zaterdag 11 december 2021

NIEUWE ARTIKELEN


Nieuwe artikelen verschijnen in februari 2022
- nog wel  winters, maar het voorjaar zal zich
weldra  aandienen. Een mooi vooruitzicht  in
deze aanhoudende periode met beperkingen
in verband  met corona. Gelukkig kunnen we
dan in onze eigen tuinen als vanouds aan de
slag met al een begin van bloeiend bolgewas
 - let  the sunshine in! (Musical Hair, 1967, dát
is langgeleden!) Maar nu eerst genieten van 
winterse  genoegens en lézen over tuinieren. 

                                       

'BUITENTUINTJE'

 

In míjn tuin...  

… is in de herfst weer veel verkleurd blad omlaag gedwarreld. Het is toch ieder jaar weer even wennen, al die doorkijkjes en die kale takken. Maar er is ook een positieve kant: je móest naar buiten om de dwarrelaars bij elkaar te vegen en af te voeren - of, mijn methode, als een dekentje over je tuin te spreiden. Want nu is het winter. Weliswaar zijn we vorst en sneeuw inmiddels een beetje ontwend, maar het zou zo maar kunnen dat we toch nog eens verrast worden met zo’n mooi laagje sneeuw of misschien zelfs ‘natuurijs’. Je zou bijna vergeten hoe dat was vroeger: met een door je moeder gebreide sjaal en muts glibberend over de aangetrapte sneeuw naar de dichtstbijzijnde sloot waar je op een van huis meegenomen stuk karton je schaatsen onderbond, of op de fiets naar de ijsbaan. Een heel gedoe, dat binden, en ze zaten nooit in een keer goed. En dan die reusachtige sneeuwpoppen die we maakten. 

Onze sneeuwpoppen, ergens in de jaren '60

Hijgend en snuivend sneeuwballen rollen, doorsnede: een meter. Die met nog meer gehijg stapelen en dan nog een kleine bol erbovenop: het hoofd. Voor de ogen haalden we kolen uit het kolenhok, de mond krasten we met een stokje, een afgedankte pijp van je vader erin en een winterpeen als neus. Nog een muts erop voor de finishing touch. Eerlijk gezegd: ik mis het niet. En voor de liefhebbers van het glijgebeuren zijn er al lang de beschaatsbare overdekte ijsbanen.

Maar dit is ook mooi ... anno 08-02-2021

Nu ben ik blij met ook in de winter nog een aardig groen uitzicht op mijn tuin. Gelukkig heb ik in de loop der jaren ruimhartig geïnvesteerd in ‘groenblijvers’ als klimop, taxus, laurier en ligusterhagen. En bodembedekkers als asarum (mansoor) en sedum spurium (rode muurpeper).

‘Wat is natuur nog in dit land?’ schreef dichter J.C. Bloem al in 1945 in zijn sonnet ‘De Dapperstraat’, waar je troost kunt vinden in de laatste zin: ‘Domweg gelukkig in de Dapperstraat.’ Jammer dat hij geen rondgang meer kan maken door onze dorpen en steden, waar nu toch steeds meer bewoners zich bewust lijken van het belang van ‘natuur’. In ‘Groningen stad’ word ik in zomer en najaar helemaal vrolijk van de vele stokrozen, die wel gepromoveerd lijken te zijn tot ‘stadsplant nr. 1’!


De 'andere beplanting': bolletjes!

Thuis staat mijn (manshoge) heg een halve meter af van de stoep: zo is ook daar ruimte voor groenblijvers en andere beplanting. In navolging van de Groninger stadjers heb ik er natuurlijk ook stokrozen een plek gegeven: langs de stoep, in mijn ‘buiten-tuintje'.

December 2021 

TUINIEREN IN DE WINTER

 

Heggenmussen


Ook voor de doorgewinterde tuinier is de winter zelf toch een beetje afzien. Er is weinig te doen buiten en de planten zijn in rust of, als eenjarigen, misschien al afgevoerd naar de compostbak. Toch kun je zolang het niet vriest nog genoeg ‘klussen’ vinden om energie in te steken en lekker bezig te zijn in de frisse buitenlucht. Fris, maar niet ijskoud: daar houden de planten niet van en jij zelf waarschijnlijk ook niet. 

Appelboom, Groninger Kroon

Snoeien doen we vaak bij voorkeur in het voorjaar, maar het kan ook in de winter, als er een paar vorstvrije dagen zijn aangekondigd en er ook geen regen te verwachten is. De sapstroom is nu bij de meeste bladverliezers tot stilstand gekomen, dus die kun je veilig ontdoen van boventallige of in de verkeerde richting groeiende takken. Ook kan de wintersnoei in het nieuwe voorjaar een gunstig effect hebben op de groei van nieuwe takken. Een soort verjonging van de boom of struik. Voor een grotere opbrengst van appelbomen wordt zelfs aanbevolen ze twee keer per jaar te snoeien: tussen december en februari, bij droog weer en minimaal 5℃, en vervolgens nog een keer tussen juni en augustus. Met de gesnoeide takken kun je een takkenril aanleggen: een toevluchtsoord voor egels, muisjes of zelfs winterkoninkjes!

Maar niet alle planten zijn gebaat bij snoei in deze koude tijd van het jaar. Esdoorns, druiven, kiwi’s, berken en notenbomen en -struiken kunnen door snoei veel vocht verliezen en doodbloeden. Als je toch nu met een van deze tuinbewoners aan de slag wilt, is het verstandig om de proef op de som te nemen en eerst een klein takje af te knippen. Komt er na een half uur nog steeds vocht uit de snoeiwond, dan kun je beter wachten met snoeien tot het voorjaar. Er is tenslotte geen haast, nu in de winter.

En mochten er alsnog planten in deze categorie hoe dan ook bezwijken, dan kun je zelfs in de winter, zolang de grond niet bevroren is, nog nieuwe bomen of struiken planten. Tot maart is het hun ‘rusttijd’ en daarmee is deze periode de beste tijd voor nieuwe aanplant. Jaarrond tuinieren: hoe fijn wil je het hebben! (Met een excuus naar de schaatsliefhebbers, die tegenwoordig met die slappe winters, zij het niet letterlijk, ‘in de kou staan’.)

Een echt 'egelhuis'

Heb je in het afgelopen najaar de gevallen bladeren ergens in de tuin verzameld, dan zou je daarmee zomaar een overwinterende egel een beschut onderdak bezorgd kunnen hebben. Ook hongerige vogels kunnen er terecht, op zoek naar overwinterende insecten of wormen. De zaden van uitgebloeide planten staan overigens óók op het menu van ons tuinvogelvolkje. Misschien treffen ze er zelfs nog een vlinderpop aan. Een goede reden om, ondanks een risico voor de vlinderpop, de uitgebloeide planten ter plekke te laten overwinteren. Dat ziet er niet uit? Het is puur natuur en zal onze tuinen en hun bewoners alleen maar ten goede komen. Voor je het weet is het voorjaar en dát is het moment voor de ‘grote schoonmaak’. Binnenshuis beginnen we daar niet meer aan, dus is er tijd genoeg om onze tuinen ‘op te schonen’. De winter gebruiken we voor kerstvieringen, de jaarwisseling en overwegingen omtrent eventuele aanpassingen buiten of zelfs geheel nieuwe plannen buiten.
Want ook dat valt in de categorie ‘tuinieren’, als het tenminste niet gaat over tuinen die voor 80% betegeld zijn of voor de helft in beslag genomen worden door nieuwe serres met wat potten met kamerplanten. En natuurlijk volautomatische zonneschermen, met één knop te bedienen. Wij tuiniers komen er bekaaid af, op de Nederlandse tv-zenders. De tuinprogramma’s zijn hier niet meer dan één grote reclameboodschap, vooral voor parafernalia. Daarom kijk ik nú alweer uit naar het voorjaar: met een nieuwe serie ‘Gardener’s World’ op BBC 2, al sinds 1968 (!) het beste tuinprogramma ooit, met interessante en ertoe doende afleveringen zonder ook maar een spatje reclame. Van harte aanbevolen!

Mijn aandeel in onze boekenkast:
tuinboeken!

En wordt het echt te koud buiten, dan is er natuurlijk ook nog de categorie ‘tuinboeken’ om in de wintermaanden, lekker warm binnen, in te ‘grasduinen’. Zo doe je inspiratie op voor weer een heel nieuw jaar tuinierplezier.

TUINKALENDER DECEMBER/JANUARI

 TUINKALENDER

 

 Vier de decemberfeesten ook in de tuin en behang boompjes en struiken met vogelvoer in rood- of groen gekleurde netjes. 

 Of smelt vet en roer er wat olijfolie door met vogelvoer. Laat het in een (pudding)vormpje opstijven en hang het, met een touwtje erdoor, in een toegankelijke struik.

 Kleine vogelsoorten zullen het op prijs stellen als je pinda’s met een stevig mes ‘verbrokkelt’. Strooi ze op de voedertafel.

 Zorg voor vers drinkwater, bij vorst ontdooien met wat warm water.

 En voorzie de fladderaars ook van schoon badwater: het zijn frisse beestjes.

 Zet een zak zand klaar om bevroren paadjes begaanbaar te houden.

 Eind december is de ideale tijd voor het snoeien van je druif, tenzij het vriest.

 Mocht het nog gaan sneeuwen, schud dan de sneeuw uit kwetsbare (jonge) struiken, zodat ze er niet onder bezwijken.

 Grasduinen in tuinboeken is óók tuinieren. Bijzonder aanbevolen: ‘De onderdrukking van de Natuur’, auteur Hans Mulder, met prachtige illustraties, 256 pagina’s lang.

► Gezellige feestdagen en een mooi (tuin)jaar in 2022!