GESPUTTER IN DE HERFST

 In míjn tuin...  

… zijn de planten mét hun verzorgers de afgelopen zomer redelijk doorgekomen, ook zonder veel gesproei en gesputter. Alleen de potplanten werden voorzien van een scheut regenwater, tot ook de bodems van de twee regentonnen in zicht kwamen. Maar toen was het ergste leed wel weer geleden, voor zover er sprake is van ‘leed’ in zo’n zonovergoten zomer!

En nu is het herfst, met aangepaste temperaturen en volgens de kenners zo’n zes dagen regen deze oktobermaand en één tot twee weken regen in november. Ik kan dus nog heel wat dagen zonder paraplu naar buiten, want ook in míjn tuin is altijd wel wat te doen. Zo hier en daar zijn er gaten gevallen in het groen. Deels door de droogte, maar deels ook door veranderde inzichten mijnerzijds.

De verwachting is dat meer droge zomers zullen volgen. Dan is je tuin beter af met droogtebestendige planten. Die kunnen nu in de herfst nog steeds geplant worden en goed ‘aarden’ vóór het echt winter wordt. Maar zolang het niet vriest kun je zelfs in de wintermaanden nog aan de slag.

Sedum spectabile

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest.  Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.   Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter.  Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest.  Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.   Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter.  Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest. 

Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.  

Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter. 

Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest.  Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.   Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter.  Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest. 

Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.  

Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter. 

Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

Sommige  planten op  mijn lijstje  heb ik al, zoals  Sedum spectabile  en Verbena bona-riensis, maar  er is natuurlijk niets  tegen ‘meer van hetzelfde’. Integendeel. Het scheelt voor mij in mijn ‘keuzestress’ en het uiteindelijke resultaat in de tuin zal zeker meer vol- doening geven. Groenblijvers hebben  wel  mijn voorkeur, omdat ze er in de winter óók voor je zijn en  er  is niets zo  deprimerend  als  kou, natte  sneeuw  en  een  kale  tuin, vind  ik. Overigens kun  je deze diehards zelfs in de winter nog planten, zolang het niet vriest. 

Ik ga dus voor nóg meer Sedum spectabile, die goed combineert met Hypericum calycinum (hertshooi), halfwintergroen, wél zeer vorstbestendig maar dan weer geen liefhebber van natte voeten. En dan weer wèl van een zonnige standplaats, waar hij de hele zomer getooid is met kleine gele bloemen. Laat zich in het voorjaar lekker kort knippen - dat doe ik dan zelf ook, bij de kapper.  

Heel bescheiden is mijn kleine maagdenpalm, Vinca minor. Met een hoogte van slechts 15 centimeter begrijp je niet waar dit plantje de naam 'palm' aan verdiend heeft. Het is wel een sterke plant die zich ook goed vertakt als je hem snoeit. Voor de 'onbezonnen' gebiedjes in mijn tuin grijp ik naar Pachysandra terminalis, die ook wel 'schaduwkruid' genoemd wordt. Is een (groen) blijvertje in de winter. 

Maar nu eerst sputterend door de herfst! En desnoods met een paraplu de tuin in!

TUSSEN ZOMER EN WINTER

Heggenmussen 

Herfst, het is elk jaar weer even wennen. Maar herfstbuien zijn na de afgelopen uitzonderlijk warme en droge periode zeer welkom. De herfstbloeiers zullen er wél bij varen, net als struiken, bomen en ander 'tuin'gerief. Het gras heeft zeker geleden onder de droogte. En de vooruitzichten stemmen niet hoopvol: dit gaat vaker gebeuren.

Wie niet uit een nabijgelegen sloot kan tappen is dan aangewezen op het drinkwater uit de kraan. En dat is eigenlijk niet bedoeld om in de grond te laten verdwijnen. Regentonnen kunnen uitkomst bieden, maar in droge zomers is hun capaciteit niet voldoende om onze planten overeind te houden. Moeten we ons aanpassen: minder planten, meer tegels? Slecht plan! Meer vetplanten, cactussen misschien? Mwah. Grote slurpers als bomen vervangen door struikjes? Natuurlijk niet! Het bad- en douchewater afvoeren naar de tuin? Misschien iets om over na te denken. Probeer ondertussen zoveel mogelijk regenwater op te vangen. Koppel regentonnen aan de afvoer van de dakgoten. Als je er de ruimte voor hebt kun je ook twee regentonnen met elkaar verbinden. En wanneer de winter zijn intrede doet, en het tóch echt gaat vriezen, kun je ze altijd nog (gedeeltelijk) laten leeglopen. Dat gedeeltelijk is vooral belangrijk bij een ton van hout: die moet niet uitdrogen, want dat geeft lekkage.

Verscholen regenton   

Maar  nu  eerst  iets vrolijkers  ofwel  ‘something  completely different’  (1971, John Cleese in Monty Python’s Flying Circus). De herfst is altijd, net als de lente, een goed moment geweest om nieuwe  planten naar je tuin te halen. En natuurlijk ook om bollen te poten. Laten we daar vooral mee  doorgaan. Niet treuren om wat verloren ging, maar gebruik maken van de vrijge- komen ruimte met zicht op iets nieuws, completely different!

Want ook in deze tijd van het jaar zijn er nog genoeg planten te vinden die de tuin én de tuinier opvrolijken. Ook straks in het voorjaar. Bloembollen bijvoorbeeld. Vanaf half oktober tot eind november ‘poten’: zes weken ‘bollenvoorpret’.

Colchicum autumnale, herfsttijloos

Een aanrader vind ik de ‘herfsttijloos’, Colchicum autumnale, in het wild in ons land een zeldzaam bolgewas. De plant staat hier dan ook op de rode lijst. Maar in tuincentra is de herfsttijloos gewoon te koop. Overigens luidde de oorspronkelijke naam ‘tijdloos’: blad en vruchten wachten het voorjaar af en pas in de herfst komt deze plant in bloei.

Nog een bolgewas: de herfstcrocus, Crocus speciosus, lilablauw en niet moeilijk, maar heeft wel in het voorjaar nog blad dat andere ‘ontluikers’ in de weg kan zitten. Geef hem dus wat ruimte.

Cimicifuga purpurea, herfstaster

Dan de  herfstasters.  Die bloeien  nog  tot  in november en  zijn goed te  combineren  met de  zilverkaars, zoals Cimicifuga ramosa Atropurpurea, die met 150 tot 175 cm. een respectabele hoogte  bereikt  op een zonnige  of  half beschaduwde  plek  in goede,  vochthoudende grond. Bloeit in september en  ook  nog in oktober met witte, aarvormige en  licht geurende bloemen. Maar niet meteen in het eerste seizoen; even geduld. De Cimicifuga wil zich eerst ‘settelen’. 

Voorlopig gaat dus alle eer nog naar de herfstbloeiers. En die eer ontvangen ze niet alleen van ons. In de overgang van zomer naar winter, waarin steeds meer bloeiers het loodje leggen, worden de asters nog steeds druk bezocht door vlinders en bijen. Zelfs tot in november! Een reden temeer om de herfst met meer asters te begroeten! Zijn naam dankt de plant aan zijn uiterlijk. De bloemblaadjes zijn stervormig gerangschikt en het Oud-Griekse woord voor ster is ‘aster’. Oud-Grieks wordt vaker aangehaald bij de benaming van planten, maar kan je ook op het verkeerde spoor zetten. Het najaarsklokje, Leucojum autumnale, bloeit in de maanden augustus en september. Dan noemen wij het nog zomer.

Leycesteria formosa,

Ook in augustus, maar dan tot in oktober, bloeit de fazantenbes, Leycesteria formosa, alias ‘Grandma’s earrings’. De roodpaarse besjes, in bungelende trosjes, schijnen in trek te zijn bij vogels, maar pas deze zomer zagen wij een merel, één, met stoute schoenen aan die zich laafde aan een paar sappige fazantenbesjes. Tijd dus om zelf eens te proeven, want deze bessen smaken naar karamel of chocolade, heb ik gelezen. Lekker, hoor! En voor de vogels laat ik nog wat over. 

Dit hele verhaal kort samengevat: leve de herfst! 

TUINKALENDER OKTOBER/NOVEMBER

 

TUINKALENDER             

► Herfst! (Eindelijk?) volle regentonnen om onze herfstbloeiers van water te voorzien!

► Maar bij vroegtijdige vorstaankondigingen is het verstandig om ze (half) leeg te laten lopen.

► En de gieters leeg ondersteboven te zetten.

► Gaat het hard waaien, bind dan de klimplanten, zo nodig, nog even goed aan.

► Verzamel regelmatig de afgevallen bladeren: natuurlijk isolatiemateriaal in de wintertuin.

► Breng mest aan met een bui in het vooruitzicht, voor een goede start in de komende lente.

► Borstel de nestkasten schoon: de vogels zullen er in het koude jaargetijde graag gebruik van maken.

Dit vogelhokje wordt niet bewoond maar wel bezocht:
 het is een 'spinhokje' 

► Nestkasten worden op de lange duur ‘bouwvallig’. Vervang ze dan door nieuwe.

► Haal alvast vogelvoer in huis en strooi er wat van rond, zodat de flierefluitertjes straks weten waar ze terecht kunnen.

► In de herfst waait het: bind hoge (klim)planten aan en steun de langgesteelde herfstbloeiers.

► Begin alvast met het planten van voorjaarsbollen.

► Ook in mooie grote potten, waarmee je je terras met de tuinplanten verbindt.

► Mocht de temperatuur ’s nachts al onder nul zakken dan wordt het tijd om vorstgevoelige kuipplanten naar binnen te halen.

► En de wintertijd gaat dit jaar in op zondag 30 oktober; we draaien de wijzers van onze klokken een uur terug. Dag zomertijd, tot 26 maart volgend jaar!