vrijdag 9 mei 2014

BEE HAPPY?

Heggenmussen


Eindelijk een positief bericht over de bijen. Jarenlang bedroeg het sterftepercentage onder bijen in de winter wel 25%. In de winter van 2013 daalde dat percentage naar 13% en in de afgelopen winter kwam het landelijk sterftepercentage zelfs nog lager uit: op 9,2%. Een verklaring voor deze daling is nog niet gevonden en onderzoekers vinden het dan ook te vroeg om vast te stellen dat de problemen rond de bijensterfte opgelost zijn.

(Blije?) bij op kitaibelia

En dat is het zéker. Na alle voedselschandalen, zoals gesjoemel met vlees, biologische eieren die niet biologisch zijn, salmonella-zalm en asbestbrood, weet je als mens zo langzamerhand niet meer wat je nog kunt eten. We leggen moestuintjes aan en planten bessenstruiken en fruitbomen. Alles onbespoten uiteraard. Om van succes verzekerd te zijn, hebben we bijen nodig, want zonder bestuiving geen vruchten van onze arbeid. En dus kiezen we in de siertuin voor bijenplanten. Die kopen we vooral in tuincentra, in de supermarkt en bij de bouwmarkt. Maar wat kopen we eigenlijk?

anemoon
Vorig jaar meldde het consumentenprogramma Radar al dat de luizenbestrijdingsmiddelen en mierenlokdoosjes, te koop bij tuincentra, een hoog neonicotinoïdegehalte hebben, wat zeer schadelijk is voor honingbijen.
Nu heeft Greenpeace onderzoek gedaan naar  het voorkomen van pesticiden in en op tuinplanten en op 21 april jl. besteedde Radar  aandacht aan de schokkende resultaten van dat onderzoek. Van de negenenzestig bloeiende planten die Greenpeace liet testen op vierhonderd bestrijdingsmiddelen, bleek slechts één plant geen bestrijdingsmiddel te bevatten. Zevenenzestig planten waren  behandeld met gemiddeld zeven verschillende pesticiden, één plant zelfs met veertien verschillende soorten. Zeven van de tien meest giftige planten kwamen van Intratuin, maar ook andere tuincentra, zoals Boerenbond-Welkoop en Groenrijk, scoren slecht. 
campanula
Onder de gebruikte bestrijdingsmiddelen kwamen, behalve in Nederland verboden soorten, ook voor bijen acuut giftige bestrijdingsmiddelen voor. Voor bijen zijn neonicotinoïden 7000 keer schadelijker dan het verboden middel DDT,” aldus Kees Kodde, woordvoerder van Greenpeace. Voor werknemers in de land- en tuinbouw zijn deze middelen uiteraard ook schadelijk.
Het voert te ver om alle onderzochte plantensoorten te noemen, maar wij allemaal hebben er ongetwijfeld meerdere van aangeplant, zoals anemonen, krokussen en anjers, dahlia’s (óók zomerbol van het jaar ‘Dinner Plate’!), gladiolen, klokjesbloemen (Campanula’s), lavendel, longkruid (Pulmonaria), maagdenpalm, tulpen, kerstrozen (Helleborus) enzovoorts. Om met de beste bedoelingen bijen naar onze tuinen te lokken. Wij de bestuiving en de bijen de nectar. Maar zelfs een speciaal voor bijen en vlinders geselecteerde bollenmix, met de wervende naam ‘Bee Happy’, bleek bestrijdingsmiddelen te bevatten.
dahlia
Voor de bijen betekent het vaak de dood. Ze raken gedesoriënteerd, kunnen met de nectar hun korven niet meer terugvinden en voor het broed betekent dat voedselgebrek, met desastreuze gevolgen. Ook het oppervlaktewater en de akkers in ons land zijn zwaar vervuild: per jaar wordt zo’n elfduizend kilo van het bestrijdingsmiddel imidacloprid, een neonicotinoïde, gebruikt. Onderzoekers telden tot 70% minder waterinsecten en stelden voor akkervogels mogelijk sterke hinder vast ten gevolge van het gebruik van imidacloprid.
Het kan jaren duren voor dit gif weer uit de bodem is verdwenen. En dan heb je het over één bestrijdingsmiddel. Was staatssecretaris Sharon Dijksma vorig jaar nog ‘... blij met een verbod op neonicotinoïden’, nu is het kabinet van mening dat er ‘... geen aantoonbare aanleiding is dat er in de huidige toelatingen een ernstig risico aanwezig is voor bijen’, waardoor ingrijpen via een noodmaatregel niet gerechtvaardigd is.
helleborus
Wat nu? Veel planten komen via omwegen in onze tuincentra terecht en voor de consument is het onmogelijk om te achterhalen of een plant nu wel of niet vergiftigd is. Directeur van de Tuinbranche Nederland, Frank van der Heide, beloofde in het programma Radar met de hele keten om de tafel te gaan zitten om uiteindelijk een certificatiesysteem in te voeren.
Intratuin heeft al positief gereageerd op het onderzoek van Greenpeace: zij onderzoeken op hun beurt de herkomst van hun planten en willen op korte termijn voor alle tuincentra een (milieu)keurmerk invoeren.
Tot het zover is moeten we maar op zoek naar planten met de kortste ‘aanvoerroute’: rechtstreeks kopen bij een betrouwbare kweker. In de nieuwsbrief van ‘De Kleine Plantage’ in Eenrum meldt Eric Spruit dat zij weliswaar niet biologisch zijn, maar dat zij “... zeer pleksgewijs en met mondjesmaat iets gebruiken”. Hij legt de bal ook bij de consument, die liefst een zo groot mogelijke plant wil, zonder luizen.
tulp
Zoals Hans Kramer van biologische plantenkwekerij ‘De Hessenhof’ in Ede het in de uitzending van Radar noemde: “Een plofplant!” Op zijn kwekerij worden de planten niet ‘opgejaagd’ en zijn pesticiden niet nodig, zelfs niet voor lavendel. Kramer: “Schimmelgevoelige planten gooien wij eruit.” Zo kan het ook.

En er is nog tijd om te zaaien: biologische bijenbloemen als Juffertje in het Groen (Nigella), malva, zonnebloemen, gouds- en korenbloemen, klaprozen en borage of een wildbloemenmengsel. En biologische groente in de moestuin. Alles onder het motto: bee happy!

Mei 2014






1 opmerking:

Anoniem zei

Wat een goede blog! Ik hoop dat de consument zelf ook gaat nadenken en niet alleen naar de leverancier wijst. Als de consument schone en echt bijvriendelijke planten wil en niet anders willen en kopen, dan zullen de aanbieders vanzelf moeten veranderen. De vraag bepaald het aanbod, en niet andersom. Ook goed is om van je te laten horen. Een klaagmail schrijven bijvoorbeeld naar de Intratuin dat de bloemen die zij verkopen onder bijvriendelijk, helemaal niet bijvriendelijk blijken etc.
De insecticiden zijn trouwens niet enkel voor de bijen slecht, maar ook voor het liefheersbeestje, vlinders, vogels etc. Dat vooral de bij wordt genoemd is begrijpelijk. Verdwijnt deze dan hebben we echt een groot probleem. Jammer alleen is dat het merendeel van de mens pas geraakt is wanneer het probleem de mens raakt, en het probleem groot aan het worden is, want dat bepaalde vlinders zeldzamer worden, is toch ook eeuwig zonde.
Ik heb alles weggedaan wat ik afgelopen maart en april bij de Intratuin gekocht heb voor mijn balkon, en ik heb er biologische plantjes voor in de plaats gekocht. Ze zijn nauwelijks duurder en zien er goed uit (en al zouden ze duurder zijn de mens moet eens ophouden met alles groot en zo goedkoop mogelijk te willen, ook wat vlees betreft, met alle gevolgen en leed als gevolg). De plantjes doen het allemaal heel erg goed op mijn balkon, en het geeft me een goed gevoel dat ik nu ECHTE bij en vlinder vriendelijke planten heb!
Als je geïnteresseerd bent in biologisch gekweekte planten, maar er geen biologische kweker in de buurt zit, dan kun je ook kijken of deze binnenkort op een markt bij je in de buurt staat (zo stonden er een paar biologische kwekers op de Lentemarkt in Lent, en op de Groenmarkt in Nijmegen). Sommige kwekers bezorgen ook per post.