NIEUWE ARTIKELEN 

                                          VERSCHIJNEN IN JANUARI 2021

  Dan liggen de decemberfeestdagen alweer 

  achter ons en kunnen we uitkijken naar een

  gloednieuw jaar met hopelijk een vaccin om

  het coronavirus  te bestrijden. Tot  zolang is

  voorzichtigheid geboden. We kunnen ons in

  de winter niet echt comfortabel terugtrekken

  in onze  tuinen, maar  natuurlijk  wel  alvast 

  plannen maken voor het voorjaar. Want dat 

het weer voorjaar wordt: dat staat vast!

 

VOOR JONG EN OUD EN VOGELS

 In míjn tuin...

… is alles wat eetbaar was geoogst - en opgegeten. Want appeltjes voor de dorst: die zijn ook in de winter te koop. En ‘wecken’, in huiselijke kring, dat is sinds de komst van diepvriezers een verleerd en vergeten ambacht. Uit mijn kindertijd herinner ik me nog wel hoe mijn moeder dagen in de weer was met het ‘wecken’ van groenten en peren en appelmoes. In die tijd werden de huizen nog opgeleverd met een kelder en daar stonden de rekken vol met glazen ‘weckpotten’ om gezond de winter door te komen. Ik was geen dankbare afnemer, met mijn afkeer van groente. Vooral boerenkool! Maar dat bord moest toch leeg en uiteindelijk bleef ik dan als enige achter in de keuken, terwijl de rest van het gezin verdween naar de huiskamer. Gelukkig stond er onder het aanrecht ook een afvalbak, waar ik met kleine beetjes tegelijk mijn stamppot in deponeerde, onderin. Wel oppassen, want met het ‘doorgeefluik’ naar de woonkamer kon mijn moeder elk moment de stand op mijn bord controleren. Uiteindelijk, toen ik zelf moest koken en iedere dag een andere groente verzinnen, kwam het goed met de boerenkool. Lekker! En ook zeer geschikt om in te vriezen.

Paars aangelopen boerenkool:
weer eens wat anders op je bord

In de afgelopen zomer heb ik helaas mijn groentetuintje wel wat verwaarloosd. In het midden staat een struik met blauwe bessen die elk jaar groter wordt en elk jaar meer van die heerlijke bessen produceert: mooi laten gaan dus! Ook de bieslook, munt en rozemarijn hebben zich van hun beste kant laten zien. Bieslook verdwijnt bij mij vooral op broodjes kaas, munt is er voor de thee en rozemarijn is alleen al een aanrader voor de heerlijke geur. Zet een paar takjes in een vaasje op het aanrecht, strijk er even langs en vind in de geur de voorbije zomer terug.

De bramentakken langs de muur had ik verjongd (lees: fors gesnoeid) en dat ging natuurlijk ten koste van de opbrengst. Mijn Groninger Kroon, een appelboom, kreeg er ook van langs met de snoeischaar, maar dat was meer een esthetische ingreep. Óp naar een goede oogst voor volgend jaar!

Blauwe druiven, voor het grijpen!

Wél een groot succes was de druif, langs twee strakgespannen kabels boven het terras. Met een koel glas wijn in de hand volgden wij daaronder geduldig de ontwikkelingen. Van piepkleine bloempjes naar kleine groene bolletjes tot ranke trossen blauwe druiven. Met pit - waar vind je dat nog. Ook het hongerig vogelvolk liet zich deze delicatesse goed smaken. Mooie herinneringen - goede vooruitzichten voor het nieuwe jaar: die wens ik iedereen!

SLAKKEN IN DE WINTER

Heggenmussen 

Met het invallen van de herfst en de naderende winter trekken wij, tuinbezitters, ons terug in onze verwarmde huizen - liefst met een kast vol tuinboeken. Want hoe moet je anders, als tuinliefhebber, de winter doorkomen?

Natuurlijk hebben we ons ‘buiten’ goed verzorgd en, waar mogelijk, vorstbestendig achtergelaten. Met voldoende groenblijvers is ons uitzicht ook nu nog steeds aantrekkelijk. Maar wij zijn hier niet de enige liefhebbers en gebruikers: tuinen worden permanent bewoond. Het meest zichtbaar zijn de vogels; graag geziene gastjes, die we dan ook overladen met vogelvoer, vers drinkwater en badjes, om de winter zo goed mogelijk door te komen. Bovendien staan slakken bovenaan op hun menu en zijn de vogels daarmee belangrijke bondgenoten in onze strijd tegen deze belagers van ons groen. Want slakken: die zien we liever gaan dan komen. Hun aaibaarheidsfactor is absoluut nul, met die glibberige, slijmerige lijfjes. En ze doen weliswaar geen vlieg kwaad - maar onze planten des te meer. 

Vijf huisjesslakken op de pot!

Het is vooral de naaktslak die ons zorgen baart, met in een gemiddelde levensduur van twee tot drie jaar tijd een productie van zo’n vijfhonderd nakomelingen. Wij hebben daar geen idee van omdat naaktslakken in winterse vorstperiodes hun tijd vooral ondergronds doorbrengen. Buiten ons gezichtsveld: wel zo veilig. En met hun slakkengangetjes zorgen ze ook nog eens voor wat frisse lucht in onze aarde. Maar soms wil ook een slak wel eens iets anders op het menu. Zíjn of háár menu: dat is ook een ding, want de slak is hermafrodiet. Met deze eigenschap kan een slak tijdens de paring zowel een vrouwelijke als een mannelijke vorm aannemen. Moeten ze, in verband met nakomelingen, van tevoren wel even goed afspreken, lijkt me. In de slakkenwereld is het in ieder geval geen probleem. Terug naar hun menu. Hoe verwerkt een slak, zonder gebitje, onze toch wel stevige bladplanten? Daarvoor hebben ze een ingebouwde rasp ter beschikking: hun tong bestaat uit rijen tandjes waarmee ze ons dierbare groen succesvol afraspen.

Vijf huisjesslakken op stam

Voor de ‘Grote wegslak’ (Arion rufus), een naaktslak, is dat per dag minimaal de helft van zijn eigen gewicht. Deze slak komt kennelijk ook wel eens op de ‘grote weg’, maar is vooral te vinden in bossen, bermen, akkers, graslanden en ook tuinen, waar hij uitwerpselen achterlaat in de vorm van sierlijk gekrulde rolletjes. Bij droog weer kun je zijn gangen ook op de tegels nagaan via een mooi glanzend slijmspoor. Bij tuiniers roept zo’n spoor een bijna allergische reactie op: een slak in de tuin! Of nog erger: we zien hem glibberen, over de tegels, richting moestuin of richting hosta! Vooral de hosta’s moeten het ontgelden, hoewel ik nu, vanachter mijn computer, toch weer een slak richting het moestuintje zie glijden. Maar ik bedwing mijn alarmreactie; de sla is al lang geoogst en door ons zelf soldaat gemaakt. En als ze afgevallen blaadjes in de tuin voor mij opruimen, maak ik daar ook geen bezwaar tegen. Maar kwetsbare basilicum heb ik dit afgelopen jaar niet geplant: je moet goden noch slakken verzoeken. 

Slakken slaan hun slag in de sla!

En nu is de winter in aantocht: gaat het vriezen of dooien? Een slakkenlijfje bestaat voor 80% uit water en is dus niet bestand tegen vorst, net zomin als tegen droogte. Bij vorst zullen de slakkenhuiseigenaren zich terugtrekken in hun eigen ‘bastion’, zorgvuldig afgesloten met eigen slakkenslijm. Of ze overwinteren gezellig in een grote groep, ergens onder een hoopje stenen of een bultje hout. Naaktslakken zijn ‘dakloos’ en moeten iets anders verzinnen: zij werken zichzelf de grond in, wel tot een meter diep. Voor die tijd eten ze zich helemaal vol, voor voldoende vetreserves, en gaan dan gedurende drie tot vier maanden over op non-actief. Dat is veel, op een totale levensduur van twee tot drie jaar. In droge zomers overleven ze soms op dezelfde manier, ondergronds, maar dan niet langer dan een paar weken. ’s Zomers hebben zij immers de tijd van hun leven, in onze tuinen. Die moet je niet verslapen. En de winterslaap: die moeten wij niet onderbreken … tot het lente is en de slak weer uitbreekt: om samen met ons een heel nieuw voorjaar te vieren!

TUINKALENDER NOVEMBER-DECEMBER

 

TUINKALENDER

► Nieuwe aanwinsten kunnen nog geplant worden, zolang het niet vriest.

► Groenblijvers hebben een streepje vóór, nu er zoveel blad naar beneden dwarrelt.

► Maar overweeg ook eens een boom of struik waar je vruchten van kunt plukken!

► Blauwe bessen rijpen gefaseerd: daar heb je wekenlang lang (pluk)plezier van.

► Of leid een druif boven je terras: voor een mediterrane ervaring in de zomer.

► Een vuurdoorn met rode bessen is ook leuk: vinden de vogels lekker.

► Plant voor fleur in het vroege voorjaar nog wat bollen; kan ook in een (vorstbestendige) pot.

► Verzamel de bladeren die op het terras en het gazon terechtgekomen zijn.

► Bewaar ze buiten in een ‘bak’ van gaas, waar ze kunnen composteren.

► Maar waar ze ook bereikbaar zijn om bij aangekondigde vorst kwetsbare planten mee te beschermen.

► Leeg dan ook de regenton en zet gieters ondersteboven.

► Sluit de buitenkraan af en verzamel potplanten bij de achterdeur: kunnen ze bij vorst snel naar binnen.

► Voorzie het achtergebleven vogelvolk van geschikt voer en een drink- en badgelegenheid 

► Leg daar bij vorst een stuk kippengaas overheen, zodat ze er niet in bevriezen.

► Tot slot: goede kerstdagen en een rustige jaarwisseling: naar 2021!