Op dit blog verzamel ik mijn tuinartikelen voor het tijdschrift 'BLAD' dat zes maal per jaar verschijnt in de provincie Groningen. Foto’s aanklikken voor een vergroting.
 |
Nieuwe artikelen verschijnen in augustus; dan is het nog steeds zomer! Onze tuinen zien nog steeds groen, in alle mogelijke varianten en we zijn er ook nog lang niet op uitgekeken! Maar nieuwe planten zijn altijd welkom, om onverwachte gaatjes te vullen, of omdat we 'deze héél bijzondere plant' gewoon niet kunnen laten staan, in het tuincentrum. Geniet ervan: die mooie kleuren en vooral ook: geuren! |
In míjn tuin...
… heeft zich als altijd de metamorfose voltrokken van voorjaar naar zomer. De lente is óók mooi, met dat prille groen, maar nu zijn we op weg naar de ‘apotheose’, ons buiten vol in bloei, in volle glorie!
Maar
wat is ‘volle glorie’ in een tuin? Hoofdkleur in de meeste tuinen, gazons niet
meegerekend, is toch wel de bedaarde kleur groen. Even opzoeken: het hoe en
waarom.
Het gaat hier om chemie: met het chlorofyl (bladgroen) in de bladeren en zonlicht worden tot en met de herfst koolstofdioxide en water omgezet naar (onder andere) zuurstof. Zuurstof bepaalt de kleur van het gebladerte: groen. Onwillekeurig vraag ik me dan toch even af waarom wij zelf niet groen uitslaan met per dag toch ook een forse inname van zuurstof. Maar het antwoord ligt natuurlijk voor de hand: wij zijn niet ‘bebladerd’.
|
De bloemen van uitgebloeide voorjaarsbloeiers verdwijnen als eerste in het vat. Dat lot treft ook een teveel aan bodembedekkers, die zich na elke winter met meer enthousiasme en dus meer uitlopers presenteren. De term ‘grenzen aan de groei’ wordt vaak gebezigd, op meerdere terreinen, maar is ook van toepassing op mijn eigen terreintje.
Een
uitkomst bieden de klimmers, tot op zekere hoogte. En die mag je zelf bepalen,
met je snoeischaar. Klimop is in mijn tuin favoriet: groenblijvend en goed op
maat te snoeien. Plat tegen de muur kan prima. Met minder snoeiwerk de klimop
wat laten uitgroeien biedt nestgelegenheid én voer aan mussen, merels en andere
tuinvogels. De bloei van klimop, na zes tot tien jaar, is qua kleur niet
opvallend (groen), maar de bolletjes (donkerblauw en voor ons niet eetbaar)
zijn wel een aardige toevoeging.
Dan
de klimhortensia, Hydrangea anomala petiolaris. Die maakt zijn klimnaam waar
met eigen hechtworteltjes. Bloeit de hele zomer met mooie witte bloemschermen
die je ook (binnen) kunt drogen, eventueel met verf bespuiten en in een vaas
‘uitstallen’.
Maar in de zon zitten en zonder meer genieten kan ook, buiten in je tuin!
 |
| Klimop trekt gemêleerd bezoek aan - de klimop heeft er niet onder te lijden |
Heggenmussen
 |
| Regenton 'in bloei' |
Ooit zagen we ergens zo’n robotje aan het werk, hotsend en botsend over een gazon, formaat kwart voetbalveld. Een sneu apparaatje. Moet het na het maaien ook nog dat gras verzamelen? Zonder hark, zonder handjes? Ook ooit waren wij zelf ‘gazonbezitters’ met in het seizoen die wekelijkse maaibeurten, gewoon met een handgrasmaaier. Tot ik op een dag de schop ter hand nam en het gras omspitte; er moesten bloemen komen. Als we nu naar buiten kijken is de hoofdkleur trouwens nog steeds groen - in héél veel ‘toonaarden’ en op wisselende hoogtes. Een lust voor het oog! Terwijl de zomer nog maar pas is begonnen.
 |
| Bergenia, schoenlappersplant |
Maar
voor de maanden juni en juli dit jaar verwacht men een stijging van de
temperatuur met 1 tot 2ºC, vergeleken met de temperatuur in dezelfde periode in
2021 en 2022. Het lijkt niet veel, maar waarschijnlijk is dit een ‘opmaat’ naar
nog hogere temperaturen.
Wat betekent dit voor onze tuinen? Uit onderzoek is gebleken dat het effect van de opwarming van de aarde op planten een versnelde groei zal zijn: per graad Celsius meer tussen 2,5 en 5 dagen minder ‘groeitijd’. Het onderzoek vermeldt niet wat daarvan het effect zal zijn voor de levensduur. Dat is interessant voor kwekers, ook van groenten en fruit, en tuinbezitters. We zullen moeten afwachten en misschien, bij de aanschaf van nieuwe planten, ‘toekomstgerichte’ keuzes maken. Dat zou dan inhouden: op zoek naar droogtebestendige planten. Vetplanten en cactussen?
 |
| Sedum spectabile, Bezienswaardig vetkruid! |
In
de eerste zomermaanden bloeit Sedum spurium met rozerode bloemtrossen, die ook
aantrekkelijk zijn voor vlinders, hommels en bijen. En alleen in strenge
winters kan hij zijn blad verliezen. In ‘gewone’ winters is hij gevoelig voor
een natte ondergrond.
Maar zover is het voorlopig nog niet. Het is zomertijd!
TUINKALENDER
► Tijd om de grasmaaier in te zetten: het gras groeit weer.
► Regen in zicht? Strooi mest in de borders.
► Geen regen in zicht? Geef de tuinplanten waar nodig water.
► Potplanten willen graag iedere dag water, met eens per week vloeibare mest.
► Ben je in het bezit van een regenton dan kun je daar gietwater ‘tanken’.
► En vergeet de vogels niet: die willen elke dag in bad.
► Houd ze te vriend, want ze eten graag insecten. Maar helaas ook wormen…
► De klimplanten zijn begonnen aan hun groeispurt - bind ze regelmatig aan.
► Buxushaagjes en -figuren alleen snoeien op bewolkte dagen.
► Ook onkruid kan zich uitzaaien. Verwijderen dus.
► Leg een klein moestuintje aan en zaai radijsjes en basilicum en wat je nog meer
lekker vindt.
► Ga je op reis, vraag dan een ‘oppas’ voor je tuin en zet volle gieters onder
handbereik.
► Zijn er planten verloren gegaan, dan kun je nu kiezen uit nieuwe planten: ook
leuk.
► Staat er al een bankje in je tuin? Kun je even pauzeren - tot je wéér iets ziet waar dringend iets aan gedaan moet worden.
|
Nieuwe artikelen verschijnen in juni. Dan is het zomer en staan onze tuinen in bloei; we worden beloond voor de tijd die we in de afgelopen maanden geïnvesteerd heb- ben in onze 'buitengebiedjes'. Het is altijd weer een hernieuwde kennismaking met onze groeiers en bloeiers, die niet altijd de winter overleefden. Maar de afgelopen winter was zacht, zonder ijspegels aan de dakgoten en in de tuin zijn geen verliezen geleden. Het is nú al een feest om buiten te zijn: geniet ervan! |
In míjn tuin...
…
komt het groen nu echt in beweging! Ik haast mij naar buiten om de ramen te
lappen, zodat het ontluiken ook van binnenuit goed te volgen is. Want de buitentemperatuur
is nu, in april, nog niet helemaal je dát. Maar ook na tientallen jaren is het
elke lente weer een verrassing om van zo dichtbij je tuin te zien ontluiken.
En
pas nú vraag ik me af waar dat woord ‘ontluiken’ vandaan komt. Vreemd genoeg
heb ik nog nooit een verband gelegd tussen ‘ontluiken’ en ‘luiken’. Maar zoals
je luiken kunt openen kan ook een bloem zich openen: ontluiken!
En
pas nú vraag ik me af waar dat woord ‘ontluiken’ vandaan komt. Vreemd genoeg
heb ik nog nooit een verband gelegd tussen ‘ontluiken’ en ‘luiken’. Maar zoals
je luiken kunt openen kan ook een bloem zich openen: ontluiken!
Het is een boeiend proces. Jaar in jaar uit voltrekt het zich waar je bij staat, tot ineens doordringt hoe bijzonder dit eigenlijk is. Maanden achtereen was daar buiten niets te beleven, afgezien van druk vogelverkeer, maar nu komt de beplanting in beweging!
Waar ik in de winter genoegen moest nemen met sneeuwklokjes en hier en daar een (weliswaar prachtig bloeiende!) helleborus (kerstroos/nieskruid), bloeien nu ook krokussen, kievitsbloemen (fritillaria meleagris), madeliefjes, dovenetels (lamium) en longkruid (pulmonaria).
 |
| Pulmonaria, longkruid: onder schattige blauwe en rose bloemetjes zien we de naamgevers van deze plant: de talloze witte vlekjes |
Pulmonaria
is goed toe te passen als bodembedekker, met zijn bescheiden hoogte. Het wit gevlekte
groene blad (dat kennelijk een overeenkomst vertoont met onze longen) biedt een
levendige afwisseling tussen de andere bladplanten en al vanaf eind maart verschijnen
de kleine blauwe bloempjes. Daarmee is het longkruid als eerste ‘over de
streep’.
Een
echte blikvanger is de pioen, met zo tegen eind april zijn grote en royaal
gevulde bloemen, waarmee deze plant soms ook wordt aangeduid als ‘pioenroos’. Ik
zal er binnenkort een raster boven zetten, om die prachtige maar topzware
bloemen overeind te houden. Ze bloeien niet de hele zomer; na twee maanden
houden ze het wel voor gezien. Maar dan heb je er ook twee maanden volop van
genoten!
Ondertussen weet ook onze hazelaar de aandacht te trekken. Al een paar maanden bungelen zijn lange gele katjes zachtjes in de wind. Je kunt je eigenlijk niet goed voorstellen dat die uiteindelijk echte hazelnoten zullen voortbrengen, met harde houtachtige schillen. Maar voorlopig kan ik het proces van deze ‘omturning’ nog goed volgen. Pas in mei gaan ze schuil achter hun groen gebladerte. Eind augustus, wanneer ze uit de struik vallen, begint hun ‘oogstseizoen’. Nog even geduld dus. En ook bij een overvloedige oogst is het verstandig om ze niet meteen te kraken, maar ze eerst nog even een paar weken te laten drogen. Daarmee verleng je de houdbaarheid wel tot een jaar! Ofwel: de volgende oogst!
Heggenmussen
Het voorjaar is in volle gang - in meerdere opzichten. Geen vorstschade in ons buitengebeuren; we kunnen zó de draad weer oppakken. Hoewel vorstschade natuurlijk wel altijd een goed excuus was om nieuwe planten aan te schaffen; je móest wel. Maar nu dus niet. Experts noemen het verschijnsel ‘winterhittegolf’, een nieuwe toevoeging aan onze woordenschat. Betekent dat ook iets voor de ons bekende ‘zomerhittegolf’?
Lijkt me niet onlogisch. De verwachting voor de zomertemperatuur is dit jaar ‘zeer warm’. Gemiddeld. We mogen dus hete dagen verwachten. Maar: ‘de soep wordt nooit zo heet gegeten als ie opgediend wordt’. Dat klopt. Als we maar hard genoeg blazen. En daarmee gaan we het in de natuur niet redden.
 |
| Sedum spectabile |
Ook
kunnen we overwegen om planten een andere plek te geven: in de schaduw van een
boom. Misschien zelfs nóg een boom planten?
En kijk eens kritisch naar het vasteplantenbestand: daar kunnen flinke slurpers bij zijn. Maar er is ook een fors segment dat met minder genoegen neemt en zelfs tegen droogte kan. Waaronder Nepeta (kattenkruid), Verbena bonariensis (ijzerhard), Lavendel, Echinacea (zonnehoed), Sedum spurium en zelfs de ezelsoren: Stachys byzantina.
|
 |
| Hazelaar |
De
grasmat
Bezitters van een gazon dan wel grasmat (ja, daarin zit een wezenlijk verschil) moeten in het seizoen niet alleen wekelijks maaien, maar ook voorkomen dat het gras uitdroogt. In de winter speelt de groei zich ondergronds af, maar zodra het zomer wordt en het gras dor, moet er gesproeid worden. Op onze Groningse klei hoeft overigens minder gesproeid te worden dan op zandgrond waar het water al snel zijn (uit)weg vindt tussen de zandkorreltjes. Overigens maakt de omringende beplanting ook nog iets uit. Staat er een grote boom in je tuin (of dicht in de buurt) dan zal die veel water aan de grond onttrekken. De grootste drinkebroers zijn de beuk en de berk, maar ook een hazelaar neemt veel vocht op. Daarnaast blijft er natuurlijk veel regenwater achter op hun gebladerte. En niet te vergeten: op een gazon, met talloos veel sprietjes!
Bodembedekkers
Wie liever niet aan grasmaaien doet kan een keuze maken uit een groot aanbod van lage groenblijvende en bodembedekkende vaste planten. Eenmaal geplant heb je er eigenlijk geen omkijken meer naar. Er hoeft niets geknipt of gemaaid te worden; alle jaargetijden laten ze gelaten over zich heen komen. Maar saai is het ook niet; elke bodembedekker heeft zijn eigen ‘charme’. De vorm van het blad, de groeiwijze, eventuele bloemen, het ‘zelfvoorzienend vermogen’: allemaal pluspunten. En dan heb ik de onkruiden die hiertussen het onderspit delven nog niet eens genoemd.
 |
| Pachysandra terminalis |
Neem
bijvoorbeeld Pachysandra terminalis, ‘omdat het zonder toch wat kaal is’, met
ondergrondse uitlopers: een geweldige groenblijver die ook nog bloeit, in het
vroege voorjaar. En ook genoegen neemt met een plek in de schaduw. Net als de
maagdenpalm, Vinca minor. De naam ‘palm’ is flink overdreven voor een kruipend
halfstruikje, maar dat wordt goedgemaakt met de toevoeging ‘minor’.
Dit is een groenblijvende bodembedekker waar je eigenlijk geen omkijken naar hebt. Tot in het voorjaar de blauwe bloemetjes verschijnen: dan kijk je graag nog eens om! De bloei houdt aan tot juli - we hebben er lang plezier van.
Tot de voorjaarsgolf wegebt… in de zomer.
► Een goed begin is het halve werk: loop een rondje door je tuin en noteer ‘verbeterpunten’.
► Begin met het opruimen van oud blad en andere ‘plantrestanten’, voor een goed overzicht.
 |
| En heet ze 'welcome'! |
► Borstel de vogelhokjes schoon, tenzij
daar al aan een nest gewerkt wordt.
► Schrob ook het vogelbad en ververs daarna dagelijks het bad- en drinkwater.
► Wat doen we met slakken, vogelvoer bij
uitstek? Tot er jong gebroed in de nesten piept: afvoeren. Daarna overlaten aan
de vogelvoedselketen.
► Heb je een lijstje gemaakt van verbeteringen dan kun je daar nú mee aan de slag.
 |
| Ook vroeg in het seizoen is het fijn om even 'uit te puffen' in de tuin in de zon op een fijn bankje |
► Sleep de tuinmeubels weer naar buiten, al was het alleen maar voor de koffiepauze.
► Maak een lijstje van planten waarmee je
lege plekken wilt opvullen. Houd rekening met hun bloeitijd: niet allemaal
tegelijk!
► Houd ook een deel van je tuin vrij voor
het planten van groenten en fruit - verser kun je het niet krijgen!
 |
| En in Groningen ga je dan voor Groninger Kronen, lekker! |
► Doe inspiratie op bij de afleveringen
van Gardeners’ World, vrijdagavond, BBC 2.
► Maar geniet na een natte winter vooral van een fleurig voorjaar!
|
Nieuwe artikelen verschijnen in april, als we het voorjaar vieren en weer buiten kunnen genieten van het tuingebeuren, in meerdere opzichten. We zijn er wél aan toe, na een vooral natte winter. Er is geen sprake van vorstschade, maar elk voordeel heeft zijn nadeel: het uitkiezen van nieuwe planten vinden we ook leuk! In ieder geval: voor nu alvast vóórpret gewenst bij elk 'rondje door je tuin'. |
In míjn tuin...
…
heeft de afgelopen winter geen vorstschade aangericht. Moet ik dat erg vinden?
Ja, want de oorzaak is de (ongewenste) opwarming van de aarde, en nee, want
alle planten hebben stand gehouden. Ik heb er dus een dubbel gevoel bij: blij
voor hun overwintering, maar het is een niet mis te verstaan signaal van de
opwarming van onze aarde.
Kunnen
we verschil maken in onze tuin? Ja, dat kan, weliswaar op heel kleine schaal,
maar onder het motto: alle beetjes
helpen. Want hoe meer groen is nog steeds: hoe beter. En je hebt er niet persé
groene vingers voor nodig; uiteindelijk gaat het om eigen smaak en beleving.
Zo’n
tuin valt in de categorie ‘onderhoudsarm’ - een aanbeveling waard. Maar natuurlijk
niet ‘onderhoudsvrij’. Er moet er nog wel eens gesnoeid worden en in de herfst
vegen we de gevallen bladeren op een hoop.
 |
| Vogelvolk over de vloer |
Maar
nu het voorjaar in beeld komt worden de vogels weer meer ‘zelfvoorzienend’. Ook
nadert hun broedtijd; er moeten nesten gebouwd worden en daarvoor is
‘nestmateriaal’ nodig.
Ik
begin dus nog niet aan een grote schoonmaak in de tuin en laat alles wat in
aanmerking komt voor vogelnesten liggen. Dat kunnen kleine takjes zijn, maar
ook gevallen bladeren. En mos natuurlijk: de ‘finishing touch’.
Nestkasten
moeten we op tijd controleren op ‘inhoud’: is het oude nest nog intact? Zijn er
niet uitgebroede eitjes achtergebleven? Die moet je weghalen.
 |
| ... in afwachting van dorstige bezoekers |
En genieten van het nieuwe voorjaar!
Heggenmussen
Het is nog vroeg in het jaar, maar de doorgewinterde tuinier heeft daar geen boodschap aan onder het motto: in mijn groen is altijd wat te doen. Ooit gebruikten we deze tijd van het jaar voor het verzamelen van het blad dat in de afgelopen herfst tussen de tuinplanten was neergedwarreld. Gewoontegetrouw hebben we dat ook nu laten liggen: een goede beschermlaag in een ijselijke winter. Maar onze gebruikelijke ‘ijstijd’ lijkt een gepasseerd station. We hoeven niet meer te treuren om doodgevroren planten - hoewel dat natuurlijk ook mogelijkheden bood voor nieuwe aanplant. Een bezoek aan een tuincentrum is altijd leuk!
Hoe lang bloeit de Amelanchier?
In het voorjaar, vanaf maart of april, verschijnen de prachtige, witte bloemen. De bloei duurt dan wel tot in mei. Daarna komen de kleine zoete vruchtjes. Deze krenten kun je lekker zelf eten, maar ook de vogels zijn er gek op. In de herfst kleurt het groene blad prachtig vurig rood en oranje. Het krentenboompje wordt zo’n 4 tot 6 meter hoog en 4 meter breed. Per jaar groeit het boompje ongeveer 30 cm.
 |
| Amelanchier, krentenboom, al vroeg in bloei |
Bomen en struiken koop je ‘op de groei’ en dat vraagt speciale aandacht. Hoe hoog wordt de nieuwe aanplant? Zitten we daarmee straks in de schaduw - of toch nog in de zon? En hoe oppervlakkig wortelt een boom? Kan dat op den duur een struikelpunt worden? Gelukkig zijn er in de tuincentra ook mensen die er verstand van hebben en die je graag informeren over de toekomstige afmetingen van je keuze. En vergeet ‘internet’ niet: daar kun je je thuis, met uitzicht op de beoogde plantplek, oriënteren op de mogelijkheden. Want een geplante boom of struik ruilen is geen optie. En verplaatsen is óók een heel gedoe, sprak de ervaringsdeskundige.
 |
| Viburnum bodnantense dawn |
Bij de aankoop van tuinplanten zijn we vooral gefocust op voorjaar en zomer: de seizoenen waarin we naar buiten gaan. Maar het is toch aan te bevelen om ook planten te kiezen die in andere jaargetijden bloeien. Viburnum bodnantense dawn is al meerdere decennia van november tot januari dé winterbloeier in mijn tuin, met roze bloemetjes die met gemak het begin van de lente halen. En al die tijd maar geuren! Aanbevolen! Voor een prettige verlenging komt Viburnum bodnantense ‘Çharles Lamont’ in aanmerking: die bloeit in januari en februari. Bij elkaar dus zo’n drie maanden genieten van ‘Viburnumgeuren en -kleuren’!
En een Viburnum tinus, groenblijvende Sneeuwbal, (hù?) hoort eigenlijk in elke tuin: die bloeit roze-wit, van oktober tot april! Daarbij behoudt hij in de winter ook nog zijn blad; je kunt er dus zelfs een (brede) dichte haag mee planten. Bovendien is deze Viburnum na de bloei beladen met donkerblauwe bessen, die dan weer door de vogels gewaardeerd worden. Wil je een muur opvrolijken dan is Clematis Armandii een goede keus: altijd groen en in bloei van februari tot april - wel met een voorkeur voor een beschut plekje, uit de koude (noordoosten) wind. Roomwitte bloemen van februari tot april.
Dat
zijn allemaal goede berichten. Maar de clematis is ook een beetje ‘diva-achtig’:
er hangt een verlanglijstje aan. In verband met verwelkingsziekte wordt
aangeraden het plantgat 15 cm. dieper uit te graven dan de hoogte van de kluit.
Graaf ook rondom een flink gat uit, zodat de kluit kan worden voorzien van
rulle aarde, gemengd met veel organisch, goed verteerd materiaal. Bijvoorbeeld
uit je compostbak. Eenmaal geplant verdient het aanbeveling de voet van de
clematis rondom te vrijwaren van direct zonlicht: doe dus nog maar eens een
greep in de compostvoorraad. Of zet een dakpan tegen de voet van de plant. Of
plant groenblijvertjes als Asarum, mansoren, of Sedum: de nieuwe aanwinst zal
er wél bij varen.
 |
| Asarum, mansoor |
Of
plant een toverhazelaar, Hamamelis, een winterbloeier die zijn naam waar maakt.
De bloemen kunnen geel zijn of oranje/rood. Hamamelis bloeit vanaf januari op
het kale hout en sommige varianten verspreiden dan een fijne geur, wel enkele
meters ver! Qua omvang past deze struik ook in een kleinere tuin. En graag in
de zon, maar halfschaduw is ook goed. Zo’n tovenaar: die willen we allemaal wel
in de buurt hebben.
‘Kon het altijd zomer zijn’ luidt een lied, maar geef mij maar (Ede Staal) ‘veurjoar in de kop’!
TUINKALENDER
 |
Een welkom voor een nieuwe bewoner... |
► Want binnenkort gaan ze nestelen;
borstel de nestkasten maar even schoon.
► Én het tuinmeubilair: dan zit je zelf
ook prettiger.
► Ga onkruid te lijf: uittrekken
met de hand of een handharkje.
► Maak een lijst van
begerenswaardige planten en noteer hun toekomstige plek.
► Verzamel op een droge dag de gevallen bladeren. Afvoeren in de groene container of ‘opslaan’, ergens in je tuin waar ze kunnen composteren.
 |
| Bieslook: inzetbaar bij elke maaltijd, jaar in jaar uit! |
► Spit en bemest je
groentetuin(tje).
► Noteer de groenten die je er wilt
planten.
► In maart worden de rozen gesnoeid
- met handschoenen aan.
► Zaadjes van vorig jaar kun je uitproberen op vochtig keukenpapier; als ze kiemen: planten!
► Controleer steunpalen - een boom
in blad vangt veel wind.
► Maar vooral: geniet van weer een
heel nieuw tuinseizoen!
februari 2023
|
Nieuwe artikelen verschijnen in februari 2023. Dan kijken we uit naar weer een nieuw voorjaar; voorjaarsbloeiers laten zich voorzichtig zien, nog in knop, want het kan nog steeds vriezen, hagelen en zelfs sneeuwen. Maar lang zal dat niet meer duren; we kunnen al denken over nieuwe mogelijkheden in de tuin. Is er ruimte voor nog een fruitboom of -struik of willen we de tuin helemaal opnieuw inrichten? Alles is mogelijk - en 'niets' is ook fijn: tevreden zijn met je tuin en er in alle rust van genieten! |
 |
| Groninger Kronen! |
Onze aarde heeft in de loop van miljoenen jaren wel meer veranderingen in de klimaten meegemaakt, maar wij zijn (nog) niet zoveel gewend op dat gebied. En zo’n verandering in het klimaat voltrekt zich niet van de ene op de andere dag - dus nog als vanouds vegend en bezemend (en de ramen bezémend) heb ik mij maar weer van mijn beste kant laten zien.
Er is trouwens nog best veel groen achtergebleven in de tuin en zo hier en daar liggen er nog wat appels die, beurs van het vallen, mijn keuken niet gehaald hebben.
 |
| Groninger Kroon, nog in het rijpingsproces |
 |
| Een beladen blauwe bessenstruik |
Let 2023 in!!
Heggenmussen
Benieuwd naar het verloop van deze winter zoek ik op internet naar een winterweervoorspelling en zoals altijd zijn de meningen verdeeld. In Amerika wordt voor Europa de misschien wel warmste winter ooit voorspeld. Dat heeft te maken met de temperatuur van het zeewater (warm) in ons (Europees) deel van de Atlantische Oceaan. Maar een ‘definitieve winterverwachting voor 2022’ is koud en droog met in de tweede helft mogelijk langdurig winterweer. De temperatuur lijkt op het gebruikelijke niveau te blijven, maar het kan soms ook kouder zijn. Tja, winter. En daar moeten we het dan maar mee doen; we laten ons verrassen.
 |
| Zo ook deze houtduif: met wat wintervoer in ons kleine boompje. |
Naast
de voorbereidingen voor de feestdagen in de laatste maand van het jaar is er
tussendoor vast ook tijd om de gedachten eens over de tuin te laten gaan. Dat
is óók een onderdeel van tuinieren. Gras hoeft niet meer gemaaid te worden,
heggen en hagen houden een winterslaap, al het gebladerte dat daarvoor in
aanmerking kwam is gevallen en opgeruimd/verzameld, watergeven en sproeien
hoeft niet meer en nieuwe planten kun je nu beter op een verlanglijstje zetten
dan in de tuin. Enthousiaste tuiniers zouden voor de winter eigenlijk een
andere hobby moeten hebben; wat mijzelf betreft liefst iets ‘indoors’, hoewel
een lange wandeling door een al dan niet winters landschap natuurlijk ook fijn buiten
en leuk is.
 |
| ... en dan bij thuiskomst nog even wat vogelvoer strooien. |
Tuinprogramma’s op tv zijn opgeschort tot het voorjaar, maar wat te denken van tuinliteratuur? Er is een uitgebreid aanbod op dat gebied. Het leest niet als een roman of een gedichtenbundel, is zéker niet spannend, maar wel heel informatief en je hoeft deze literatuur ook niet in één keer uit te lezen. Mijn boekenkast puilt uit van de tuinboeken, waaronder die van Christopher Lloyd (Flower Garden) via Tuinieren voor de Geest (Sue Stuart-Smith) tot Duurzaam handboek voor de luie tuinier (Loethe Olthuis) en nog een ouwetje van Dr. P. Zonderwijk: De bonte berm (1979) over de rijke flora en fauna langs onze wegen. ‘De bermen langs onze wegen bloeien weer. Door een gewijzigd ‘groenbeleid’ veranderen de saaie groene grasbermen langs onze wegen steeds meer in kleurige, kruidenrijke natuurstroken.’ Dat inzicht is later weer verloren gegaan, maar tegenwoordig is er sprake van een ‘uitgekiend bermbeheer’, waarmee alle belanghebbenden zoals insecten, kleine dieren, vogels en vleermuizen, weer veilig hun leefgebieden kunnen bereiken. Het lijkt een verhaal van vallen en opstaan. En uiteindelijk voortschrijdend inzicht.
Jammer dat J.C. Bloem (1887-1966) dit niet heeft mogen meemaken. Zie zijn gedicht ‘De Dapperstraat’, waar hij overigens ‘domweg gelukkig’ was: ‘Natuur is voor tevredenen of legen. En dan: wat is natuur nog in dit land? Een stukje bos ter grootte van een krant, een heuvel met wat villaatjes ertegen.’ Kortom: je hoeft niet persé naar buiten om van natuur te genieten - maar het is toch aan te bevelen.
 |
| Merel trotseert de sneeuw - zonder jas, muts of das - dat doen wij niet na... |
Je kunt zelfs nog nieuwe planten aanslepen die nu bloeien, zoals de kerstroos: Helleborus niger, of de sneeuwbal, Viburnum bodnantense, met trosjes roze bloempjes die ook nog geuren. Dat doen de gele bloemen van de winterjasmijn, Jasminum nudiflorum, ook, wel tot eind februari. Nog een geurende winterbloeier is het struikje Sarcococca hookeriana, met zwarte besjes. Je moet er wel een beetje geduld voor opbrengen: het heeft 10 jaar nodig om de uiteindelijke hoogte van 80 centimeter te bereiken. Dat geldt ook voor familielid Sarcococca ruscifolia, met rode besjes, zij het dat die uiteindelijk een hoogte van 1,5 meter bereikt. Sarcococca hookeriana humilis, met een bescheiden hoogte van 30 tot 50 centimeter, is getooid met zoete bloemetjes en in de winter donkerpaarse bessen aan rode takken. En om de verwarring compleet te maken is er ook nog Sarcococca confusa, 1 meter hoog, met rode, later zwarte, besjes.
Maar nu eerst: sneeuwklokjes planten!
TUINKALENDER
► De aarde warmt op, ook in de winter. Maar vorst kunnen we niet uitsluiten. Zet de potplanten bij de schuur/achterdeur, zodat ze bij vorst snel naar binnen kunnen.
► Een laagje compost beschermt vorstgevoelige planten in de tuin.
► Zet een zak zand klaar voor eventuele ‘gladheidsbestrijding’.
► Laat de regenton leeglopen; een houten ton stelt prijs op een laagje water ter voorkoming van uitdroging.
 |
| Nadat de houten regenton begon te lekken is hij vervangen door een collega van plastic. Uit het zicht en om de hoek, want plastic is 'not done'. Maar dus wel 'long lasting' en daar is ook wat voor te zeggen. |
► Voorzie het vogelvolkje van voer en vetbolletjes en graag vers drinkwater.
► Een fris bad wordt ook in de winter op prijs gesteld. Regelmatig het water
verversen!
► Houd afdekmateriaal bij de hand voor de vorstgevoelige tuinplanten.
► Mocht het nog gaan sneeuwen, schudt de sneeuw dan van de dunne, breekbare,
takken af.
► Bevroren vijver? Maak met warm water een wak: wordt door vijverbewoners op
prijs gesteld.
► Grasduinen in tuinboeken is óók tuinieren. Noteer de goede ideeën!
► Tijd om de tuinfoto’s van dit jaar nog eens te bekijken: wat zou je willen
veranderen, van welke planten zou je er meer willen hebben?
► Geniet van gezellige feestdagen en een mooi nieuw (tuin)jaar in 2023!
