Op dit blog verzamel ik mijn tuinartikelen voor het tijdschrift 'BLAD' dat zes maal per jaar verschijnt in de provincie Groningen. Foto’s aanklikken voor een vergroting.
In míjn tuin...
… heeft de herfst dit jaar precies op 1 september zijn intrede gedaan. Of ik daar al aan toe was werd mij niet gevraagd. Had de septembermaand niet een kans gegund moeten worden om ons nog een mooie nazomer te bezorgen, met af en toe een frisse regenbui? Veel eerder dan we gewend waren hebben de bomen na de afgelopen droge zomer al veel van hun blad laten vallen. De verkreukelde bladeren waren zelfs nog gedeeltelijk groen. Maar er zat niets anders op dan ze maar bij elkaar te vegen en op te ruimen. Zo verdwenen ze bij mij een beetje krakerig in de compostbak, nagegoten met een gietertje water uit de regenton, die deze zomer vooral halfvol is doorgekomen.
 |
| Duizendknoop Persicaria amplexicaulis |
Maar dat hoort ook eigenlijk zo: regen, wind en stortbuien zijn van de herfst en kunnen nu hun gang gaan. Wij trouwens ook, want we kunnen nog steeds nieuwe aanwinsten planten. ‘Vergroening van de omgeving’ is een mooi streven en in mijn tuin zie ik ook nog steeds vooral groen, met hier en daar wat opgewekt rood van doorbloeiers als Persicaria amplexicaulis, duizendknoop, met groot blad en nog tot in de late herfst bezocht door bijtjes. Eikenbladhortensia, Hydrangea quercifolia, doet zijn naam ook eer aan. Geleidelijk kleurt het blad langs de randen rood, terwijl de witte bloempluimen langzaam overgaan in roze. Insecten zijn er blij mee. En zolang het niet vriest hoef ik mijn regentonnen niet te legen en kunnen de herfstbloeiers rekenen op water met precies dezelfde temperatuur als die van de omgeving.
 |
| Eikenbladhortensia Hydrangea quercifolia |
Zelf vind ik in het voorjaar benamingen
met ‘herfst’ erin, zoals herfstaster en herfstanemoon, niet aantrekkelijk
klinken, maar de planten zelf zijn het wél. Met asters
in je tuin breng je ook kleur in de herfst: wit, rood, paars of roze, laag of
hoog: keus genoeg. Anemonen zijn er in roze of wit en dan is er ook nog
Echinacea purpurea, zonnehoed, dieproze met een oranjebruin hart.
 |
| Kerstroos Helleborus |
Ook goed vertegenwoordigd in mijn tuin is
de kerstroos: ‘Helleborus’. Fonetisch: helléborus. De Engelsen zeggen:
‘hèllebor’, maar ook: ‘what’s in a name?’ Fijne herfst!
Heggenmussen
En leve de afwisseling: na drie maanden zomer vind ik de herfst een welkome afwisseling. Zo wordt het buitenleven nooit saai. Er komt een eind aan het gepuzzel met de gieter: wie heeft het verzamelde regenwater vandaag het hardst nodig? Knip ik dor blad weg of laat ik het hangen, als een vlaggetje in nood: híer is water nodig! En wat is er straks, als het echt winter wordt, nog te beleven in ons buitengebeuren?
De
bomen worden weer kaal - dat is een vast gegeven. Waar we de afgevallen
bladeren laten is voor iedereen verschillend. Veel verdwijnt in de groene
container terwijl de herfstwind ook een deel voor zijn rekening neemt: die
blaast het zó voor je ‘weg’. En dat is toch jammer, van al dat gratis
isolatiemateriaal voor je planten. We hebben weliswaar al wat jaren geen vorst
van betekenis gezien, nou ja, op tv, dus dat telt eigenlijk niet, maar het zou
toch nog wel eens kunnen gaan vriezen de komende winter. Het kan geen kwaad om
het afgevallen blad te verzamelen, ergens in een hoek van je tuin, waar ook
winterslapende egels er gebruik van kunnen maken. Afvoeren kan ná de winter ook
nog wel. Mijn eigen tuin is inmiddels voorzien van een speciaal voor egels
ontworpen, eh, ‘egelhut’, tussen wat lage groenblijvers.
Maar behalve afgevallen bladeren zijn er nu natuurlijk ook nog de herfstbloeiers, voor een ‘grande finale’ van de afgelopen zomer. Asters in een breed scala aan soorten, afmetingen en kleuren zouden je doen vergeten dat de zomer écht voorbij is. En er bloeit nog meer nu.
 |
| Aster laevis calliope |
 |
| Liriope muscari, Leliegras |
Zoals Gaura lintheimeri ofwel ‘Prachtkaars’: bloeit op een plekje in de zon met bescheiden bloemen, wél op 1 meter lange stelen, tot de nachtvorst toeslaat. Maar dan heeft deze aantrekkelijke plant zich al lang uitgezaaid.
Behalve
de ‘Prachtkaars’ is er ook nog een ‘Zilverkaars’: Actaea cimicifuga simplex
‘White Pearl’. Bloeit aan het eind van de zomer met grote witte bloemen, op
lange stelen: 140 tot 160 cm hoog. Dus bijna op ooghoogte te bewonderen.
Ook
nu planten, als je deze plant nog niet hebt: Helleborus, kerstroos. De
kerstdagen laat deze schone weliswaar nog aan zich voorbijgaan en ook de
jaarwisseling wacht ze nog even af, maar als eind januari nadert komt ze in
bloei en houdt dat vol tot in de lente. Na de bloei blijft, met grappige
zaaddoosjes, het wat grove blad over, maar dat is, zo nodig, met wat later
bloeiende omstanders goed aan het oog te onttrekken. En je hoeft niet bang te
zijn voor een explosie aan jonge kerstrozen.
 |
| Helleborus, kerstroos, in wat natte sneeuw... |
 |
| Skimmia japonica |
Ook
een winterbloeiende heester is Skimmia japonica ‘Rubella’, die wel bewezen vorstbestendig
is en zelfs gedurende herfst én winter getooid is met donkerroze bloemknoppen,
die overigens pas in april opengaan. Hebben we nóg iets om naar uit te kijken.
Maar nu eerst de herfst beleven: is óók schitterend!
 |
| Rosa Albéric Barbier |
► Maar in langere droge perioden zijn ze nog steeds blij met wat water.
► En bij verwachte nachtvorst willen ze graag naar binnen.
► Wikkel droge dahliaknollen in kranten, vermeld kleur en soortnaam en bewaar ze (vorstvrij) in de schuur.
► (Klim)rozen groeien nog even door en stellen daarom wat mest ook nu nog op prijs.
 |
| Alle gieters ondersteboven |
► En onkruid wieden is van alle tijden, dus...
► Laat de regenton vóór het gaat vriezen leeglopen en sluit de toevoer af.
► Een houten regenton moet niet uitdrogen, dus laat daar een laagje water in staan.
► Zet gieters binnen of laat ze ondersteboven buiten overwinteren.
 |
| Pulmonaria, longkruid, altijd groen |
► Groenblijvende beplanting heeft ook nu behoefte aan water - tenzij het vriest.
► Op 31 oktober a.s. gaat de wintertijd in en draaien we de grote wijzer van de klok één uur terug.
