vrijdag 14 oktober 2022

TUSSEN ZOMER EN WINTER

Heggenmussen 

Herfst, het is elk jaar weer even wennen. Maar herfstbuien zijn na de afgelopen uitzonderlijk warme en droge periode zeer welkom. De herfstbloeiers zullen er wél bij varen, net als struiken, bomen en ander 'tuin'gerief. Het gras heeft zeker geleden onder de droogte. En de vooruitzichten stemmen niet hoopvol: dit gaat vaker gebeuren.
Wie niet uit een nabijgelegen sloot kan tappen is dan aangewezen op het drinkwater uit de kraan. En dat is eigenlijk niet bedoeld om in de grond te laten verdwijnen. Regentonnen kunnen uitkomst bieden, maar in droge zomers is hun capaciteit niet voldoende om onze planten overeind te houden. Moeten we ons aanpassen: minder planten, meer tegels? Slecht plan! Meer vetplanten, cactussen misschien? Mwah. Grote slurpers als bomen vervangen door struikjes? Natuurlijk niet! Het bad- en douchewater afvoeren naar de tuin? Misschien iets om over na te denken. Probeer ondertussen zoveel mogelijk regenwater op te vangen. Koppel regentonnen aan de afvoer van de dakgoten. Als je er de ruimte voor hebt kun je ook twee regentonnen met elkaar verbinden. En wanneer de winter zijn intrede doet, en het tóch echt gaat vriezen, kun je ze altijd nog (gedeeltelijk) laten leeglopen. Dat gedeeltelijk is vooral belangrijk bij een ton van hout: die moet niet uitdrogen, want dat geeft lekkage.

Verscholen regenton   

Maar  nu  eerst  iets vrolijkers  ofwel  ‘something  completely different’  (1971, John Cleese in Monty Python’s Flying Circus). De herfst is altijd, net als de lente, een goed moment geweest om nieuwe  planten naar je tuin te halen. En natuurlijk ook om bollen te poten. Laten we daar vooral mee  doorgaan. Niet treuren om wat verloren ging, maar gebruik maken van de vrijge- komen ruimte met zicht op iets nieuws, completely different!

Want ook in deze tijd van het jaar zijn er nog genoeg planten te vinden die de tuin én de tuinier opvrolijken. Ook straks in het voorjaar. Bloembollen bijvoorbeeld. Vanaf half oktober tot eind november ‘poten’: zes weken ‘bollenvoorpret’.

Colchicum autumnale, herfsttijloos

Een aanrader vind ik de ‘herfsttijloos’, Colchicum autumnale, in het wild in ons land een zeldzaam bolgewas. De plant staat hier dan ook op de rode lijst. Maar in tuincentra is de herfsttijloos gewoon te koop. Overigens luidde de oorspronkelijke naam ‘tijdloos’: blad en vruchten wachten het voorjaar af en pas in de herfst komt deze plant in bloei.

Nog een bolgewas: de herfstcrocus, Crocus speciosus, lilablauw en niet moeilijk, maar heeft wel in het voorjaar nog blad dat andere ‘ontluikers’ in de weg kan zitten. Geef hem dus wat ruimte.

Cimicifuga purpurea, herfstaster

Dan de  herfstasters.  Die bloeien  nog  tot  in november en  zijn goed te  combineren  met de  zilverkaars, zoals Cimicifuga ramosa Atropurpurea, die met 150 tot 175 cm. een respectabele hoogte  bereikt  op een zonnige  of  half beschaduwde  plek  in goede,  vochthoudende grond. Bloeit in september en  ook  nog in oktober met witte, aarvormige en  licht geurende bloemen. Maar niet meteen in het eerste seizoen; even geduld. De Cimicifuga wil zich eerst settelen

Voorlopig gaat dus alle eer nog naar de herfstbloeiers. En die eer ontvangen ze niet alleen van ons. In de overgang van zomer naar winter, waarin steeds meer bloeiers het loodje leggen, worden de asters nog steeds druk bezocht door vlinders en bijen. Zelfs tot in november! Een reden temeer om de herfst met meer asters te begroeten! Zijn naam dankt de plant aan zijn uiterlijk. De bloemblaadjes zijn stervormig gerangschikt en het Oud-Griekse woord voor ster is ‘aster’. Oud-Grieks wordt vaker aangehaald bij de benaming van planten, maar kan je ook op het verkeerde spoor zetten. Het najaarsklokje, Leucojum autumnale, bloeit in de maanden augustus en september. Dan noemen wij het nog zomer.

Leycesteria formosa,

Ook in augustus, maar dan tot in oktober, bloeit de fazantenbes, Leycesteria formosa, alias ‘Grandma’s earrings’. De roodpaarse besjes, in bungelende trosjes, schijnen in trek te zijn bij vogels, maar pas deze zomer zagen wij een merel, één, met stoute schoenen aan die zich laafde aan een paar sappige fazantenbesjes. Tijd dus om zelf eens te proeven, want deze bessen smaken naar karamel of chocolade, heb ik gelezen. Lekker, hoor! En voor de vogels laat ik nog wat over. 
Dit hele verhaal kort samengevat: leve de herfst! 

Geen opmerkingen: