zondag 10 april 2022

NIEUWE ARTIKELEN

 



 Nieuwe artikelen verschijnen in juni, als
het volop zomer is en  onze tuinen hun
 hoogtepunt bereiken. Daar kijken we al
   weken, of zelfs maanden, naar uit. Nog  
even en het is zover!  Maar nu eerst de
lente vieren en genieten van die eerste
voorjaarszonnestralen,  de ontluikende
'oude getrouwen' en de concerten van-
uit de dakgoot: het vogelvolkje dat zich
weer van  alle kanten volop laat horen!
Laat schoffel en hark even voor wat ze
zijn en geniet  vanuit  je  luie  stoel van 
het bereikte resultaat: moooi!


VOORJAAR NA HERFSTIGE WINTER

 

In míjn tuin...  

… heeft het voorjaar op gepaste wijze zijn intrede gedaan: met buien en wind maar ook ‘zachte’ dagen. Bij nader inzien was het eigenlijk een voortzetting van de afgelopen herfstachtige winter. Oeps, dat begint op een bijzonder klimaat te lijken. Ongeveer zoiets als het klimaat rond de evenaar, maar dan frisser. Wij denken dat het daar áltijd tropisch warm is, maar de gemiddelde temperatuur is er op zijn laagst 18℃ en de luchtvochtigheid is er hoog (denk aan de regenwouden). Gevalletje ‘buurmans tuin is altijd groener’, zoiets. Overigens bedroeg de gemiddelde temperatuur in ons land het afgelopen jaar 10,4℃.

Hoe dan ook, ik ben blij dat de winter weer achter ons ligt, met maandenlang hetzelfde herfstachtige uitzicht. Er komt weer leven in de brouwerij! Twee merels, man en vrouw, foerageren gezamenlijk in mijn tuin en het is nu een kwestie van dagen voor ze daar aan een nest gaan beginnen. In de hazelnotenstruik bungelen gele trosjes aan de takken en weldra zullen de zwellende knoppen in de bomen het jonge groene blad vrijlaten: naar buiten, de winter is voorbij!

Merel op de uitkijk

Ik ga óók! Er is genoeg te doen. Waar eerder een buxusblok stond, zijn de mansoren nog steeds niet in staat gebleken om de vrijgekomen ruimte helemaal groen in te kleuren. Daar zal ik dit voorjaar iets aan doen: volplanten met kleine taxusstruikjes, wederom in blokvorm, want dat had toch ook wel wat. Ik kan niet wachten tot al die in de afgelopen winter gevallen regen in mijn kleigrond verdampt is!

Blauwe bessenstruik

Dan moet ik misschien ook een ruimere plek zoeken voor de blauwe bessenstruik, want die blijft maar door groeien en bloeien en steeds meer blauwe bessen produceren: superlekker! Ik pluk (en eet) ze vaak in het langslopen, maar nu er per jaar meer geplukt kan worden zou het toch ook leuk zijn om er eens jam van te maken. Wat jaren geleden plukten wij aan het eind van de zomer ook steevast een mand appels uit onze ‘Groninger Kroon’. Maar sinds ik die boom ‘in vorm’ gesnoeid heb (plat) is de productie flink afgenomen, dus daar heb ik oprecht spijt van. De komende zomer zal ik van de zijtakjes afblijven, als de boom die tenminste nog kan opbrengen. Een appelboom wil tenslotte óók gewaardeerd worden. 

 

Groninger Kroon

En dan is er nog de ergernis over het slingerpaadje in de voortuin, artistiek door mijzelf aangelegd: schots, scheef, omhoog en omlaag en dat alles per tegel! Maar of ze daarna waterpas liggen: daar kan ik nu geen uitspraak over doen. (Nu klink ik ‘Haags’ in mijn Groningse tuin!)

April 2022

 

EETBAAR GROEN

Heggenmussen 

April doet wat hij wil en in mei leggen alle vogeltjes een ei: blijft er voor ons tuiniers nog iets te doen over? Nou reken maar! Eindelijk komt ‘de natuur’ uit de startblokken en loopt de buitentemperatuur op naar een werkbare hoogte. Wat hébben we ernaar uitgekeken in de afgelopen periode die vooral gedomineerd werd door corona. Maar nu wordt ons leven weer meer ‘als vanouds’: we kunnen buiten aan de slag!

De winter was nat; vorst van betekenis hebben we niet gehad. Op zich is er geen bezwaar tegen ‘ijselijk’ weer; misschien zelfs te prefereren boven de vele regen. Maar net als over veel gebeurtenissen op wereldniveau hebben we ook niets te zeggen over het klimaat en hoe zich dat manifesteert. In de tuin telt het aantal planten dat de natte winter heeft overleefd.

Aan de slag dus, zoals we dat altijd gedaan hebben in onze tuinen, beschenen door de voorjaarszon en besproeid door een voorjaarsbuitje. We hoeven geen bevroren planten te vervangen, dus onze ‘vaste plantenklanten’ zullen ons binnenkort weer gaan verrassen met groei en bloei.

Maar je kunt je ook laten verrassen met ‘eetbaar groen’: gewoon in voor- of achtertuin, altijd binnen handbereik. Zelfs in potten kun je iets lekkers laten groeien. In een grotere tuin is er ruimte voor een of misschien wel meer fruitbomen. Dat laatste is fijn voor de bestuiving, maar er zijn ook zelfbestuivende fruitbomen, zoals die ene Groninger Kroon in mijn achtertuin, waarvan ik al jarenlang de vruchten pluk. De kroon van deze appelboom, op een zogenaamde ‘halfstam’, heb ik ooit teruggesnoeid tot een platte sculptuur, die het ene jaar meer appels voortbrengt dan het andere. Maar dat is het verschijnsel ‘beurtjaren’.

Groninger Kroon

Daar heeft een druif geen last van. Wél van ouderdomsverschijnselen: na zo’n veertig jaar (!) trouwe dienst liep de druivenproductie dramatisch terug en hebben we deze klimmer vervangen door een Clematis armandii, groenblijvend (dat komt bij clematis niet veel voor), witbloeiend in maart en april en aangenaam geurend. Dat is dan de compensatie voor het ontbreken van eetbare vruchten; je neus wil ook wat. 

Tot zover de ‘grote jongens’ onder de fruitleveranciers. Want ook een aantal vaste planten is eetbaar. Meestal gaat het dan om de bloemen die ze produceren. Maar ook eetbare blaadjes komen voor. Zoals die van de dropplant, Agastache. Verrassing: ze smaken niet naar drop maar naar anijs! En je behoudt het uitzicht op de bloem, die ook goed bezocht wordt door vlinders, hommels en bijen. Er is hier dus geen sprake van concurrentie! De jonge blaadjes van akelei, Aquilegia, en dropplant, Agastache, doen het goed in een salade.

Aquilegia, akelei

Van Campanula persicifolia ‘Coerulea’ kun je de bloemetjes eten. Ze zijn roze, dat gaat goed samen met het bruin van chocoladevla. Sanguisorba officinalis, (grote) pimpernel, hoort tot de familie van de kruiden en bloeit in juli en augustus, wanneer ons klimaat zich van zijn beste kant laat zien: zonnig en warm. Wel op tijd water geven - de pimpernel kan niet zonder. In de winter overleeft hij temperaturen tot -30℃, maar veel sneeuw en/of regen zullen hem wél deren. Zet er dan een stok naast met daarover een grote plastic zak: een plantenparaplu. De jonge scheuten zijn eetbaar, oude scheuten smaken bitter. De grote pimpernel heeft een hoog vitamine C gehalte. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon een (sinaas)appel eten.

Bieslook: bis! bis!

En dan een aantrekkelijk kruid, waarmee ik een rand van mijn moestuintje heb ‘afgebiesd’: bieslook! Jaar in jaar uit, in alle seizoenen beschikbaar en in de zomer verrijkt met licht paarsblauwe bolle bloemschermen. Een verrijking voor je boterham met kaas, een opkikkertje in de sla, lekker pittig in de mond als je er buiten in het langslopen wat van ‘meeneemt’, kortom: mijn lievelingskruid in de tuin!

Corylus avellana: hazelnoten uit eigen tuin!

Tot slot nog een typische tak van sport, hier bij ons in Groningen: neut’n schait’n! Dat dient officieel te gebeuren met walnoten, maar thuis, in je achtertoentje, kun je dat natuurlijk ook oefenen met hazelnoten, Corylus avellana. Denk je eens in: een grote struik, vol met ‘neut’n’, dat is toch vrágen om ‘schait’n’!

April 2022

TUINKALENDER APRIL/MEI


       TUINKALENDER

                                       

Dagelijks bad
Voorjaarsschoonmaak in de tuin! 

Wied onkruid en verzamel slakken voor een tripje naar het ‘buitengebied’. 

Maar heb je een vogelnest in je tuin, laat de slakken dan aan de vogels over.

En laat de vogels met hun ‘gebroed’ fijn met rust.

Voorzie deze vaste bezoekers dagelijks van een fris bad: leuk om naar te kijken.

Voorzie in eetbaar groen: voor jezelf. Plant een appelboom of bessenstruik.

Blauwe bes: superlekker!
Of leg een moestuin(tje) aan. Verser kan niet.

Verzamel de achtergebleven herfstbladeren op een hoop(je), ergens uit het zicht.

Misschien een onderkomen voor een egeltje, óók een slakkeneter.

Van boom of struik losgeraakte takken stapelen: ook een onderkomen voor nuttige beestjes.

Alles bij de hand!
Borstel de buiten overwinterde (houten) tuinmeubelen schoon.

Planten die de winter niet hebben overleefd gaan naar de compostbak, in stukjes.

Vul de open plekken op met winterbestendig groen.

Vanaf half april kun je beginnen met het afharden van de binnen overwinterde kuipplanten.

Zijn ze toe aan nieuwe grond? Zo niet: wat mest is altijd goed.

Compost, altijd bij de hand in je compostbak, wordt door alle planten gewaardeerd.

April/mei 2022