EEN OMZET VAN TONNEN

Heggenmussen

'Slagschip' in de straat

Eind november onderging onze straat een metamorfose. Er kwam een gloednieuwe zwarte asfaltlaag, geflankeerd door rijen strakke goottegels. In jargon: de molgoten. Je hebt geen idee wat er allemaal komt kijken bij zo’n metamorfose. Machines als slagschepen schoven langzaam voorbij met daaromheen mannen in veilig opvallende oranje pakken, die het proces geconcentreerd volgden en precies wisten wat hen te doen stond, handmatig, om ook op de vierkante centimeters naast de goten het asfalt in goede banen te leiden. Een perfecte samenwerking tussen mensen en machines. Ter afwerking trok een playmobil-achtige wals, en dan op ware grootte, frivole baantjes over het dampende wegdek - bijna jammer dat het werk klaar was.

OUD ASFALT

Maar voor het zover was dat het nieuwe asfalt ‘gelegd’ kon worden, moest de oude laag eraf en opgeruimd. Grote vrachtwagens reden beurtelings voor de enorme freesmachine uit. Die schraapte het asfalt los, waarna het via een lopende band in de laadbak van de vrachtwagen belandde. Een duidelijke ‘piep’ waarschuwde de vrachtwagenchauffeur dat er gestopt of doorgereden moest worden, tot de bak helemaal vol was en een nieuwe, lege vrachtwagen zijn plaats innam. Een efficiënt proces waarbij de wegwerkers perfect op elkaar bleken ingespeeld. Uiteindelijk werd er driehonderd ton (driehonderdduizend kilogram!) aan asfalt afgevoerd naar de Eemshaven, waar het verbrand zou worden in een installatie voor thermische verwerking van onder andere teerhoudend asfaltgranulaat.

Ik was onder de indruk: van de ingenieurs die deze machines bedenken, de rustige en kundige  samenwerking van de wegwerkers én de driehonderd ton asfalt die opgeruimd moest worden.

Tonnen asfalt worden verwijderd

TONNEN HUMUS

Ondertussen wordt er naast het asfalt, in de tuin en de natuur, ook opgeruimd in indrukwekkende getallen, zij het in deze tijd van het jaar op een iets lager pitje.
Wat te denken van insectenetende spinnen!

Een wesp als
spinnenvoer

Op jaarbasis verorberen zij vijftig tot zestig maal het gewicht van de totale Nederlandse bevolking. Dat is een hele grote berg insecten!

En wie zou toch denken dat een regenworm veel in te brengen heeft? Er is een schatting dat regenwormen ongeveer de helft van de biomassa in de bodem uitmaken. Het gemiddelde gewicht aan regenwormen per duizend vierkante meter is honderdvijfentwintig kilo. In vruchtbare grond kan het totale gewicht aan álle aanwezige wormensoorten op zo’n oppervlak oplopen, schrik niet, tot drie ton: drieduizend kilo. En die brengen wat teweeg, met z’n allen. De opbrengst van akkers met veel wormen is aanzienlijk hoger dan de opbrengst in wormloze akkers. Onderzoekers hebben een jaar lang op een gebiedje van één vierkante meter de uitwerpselen van wormen gewogen en kwamen daarbij uit op een productie van 4,4 tot 8 kilo. Per hectare is dat vierenveertig tot tachtig ton aan ‘verwerkte’ wormenaarde. Wereldwijd is er handel in wormen als natuurlijke bodemverbeteraars. In 1980 kochten de Verenigde Staten driehonderdzeventig miljoen wormen van Canada.

Deze wormen gaan op een andere manier een
bijdrage leveren aan het composteringsproces ...

Ook Charles Darwin (evolutietheorie) heeft zich verdiept in de worm: “Slechts weinig andere dieren hebben een zo grote betekenis voor de geschiedenis van de aarde als deze zo eenvoudig georganiseerde wezens.” Hij schatte dat om de zoveel jaar de volledige oppervlaktelaag van de wereld de maag van een aardworm passeert en noemde de worm een ‘natuurlijke ploeg’.

In de biologische landbouw kan ‘niet kerende grondbewerking’ een positief effect hebben op een goede structuur van een gezonde bodem. Die wordt dan niet dieper bewerkt dan twaalf centimeter, om het bodemleven, met die natuurlijke ploeg, te sparen. Ook is er onderzoek gedaan naar de effecten van de introductie van regenwormen. In 2009 verscheen daarover een rapport, waaruit valt op te maken dat er beslist positieve effecten zijn, maar niet altijd in weidegebied. Onder natte weersomstandigheden kunnen de graszoden, poreus door de wormengangen, vertrapt worden door de dieren in de wei. Daarnaast zouden veel wormen meer mollen aantrekken, wat ook niet bevorderlijk is voor een stevige grasmat. Toch wogen de nadelen niet op tegen de voordelen.

Herfst op Ekenstein: wie ruimt dit op?!

Behalve op het boerenbedrijf zijn wormen ook nuttig in het bos. Wanneer het afgevallen blad daar jaar in, jaar uit zou blijven liggen, zouden de bomen tenslotte kopje onder gaan in hun eigen bladeren. In een Canadees populierenbos verdween de drie centimeter dikke strooisellaag door toedoen van een invasie van Europese regenwormen. Dat levert een verbetering van de bodem op, die de wortelgroei ten goede komt en daarmee de boom in zijn geheel.

TUINWORMEN

Dat willen we voor onze tuinplanten ook. Maar hoe kom je aan wormen? En hoe houd je ze in je tuin? Nu, in de winter, hebben ze zich diep in de grond teruggetrokken en daar laten we ze met rust. Daar houden wormen van: geen trillingen en een donkere omgeving. In voorjaar en herfst zijn ze actief. Met voldoende voedselrijk materiaal zullen ze graag blijven. Laat dus het in de herfst afgevallen blad liggen en ruim in het voorjaar niet te snel op; daar zullen de wormen bij helpen. Heb je in je (nieuwe) tuin geen of weinig wormen, dan kun je ze, zoals alles tegenwoordig, via Internet per kilo bestellen.

Niet voor een omzet van tonnen, maar voor een omzet in humus!

PS Per heel erg abuis heb ik de foto's van de asfalteermachine en de wals van mijn camera gewist - héél jammer.

December 2012