vrijdag 11 november 2016

NIEUWE ARTIKELEN


NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN OP
9 DECEMBER 2016


Ik geef het toe: deze foto oogt wat somber, maar geeft
een mooi beeld van de tijd van het jaar. Kleuren wijken,
 het blad valt af en ook de tuinier trekt zich terug, na het
vegen en afvoeren van de gevallen bladeren. Nu is het
wachten op de winter,  die nu eenmaal voorafgaat aan
 het nieuwe voorjaar ...

GEWOONTEDIEREN

 In míjn tuin ...

… kom ik steeds minder nu de dagen korten en (vooral ook) de temperatuur flink daalt, tenminste in vergelijking met die van de afgelopen zomer. Per 1 november of daaromtrent gaat bij mij het knopje om en daar heb ik helemaal geen moeite mee. Deels komt dat ook omdat ik een gewoontedier ben: iemand die volgens Van Dale ‘aan zijn gewoonten vastzit’. Sommige gewoontedieren zijn zelfs vastgeróest, met vastgeroeste gewoontes: die kunnen niet meer anders.

Afbeeldingsresultaat voor verroest
Verroest ...
Engelse onderzoekers hebben ontdekt dat het aanleren van een nieuwe gewoonte, hoe simpel ook, wel twee maanden kan duren. En in die maanden moet je er ook heel bewust mee bezig zijn. Anders verdwijnt het weer uit je systeem. Een treffend voorbeeld deed zich in de afgelopen maand voor in onze buurt. Avond in avond uit was er een ongeïnspireerd oudejaarsgeknal te horen, maar na een aantal weken hield het plotseling op: géén gewoontedier dus, maar een eenzame feestvierder, die gewoon zijn oude voorraad heeft opgemaakt.
Afbeeldingsresultaat voor rotje
Knalrestanten ...
Een hond die urenlang blaft als hij eens alleen achterblijft blaft wel uit gewoonte, maar is dus geen gewoontedier.
Nee, het ‘gewoontedier zijn’ zit hem vooral in de dingen, waar wij ons dag in dag uit mee bezighouden. En omdat het zo gewoon is, vinden we het wel eens saai of zelfs vervelend, maar het kan ook heel ontspannend zijn: gewoon. Ook zonder nadenken gaat het goed. Zelfs als ik bij het wegknippen van uitgebloeide bloemen ook een exemplaar in volle bloei knip, is dat niet erg, want dat gebeurt mij zó vaak dat het gewoon geworden is!



Onze regentonnen waren ook al járen gewoon: kloeke houten wijnvaten, die wij vervingen door nieuwe kloeke wijnvaten. Maar deze herfst viel de keuze dus op een donkergroene plastic regenton. Toen het tot stortbuien kwam, namen we nieuwsgierig een kijkje in het nieuwe vat: dat moest nu toch wel tot de rand toe vol zitten. Tot onze schrik stond er niet meer dan zo’n tien centimeter water onderin; al het regenwater was bij de aansluiting op de ton langs de regenpijp linea recta onder de aangrenzende vlonder gestroomd! Een plastic ton weegt maar een fractie van het gewicht van een houten vat en daarmee bleek de aansluiting op de regenpijp nogal flexibel geworden; de lege ton verschoof al bij de kleinste aanraking (deksel eraf halen!) en daarmee ook de aansluiting op de regenpijp.

Leve de klimop!
Nieuwe gewoonte voor mij nu: het inspecteren van de regenton ter voorkoming van een sportfondsenbad met verdronken klimopplanten en wie weet wat nog meer, gewoon in onze achtertuin.

November 2016

BOMEN OVER BOS

Heggenmussen


Uit 1644 dateert het schilderij ‘Polderlandschap’ met weilanden, wat molens, kerktorens en natuurlijk een vaart, met daarboven veel bewolking.  Zo zag de schilder Jan van Goyen ons landschap driehonderdtweeënzeventig jaar geleden. Natuurlijk is er sindsdien veel veranderd -  door ruilverkaveling, bijvoorbeeld, zijn in de vorige eeuw de polders drastisch ‘gestroomlijnd’. De weilanden van toen zijn inmiddels voor een deel ook belegd met snelwegen en we hebben er onze huizen op gebouwd. Toch wordt dit ‘nieuwe’ landschap nog steeds gewaardeerd: het hoort bij ons, in ons kikkerlandje.


'Polderlandschap', Jan van Goyen -1644-
Maar nu ligt er een ‘Actieplan Bos en Hout’ waarin de Nederlandse bos- en houtsector (ja, die hebben we óók) pleit voor 100.000 hectare nieuw bos. Het plan is tijdens de Klimaattop op 26 oktober jl. aangeboden aan Staatssecretaris Sharon Dijksma en beoogt drie doelen: bomen leveren een duurzame grondstof (hout), slaan CO2 op (broeikasgas, verantwoordelijk voor klimaatverandering) en daarnaast is bos het hele jaar een recreatieplek bij uitstek. Waarom zouden we daar niet méér van willen hebben?
Want niet iedereen laat zich overtuigen door deze voordelen. Landbouwers zien meer bos als een bedreiging voor de voedselproductie en er zijn twijfels over de effectiviteit: het zou dertig jaar duren voor nieuw aangelegd bos effectief is. En dan zijn er ook nog de bezwaren omdat ‘bos’ niet hóórt in ons platte landschap. De inpoldering van de Zuiderzee heeft ook veel voeten in de aarde gehad, ook letterlijk trouwens, maar daar ging het om plat (landbouw)land, dus dat valt hier niet zo op. En last but not least: wat gaat dat kosten allemaal!


In Ten Boer zijn we blij met ons Ten Boerster bos. Het is een fijne wandelplek met een echte ‘bosbeleving’. Ik weet dat puristen er anders over denken: een bos … dat hóórt hier niet! Maar met de voortschrijdende verstening van de particuliere tuintjes in het achterhoofd moeten we blij zijn met dit initiatief uit de zeventiger jaren: ons eigen dorpsbos.
En kunnen we zelf nog iets bijdragen? Daar is nog wel even een boompje over op te zetten! Want het hoeft niet altijd om grote bomen te gaan. Veel bomen zijn ‘op stam geënt’ verkrijgbaar: met een traag groeiende onderstam.


Acer campestre 'Elsrijk'
Midden in mijn voortuin staat Acer campestre ‘Elsrijk’: een geënte veldesdoorn, die na enige tientallen jaren, wel met jaarlijkse vormsnoei van zijn bol, niet hoger is dan 4 meter. Wat verderop plantten we een meidoorntje, Crataegus monogyna, nu tussen 4 en 5 meter hoog en goed bebladerd. Helaas komt er maar één tak in bloei, maar voor de gemiste geur kunnen we in het Ten Boerster bos onze neus ophalen: daar is de meidoorn goed vertegenwoordigd.



Onze 'nieuwe' krentenboom, Amelanchier
Echt een kleintje is Fraxinus excelsior ‘Nana’, een bol-esje dat na tien jaar een hoogte bereikt van 1½ meter. Als het ietsje meer mag zijn, zou ik graag mijn favoriet aanraden: de krentenboom, Amelanchier lamarckii, die maximaal 12 meter hoog wordt. Geen miniboom, maar ‘de krent’ heeft jaarrond vele goede eigenschappen. Witte voorjaarsbloesem, blauwe zomerkrenten, oranje herfstblad, fraai winters silhouet!
Samengevat: je tuin hoeft geen bos te worden, maar elke boom is wel mooi meegenomen!

November 2016


TUINKALENDER NOVEMBER 2016

TUINKALENDER


 Het wordt tijd om naar vogelvoer om te zien: ze onthouden hun ‘pleisterplaatsen’. Van levensbelang bij vorst en sneeuw, net als water.


Vogelvoetstapjes ...
► Er kan nog gesnoeid worden: bomen en struiken, maar ook onhandige takken van klimrozen.

 Controleer regelmatig de binnen overwinterende kuipplanten.

 Nu het gras niet meer gemaaid hoeft te worden kan de maaier een onderhoudsbeurt krijgen.

 Misschien is er meer tuingereedschap dat aandacht vraagt: snoeischaren schoonmaken en licht invetten, bijvoorbeeld.


 Controleer waar nodig de buitenverlichting nu het zo lang donker is.

 Laat de regenton leeglopen en sluit de toevoer af, ter voorkoming van vorstschade.


 Afgevallen bladeren kunnen tussen de planten bescherming bieden bij vorst.

 Houd voor de vijver de ijsvrijhouder bij de hand.

 En zandzakken voor de deur! Een goede gladheidsbestrijding, zodat je huis veilig bereikbaar blijft.

 Maar zolang het niet vriest kan er ook in deze maand nog geplant worden: groenblijvers?

 Of zet nog eens een boom op!

 Het is dan meteen een goed moment om de compostbak te legen en de compost over de tuin te verspreiden. Ter verbetering van de grond en natuurlijk ook een extra bescherming bij vorst.

November 2016


TUINFOTO'S OKTOBER 2016

TUINFOTO’S


2 oktober 2016: stekje van duizendblad

8 oktober 2016: geland op het raam: waarschijnlijk
 een (fraai getekende) wants
19 oktober 2016: daar komen de herfsttijlozen!

19 oktober 2016: Thalictrum rochebrunianum in herfstkleed
naast rosa Bonica, die het nog niet opgegeven heeft

Ook Eupatorium heeft een mooi silhouet nu.

De monnikskappen hadden een slechte start in het natte voorjaar;
toch een fraai plaatje
Mijn voortuin in herfsttooi!

29 oktober 2016: Bergenia vangt nog wat zon

en Sedum Herbstfreude houdt de moed erin
Op de buitentafels nu schaaltjes met de bekende rode besjes, Gaultheria
En kijk eens wat een bos herfsttijlozen!
Zo zag ik ze hier niet eerder!

Zoetjesaan komen de evergreens weer in beeld ...
Aanklikken voor een vergroting, zodat het gekrulde blad
van Persicaria polymorpha goed te zien is
De laatste bloeiers: asters en verfomfaaide herfstanemonen

vrijdag 7 oktober 2016

NIEUWE ARTIKELEN


 NIEUWE ARTIKELEN VERSCHIJNEN OP
11 NOVEMBER 2016




'Voorbij, voorbij, en o voorgoed voorbij ... die mooie zomer ...!
(met dank aan J.C. Bloem en Gerard Cox)
Maar dit plaatje blijft, de hele lange herfst, de hele lange koude
winter en het hele nieuwe beloftevolle voorjaar - en voor je het 
weet is het al lang weer zomer! Let maar op! En geniet, in alle
seizoenen, met elk hun eigen charme! Met Bergenia cordifolia
dus: de altijd groene schoenlappersplant!


Hier aanklikken: ALLE COLUMNS
Hier aanklikken: ALLE HEGGENMUSSEN
Hier aanklikken: ALLE TUINKALENDERS
Hier aanklikken: ALLE TUINFOTO'S
Hier aanklikken: ANDERE TUINEN

BEGEREN EN BEZITTEN

In míjn tuin ...

… en alle andere tuinen beleefden we een zomer zoals we die ons altijd wensen: met veel zon en hoge temperaturen. “Maar,” sprak mijn vader vroeger als ik iets graag wilde hebben, “het begeren is mooier dan het bezitten!” Dat weerhield hem er overigens niet van om wat hij zelf graag wilde daadwerkelijk te realiseren.
Op de HISWA in Amsterdam kocht hij een bouwtekening van een houten jachtje waarvan de afmetingen overeenkwamen met die van onze garage. Het was een grote uitdaging, in zijn spaarzame vrije tijd, en een spannende tewaterlating, maar de boot bleef drijven! Voor mijn broer bouwde hij een jolletje, om de zeilkunst onder de knie te krijgen, waarna later een Schakel volgde. En ik kreeg een kano. Mijn zus had minder op met vertier óp het water: zij zwom. Vaak was dat in de Nieuwkoopse plassen, maar we maakten ook tochten. Wat zou mijn vader toen blij geweest zijn met zo’n zomer als we nu beleefd hebben. Wij óók, trouwens, als we binnen in de boot spelletjes deden omdat het zo regende!















De 'werf' van 
            mijn vader ...







Maar deze zomer keek ik verlangend uit naar een regenbui - het begeren én bezitten van mooi weer bleek een keerzijde te hebben! Urenlang sproeien met schoon leidingwater dat vooral bedoeld is voor consumptie willen we eigenlijk niet. Bij aanhoudende droogte wordt geadviseerd om tweemaal per week een half uur te sproeien. En dan liefst in de ochtend, zodat het water goed kan worden opgenomen. Daar hebben we een tuinslang voor, op een haspel, maar iedere keer als we die gebruiken weet ik ook weer waar het woord ‘gehaspel’ vandaan komt. Veel planten lijken trouwens te overleven op de dauw in de vroege ochtenduren.
En voor de behoeftige exemplaren tanken we met een gieter water uit onze regentonnen. En ja, bij het uitblijven van regen vullen we die noodgedwongen met kraanwater. Vooral bij de ton in de achtertuin kwam al snel de bodem in zicht; er bleek sprake van verrotting - het oude wijnvat was gewoon lek.
Tijd voor een doelmatige oplossing, want de verwachting is dat we op weg zijn naar een ander klimaat: warmer en droger, maar bij tijden véél natter. Tegen mijn gevoel voor esthetiek in (organische materialen en beslist géén kunststof) hebben we nu toch gekozen voor een grote, gelukkig dónkergroene, plastic regenton: het nieuwe duurzaam, hopen we.
En hoewel we dit bezit nou niet echt begeerd hebben, is het toch fijn dat er bij regen weer een  vat staat, in de achtertuin.

Oktober 2016



BLOEMEN IN HET WILD

Heggenmussen


Wij moeten meer lopen. Dat is gezond. Maar ik vind dat ik al veel op de been ben, trap op trap af, door de tuin, over de oprit. Mijn man zegt dat dat niet telt en uiteindelijk geef ik toe: we lopen ‘het vierkantje’, zoals ik het noem, voor de duur van precies een uur.

'Het fietsende meisje'
En zó ziet ons ‘vierkantje’ eruit: over het fietspad langs de Boersterweg richting Sint Annen. Ergens halverwege staat een kunstwerk: ‘het fietsende meisje’. Daar begint een betonnen pad,  tussen de weilanden. Aan het eind van het pad stroomt het Westerwijtwerdermaar en daar slaan we voor de tweede keer rechtsaf. In de loop der jaren is hier een grote populatie kaardebollen gegroeid, Dipsacus fullonum, die ik zelf ook in mijn tuin heb. In de zomer bloeit de kaardebol met kleine lila bloempjes, die ringsgewijs tussen de stekelige schutblaadjes tevoorschijn komen. In de winter hopen wij op puttertjes die als geen ander de zaden weten te vinden.


Dipsacus fullonum, kaardebol.
En nu doorlopen! Ondertussen spieden mijn ogen de berm af, naar wat hier groeit. En wat eigenlijk niet mag van mezelf, heb ik nu toch gedaan: een plantje uitgetrokken. Klein, witbloeiend en schermbloemig, stevig geworteld in de harde klei. Mijn man vond het geen goed idee: we zijn nog lang niet thuis. Maar ik had het warm en hield de worteltjes zorgvuldig in mijn klamme hand gevat. Bovendien leek het mij een sterk ras, want ondanks de droogte stond het er vol mee.


Aanklikken voor vergroting: zicht op Ten Boer!
Na nog een stief kwartiertje sloegen we opnieuw rechtsaf: over de kaarsrechte Stadsweg terug naar het dorp en daar nog één keer rechtsaf om het vierkantje te voltooien en mijn klamme buit snel van water te voorzien. 


Sluis Oosterdijkshorn, kort voor de derde bocht
Het zag er nog goed uit en nadat ik zelf met een glas water ook weer bijgekomen was, kon het plantje de grond in. In een pot: eerst uitzoeken wat het is, in het boek ‘De bonte berm’, met als ondertitel ‘De rijke flora en fauna langs onze wegen’ van Dr. P. Zonderwijk. Het dateert uit 1979 en het is interessant om te lezen hoe er toen tegen bermbeplanting werd aangekeken. Door Dr. Zonderwijk althans. Hij schrijft hoe in de vijftiger en zestiger jaren de bermen uit netheidsoverwegingen kort gehouden moesten worden, waarna in de jaren ’70 ‘…kleurige en bloemrijke bermen’ weer in de mode kwamen.  De inleiding  eindigt met de hoop “… dat de ‘bonte wei’ van vroeger gestalte kan krijgen in de ‘bonte berm’ van 1979.” De geschiedenis herhaalt zich: tussen de maaibeurten door is er ook nu weer veel aan planten te zien in de berm.


Achillea millefolium, Duizendblad -
'Duizendbloem' had ook gekund ...
Maar wat heb ik aangetroffen in het bermpje langs het Westerwijtwerdermaar? Het is Duizendblad, uit de Composietenfamilie: Achillea millefolium! Het fijngeveerde blad is er het hele jaar (bodembedekker!), de bloemen van juni tot november. De plant kan goed tegen droogte - dat dacht ik al - en blijft laag. Duizendblad verbreidt zich vegetatief: zelfs uit een enkele cel kan een nieuwe plant groeien! Op zoek naar een effectieve bodembedekker? Dan is Duizendblad wat u zoekt!


En dit is een grutto; die zoekt iets anders ...
Oktober 2016

TUINKALENDER OKTOBER 2016

TUINKALENDER

 Half oktober is het tijd om de kuipplanten naar binnen te brengen; het zóu kunnen gaan vriezen.


Dahlia’s laten we buiten tot ze zwart zien van de eerste vorst. Laat ze dan nog een week staan zodat voedingsstoffen uit de stengels in de knollen kunnen worden opgenomen. Haal ze voorzichtig uit de grond en spoel ze met water schoon. Laat ze daarna goed drogen en bewaar ze op een vorstvrije plaats, in turf of in kranten gerold.

Door de droogte in de afgelopen tijd is er al veel blad gevallen. Houd het gazon 'bladvrij'.

 Tussen de planten kan het blijven liggen - alvast een dekentje voor de vorst.

 Haal wel overbodige steunstokken weg en berg ze op.

 Als de temperatuur inderdaad onder 0°C zakt moet de regenton leeg, zodat hij niet lek vriest. In een houten ton mag een klein laagje water blijven staan: tegen het uitdrogen.



 Kies de mooiste bolgewassen, verdeel de bollen over de grond en poot ze met een bollenplanter. Of een schepje. Zo nodig markeren!

 Blijf uitgebloeide bloemen knippen om het mooie plaatje zo lang mogelijk in stand te houden - de winter duurt best lang.

 Zorg daarom voor winterbloeiers als Viburnum Bodnantense Dawn.

 Groenblijvende struiken zijn óók mooi in de winter.

 (Klim)rozen mogen nog wat gesnoeid, lees: gefatsoeneerd, worden.


 Vergeet de vogels niet! Ze onthouden waar voer te vinden is!

 In de nacht van zaterdag 29 op zondag 30 oktober zetten we de klok een uur terug: van 2 uur naar 1 uur. Lekker een uur langer slapen!

Oktober 2016


TUINFOTO'S SEPTEMBER 2016



TUINFOTO’S


Voortuin met 'tuingereedschapemmer' - er is
nog van alles te doen, in september




Uitkijkpost voor merels, met goed zicht
op onze druiven

Een borstelig rupsje - de naam hebben we nog niet
kunnen achterhalen.

Deze appels, Groninger Kroon, zijn normaal voor de tijd van het jaar.
De bloesem, nog in knop, is dat bepaald niet!



Nooit eerder gezien, maar dit is ...

Pentatoma rufipes, roodpootwants.
Mannetje.
Een bijna wolkeloze hemel ...
Deze hortensia ziet er toch al wat herfstig uit ...


Veelkleurig lieveheersbeestje - niet bijzonder,
ook al zag ik het niet eerder. Op de foto dus.