Op dit blog verzamel ik mijn tuinartikelen voor het tijdschrift 'BLAD' dat zes maal per jaar verschijnt in de provincie Groningen. Foto’s aanklikken voor een vergroting.
 |
Nieuwe artikelen verschijnen in juni. Dan is het zomer en staan onze tuinen in bloei; we worden beloond voor de tijd die we in de afgelopen maanden geïnvesteerd heb- ben in onze 'buitengebiedjes'. Het is altijd weer een hernieuwde kennismaking met onze groeiers en bloeiers, die niet altijd de winter overleefden. Maar de afgelopen winter was zacht, zonder ijspegels aan de dakgoten en in de tuin zijn geen verliezen geleden. Het is nú al een feest om buiten te zijn: geniet ervan! |
In míjn tuin...
…
komt het groen nu echt in beweging! Ik haast mij naar buiten om de ramen te
lappen, zodat het ontluiken ook van binnenuit goed te volgen is. Want de buitentemperatuur
is nu, in april, nog niet helemaal je dát. Maar ook na tientallen jaren is het
elke lente weer een verrassing om van zo dichtbij je tuin te zien ontluiken.
En
pas nú vraag ik me af waar dat woord ‘ontluiken’ vandaan komt. Vreemd genoeg
heb ik nog nooit een verband gelegd tussen ‘ontluiken’ en ‘luiken’. Maar zoals
je luiken kunt openen kan ook een bloem zich openen: ontluiken!
En
pas nú vraag ik me af waar dat woord ‘ontluiken’ vandaan komt. Vreemd genoeg
heb ik nog nooit een verband gelegd tussen ‘ontluiken’ en ‘luiken’. Maar zoals
je luiken kunt openen kan ook een bloem zich openen: ontluiken!
Het is een boeiend proces. Jaar in jaar uit voltrekt het zich waar je bij staat, tot ineens doordringt hoe bijzonder dit eigenlijk is. Maanden achtereen was daar buiten niets te beleven, afgezien van druk vogelverkeer, maar nu komt de beplanting in beweging!
Waar ik in de winter genoegen moest nemen met sneeuwklokjes en hier en daar een (weliswaar prachtig bloeiende!) helleborus (kerstroos/nieskruid), bloeien nu ook krokussen, kievitsbloemen (fritillaria meleagris), madeliefjes, dovenetels (lamium) en longkruid (pulmonaria).
 |
| Pulmonaria, longkruid: onder schattige blauwe en rose bloemetjes zien we de naamgevers van deze plant: de talloze witte vlekjes |
Pulmonaria
is goed toe te passen als bodembedekker, met zijn bescheiden hoogte. Het wit gevlekte
groene blad (dat kennelijk een overeenkomst vertoont met onze longen) biedt een
levendige afwisseling tussen de andere bladplanten en al vanaf eind maart verschijnen
de kleine blauwe bloempjes. Daarmee is het longkruid als eerste ‘over de
streep’.
Een
echte blikvanger is de pioen, met zo tegen eind april zijn grote en royaal
gevulde bloemen, waarmee deze plant soms ook wordt aangeduid als ‘pioenroos’. Ik
zal er binnenkort een raster boven zetten, om die prachtige maar topzware
bloemen overeind te houden. Ze bloeien niet de hele zomer; na twee maanden
houden ze het wel voor gezien. Maar dan heb je er ook twee maanden volop van
genoten!
Ondertussen weet ook onze hazelaar de aandacht te trekken. Al een paar maanden bungelen zijn lange gele katjes zachtjes in de wind. Je kunt je eigenlijk niet goed voorstellen dat die uiteindelijk echte hazelnoten zullen voortbrengen, met harde houtachtige schillen. Maar voorlopig kan ik het proces van deze ‘omturning’ nog goed volgen. Pas in mei gaan ze schuil achter hun groen gebladerte. Eind augustus, wanneer ze uit de struik vallen, begint hun ‘oogstseizoen’. Nog even geduld dus. En ook bij een overvloedige oogst is het verstandig om ze niet meteen te kraken, maar ze eerst nog even een paar weken te laten drogen. Daarmee verleng je de houdbaarheid wel tot een jaar! Ofwel: de volgende oogst!
Heggenmussen
Het voorjaar is in volle gang - in meerdere opzichten. Geen vorstschade in ons buitengebeuren; we kunnen zó de draad weer oppakken. Hoewel vorstschade natuurlijk wel altijd een goed excuus was om nieuwe planten aan te schaffen; je móest wel. Maar nu dus niet. Experts noemen het verschijnsel ‘winterhittegolf’, een nieuwe toevoeging aan onze woordenschat. Betekent dat ook iets voor de ons bekende ‘zomerhittegolf’?
Lijkt me niet onlogisch. De verwachting voor de zomertemperatuur is dit jaar ‘zeer warm’. Gemiddeld. We mogen dus hete dagen verwachten. Maar: ‘de soep wordt nooit zo heet gegeten als ie opgediend wordt’. Dat klopt. Als we maar hard genoeg blazen. En daarmee gaan we het in de natuur niet redden.
 |
| Sedum spectabile |
Ook
kunnen we overwegen om planten een andere plek te geven: in de schaduw van een
boom. Misschien zelfs nóg een boom planten?
En kijk eens kritisch naar het vasteplantenbestand: daar kunnen flinke slurpers bij zijn. Maar er is ook een fors segment dat met minder genoegen neemt en zelfs tegen droogte kan. Waaronder Nepeta (kattenkruid), Verbena bonariensis (ijzerhard), Lavendel, Echinacea (zonnehoed), Sedum spurium en zelfs de ezelsoren: Stachys byzantina.
|
 |
| Hazelaar |
De
grasmat
Bezitters van een gazon dan wel grasmat (ja, daarin zit een wezenlijk verschil) moeten in het seizoen niet alleen wekelijks maaien, maar ook voorkomen dat het gras uitdroogt. In de winter speelt de groei zich ondergronds af, maar zodra het zomer wordt en het gras dor, moet er gesproeid worden. Op onze Groningse klei hoeft overigens minder gesproeid te worden dan op zandgrond waar het water al snel zijn (uit)weg vindt tussen de zandkorreltjes. Overigens maakt de omringende beplanting ook nog iets uit. Staat er een grote boom in je tuin (of dicht in de buurt) dan zal die veel water aan de grond onttrekken. De grootste drinkebroers zijn de beuk en de berk, maar ook een hazelaar neemt veel vocht op. Daarnaast blijft er natuurlijk veel regenwater achter op hun gebladerte. En niet te vergeten: op een gazon, met talloos veel sprietjes!
Bodembedekkers
Wie liever niet aan grasmaaien doet kan een keuze maken uit een groot aanbod van lage groenblijvende en bodembedekkende vaste planten. Eenmaal geplant heb je er eigenlijk geen omkijken meer naar. Er hoeft niets geknipt of gemaaid te worden; alle jaargetijden laten ze gelaten over zich heen komen. Maar saai is het ook niet; elke bodembedekker heeft zijn eigen ‘charme’. De vorm van het blad, de groeiwijze, eventuele bloemen, het ‘zelfvoorzienend vermogen’: allemaal pluspunten. En dan heb ik de onkruiden die hiertussen het onderspit delven nog niet eens genoemd.
 |
| Pachysandra terminalis |
Neem
bijvoorbeeld Pachysandra terminalis, ‘omdat het zonder toch wat kaal is’, met
ondergrondse uitlopers: een geweldige groenblijver die ook nog bloeit, in het
vroege voorjaar. En ook genoegen neemt met een plek in de schaduw. Net als de
maagdenpalm, Vinca minor. De naam ‘palm’ is flink overdreven voor een kruipend
halfstruikje, maar dat wordt goedgemaakt met de toevoeging ‘minor’.
Dit is een groenblijvende bodembedekker waar je eigenlijk geen omkijken naar hebt. Tot in het voorjaar de blauwe bloemetjes verschijnen: dan kijk je graag nog eens om! De bloei houdt aan tot juli - we hebben er lang plezier van.
Tot de voorjaarsgolf wegebt… in de zomer.
► Een goed begin is het halve werk: loop een rondje door je tuin en noteer ‘verbeterpunten’.
► Begin met het opruimen van oud blad en andere ‘plantrestanten’, voor een goed overzicht.
 |
| En heet ze 'welcome'! |
► Borstel de vogelhokjes schoon, tenzij
daar al aan een nest gewerkt wordt.
► Schrob ook het vogelbad en ververs daarna dagelijks het bad- en drinkwater.
► Wat doen we met slakken, vogelvoer bij
uitstek? Tot er jong gebroed in de nesten piept: afvoeren. Daarna overlaten aan
de vogelvoedselketen.
► Heb je een lijstje gemaakt van verbeteringen dan kun je daar nú mee aan de slag.
 |
| Ook vroeg in het seizoen is het fijn om even 'uit te puffen' in de tuin in de zon op een fijn bankje |
► Sleep de tuinmeubels weer naar buiten, al was het alleen maar voor de koffiepauze.
► Maak een lijstje van planten waarmee je
lege plekken wilt opvullen. Houd rekening met hun bloeitijd: niet allemaal
tegelijk!
► Houd ook een deel van je tuin vrij voor
het planten van groenten en fruit - verser kun je het niet krijgen!
 |
| En in Groningen ga je dan voor Groninger Kronen, lekker! |
► Doe inspiratie op bij de afleveringen
van Gardeners’ World, vrijdagavond, BBC 2.
► Maar geniet na een natte winter vooral van een fleurig voorjaar!
