkruidvrije ondergrond en
blijf wieden: tot alle bodembedekkers elkaar gevonden hebben.
Én zorg voor een fijne stoel - éven
zitten, pfff… in je vergroende tuin …
ZOMER IN AANTOCHT!
Heggenmussen
Toch elk jaar weer iets om naar uit te kijken: de tuin in de zomer! Op zijn mooist - of op háár mooist? Uitgangspunt voor dit soort vraagstukken is het Latijn en dan gaat het hier om ‘hortus’ en dat is mannelijk. En wie houdt zich bezig met aanleg en onderhoud van deze hortus? Inderdaad: de hortulanus, verantwoordelijk voor het beheer van een botanische tuin. Maar toch kent het Latijn ook het woord hortulana, ofwel: tuinierster. Had ik dit niet opgezocht, ik had het niet geweten, heb er nog nooit iemand over gehoord.
Maar of je
nu een hortulanus of een hortulana bent, de zomer is voor álle tuinliefhebbers
toch wel het mooiste seizoen van het jaar. Alles komt nu echt in bloei en we
kunnen er volop buiten van genieten. Een voorrecht, in ons dichtbevolkte land,
waarvan we ons niet altijd bewust zijn. Talloos veel mensen moeten het zonder
een tuin doen, terwijl er helaas ook nog steeds talloos veel tuinen betegeld
worden.
Made (with) love: madeliefjes!
Heel lang
geleden belde ik met ‘het gemeentehuis’: over een ‘verplichting voor een
bepaald percentage groen bij alle huizen’. De reactie was eigenlijk
voorspelbaar: gaat u die tuintjes dan onderhouden? Plan van de baan. Zou het
verschil maken als alle huizen zonder tuin standaard opgeleverd konden worden met
een gemetselde plantenbak? Elke halve m² is tenslotte meegenomen.
Feit is wel
dat het klimaat niet persé afhankelijk is van met zorg aangelegde tuinen. Een
braakliggend terrein, begroeid met ‘onkruid’ voldoet uitstekend en heeft zelfs
een belangrijke functie als leverancier van voedsel voor insecten en andere dieren,
die op hun beurt ook een belangrijke schakel zijn in de natuur en onze tuinen.
Taxusvogel in top
Toch zijn tuiniers over het algemeen verwoede ‘onkruiduittrekkers’ en ik sluit mijzelf niet uit. Wij zijn ook welbekend met de term ‘woekerplanten’ en kiezen bij voorkeur het onschuldiger tuinplantenarsenaal. Want tuinieren moet wel leuk blijven. En smaken verschillen: dat moet vooral óók zo blijven. Alleen de namen al van het ‘onkruid’: heermoes, zevenblad, varkensgras, berenklauw, weegbree, fijnstraal, akkerdistel, brandnetel, wolfskers en doornappel - ze spreken voor zich.
Opmerkelijk:
vingerhoedskruid, taxus en de peulen van goudenregen, erkende tuinplanten, zijn
giftig - en daar hebben we dan weer géén probleem mee.
Vingerhoedskruid
De meeste planten uit het eerste rijtje zullen we in onze tuinen waarschijnlijk niet snel aantreffen - als we ze al zouden herkennen. Wat dat betreft is het bezit van tuinliteratuur handig om planten te determineren, hoewel tegenwoordig vrijwel iedereen is uitgerust met een smartphone; nog gemakkelijker, want die heeft iedereen altijd en overal en te pas en te onpas bij zich.
Hoe dan ook:
terug naar de tuin, want daar leveren we, met welke planten dan ook, op termijn toch
een positieve bijdrage aan het klimaat: op onze eigen vierkante meters. Blijf
gerust het onkruid wieden, waarbij er niets op tegen is om het ergens ‘uit het
zicht’ in de tuin terug te planten ten behoeve van de beestjes die óók hun rol
hebben in de natuur. Want onkruid heeft ook positieve eigenschappen.
Brandnetels bijvoorbeeld, waarmee we thee kunnen zetten, trekken vogels en
insecten aan, en zevenblad, paardenbloemen en madeliefjes kunnen we zelfs eten.
Op internet vond ik onder andere dit eenvoudige recept voor zevenbladthee:
Snijd 30 gram vers zevenblad, Aegopodium podagraria, fijn en kook dit 10 minuten in 6 deciliter water. Dan zeven en naar smaak honing toevoegen. Drink smakelijk!
 |
Paardenbloemen |
Mochten er in de afgelopen natte winter planten verloren gegaan zijn, dan geeft dat nu ruimte voor de aanschaf van nieuwe planten. En misschien zelfs een nieuwe bestemming voor de vrijgekomen ruimte. Ik zal geen reclame maken voor de leverancier, maar in het afgelopen voorjaar heb ik binnen op mijn vensterbank een arsenaal aan (eetbare) plantjes verzameld en opgekweekt, die inmiddels rijp en wel de stap naar buiten hebben gezet. Mijn moestuintje, in de winter wel eens aangezien voor kattenbak, had ik afgedekt, zodat ik mijn kwekelingen van diverse groenten in schone aarde kon uitplanten en daar plukken wij nu de ‘vruchten’ van voor een gezonde maaltijd, buiten in de warme zomerzon!
Abonneren op:
Posts (Atom)