SIGNALEN

HEGGENMUSSSEN

November is een ongezellige, saaie maand. Op zoek naar inspiratie voor een opwekkend artikel stuitte ik op het boek ‘De Victoriaanse Bloementuin’ van Jennifer Davies, coproducent van de gelijknamige televisieserie die begin jaren ’90 werd uitgezonden. Tuinbaas Harry Dodson laat o.a. aan de hand van eigen, vroege herinneringen zien, hoe het er in het Victoriaanse tijdperk aan toe ging in een Engelse bloementuin.

Het typisch Engels gebruik van mistletoe met kerstmis is ons welbekend: onder een maretak mag gekust worden. Die charmante traditie kennen wij niet. Wij zoenen links en rechts, te pas en te onpas, drie keer en bij elke gelegenheid. Tenzij de tegenpartij een button draagt: IK ZOEN JE NIET. Dat is duidelijke taal en daar houden wij van. (Te bestellen via Internet bij psycholoog Dolph Kohnstamm).

In de negentiende eeuw gaf men zijn signalen iets subtieler af tijdens bals, partijen en andere ontmoetingen. Op de allereerste bladzijde van het boek wordt dan ook omstandig de ‘taal en poëzie der bloemen’ uit de doeken gedaan. Dat is nog niet eenvoudig. Niet alleen heeft de bloem zelf betekenis, ook de manier waarop zij wordt aangeboden of gedragen is van cruciaal belang. Mét blad is zeer positief, maar een kale stengel, zonder blad, geeft de boodschap helaas een negatieve lading. Verder kan een bloem naar links nijgen (dat betekent: ‘ik’), of naar rechts en dan gaat het om ‘gij’. Dan kun je ook nog een bloem aan de rechterhand aanbieden (positief), of aan de linkerhand (negatief). Woorden zijn zo overbodig.

Beetje geel: beetje afnemende liefde!

Verschillende betekenissen worden toegekend aan de manier waarop een bloem gedragen wordt: in het haar, op de borst of op het hart. Die van een bloem in het haar (‘voorzichtigheid’) lijkt mij overigens voorbehouden aan vrouwen. Zelfs de knoop in het lint om een bloem kan iets aan de boodschap toevoegen.

19-EEUWSE ROMANTIEK

De betekenis van de bloem in kwestie is vaak zeer negentiende-eeuws. Oranjebloesem, gedragen door de bruid, betekende: ‘uw zuiverheid evenaart uw lieftalligheid’. Zoiets zouden wij nooit zeggen. En pas op als je rozen meeneemt voor je geliefde. Van een bos gele rozen zou ze wel eens kunnen schrikken: die staan voor ‘afnemende liefde’. Als je die in je linkerhand geduwd krijgt, weet je hoe laat het is! Een gemengd boeket van rode en witte rozen duidt op ‘eenheid’- die zou ik dan voor de zekerheid toch graag in mijn rechterhand krijgen. De hondsroos is voor maîtresses: ‘aangename maar pijnlijke liefde’! Lijsttrekkers op verkiezingsbijeenkomsten doen er goed aan een rode chrysant te dragen (‘ik bemin’) naast een witte (‘waarheid’). Geurgeraniums zijn helemaal uit: ‘ik bespreek u voor de volgende dans’. Dat is nu écht onbespreekbaar geworden! En stel je voor, je bent tot over je oren verliefd en krijgt in het vroege voorjaar van je geliefde een jonquillenarcis aangeboden: ‘ik smacht naar uw genegenheid’. Dan wil je niets liever dan laten weten: ‘ik deel uw gevoelens’. Maar daar heb je een margriet voor nodig en die bloeit pas in juni. De sneeuwklokjes voor ‘troost en hoop’ zijn al weg.

Een rode tulp (‘liefdesverklaring’) kan uitkomst bieden, misschien nog voorafgegaan door een krokus (‘vreugde’). Krijg je géén pioenen (‘woede’) of een bosje lathyrus (‘vertrek’), maar driekleurige viooltjes (‘u bent in mijn gedachten’), dan komt het waarschijnlijk in de loop van de zomer wel goed en kunnen er in september, als alternatief verlovingskaartje, phloxen rondgestuurd worden: ‘onze zielen zijn verenigd’. Nu is het zaak om lavendel, hoe heerlijk geurend ook, buiten de deur te houden (‘wantrouwen’) tot in het voorjaar de bluebells weer bloeien, ‘standvastigheid’. Eindelijk komt de oranjebloesem in zicht!

ALTIJD POSITIEF

Hoe romantisch allemaal en hoe omslachtig, afgezet tegen de sms-jes van tegenwoordig, in een verre van bloemrijke taal. Moeten we erom treuren, dat bloemen ons niets meer zeggen? Nee hoor. Nog steeds is er sprake van een bloementaal, alleen is die veel algemener geworden. Tegenwoordig hebben alle bloemen eenzelfde betekenis, voor wie je ze ook koopt, en die is altijd positief.

Op de Bloemenveiling van Aalsmeer spreken de getallen. Elke dag worden daar maar liefst 22 miljoen bloemen en planten verkocht. Omzet per dag 6,6 miljoen Euro. In dit grootste handelsgebouw ter wereld (!) passeren elke dag zo’n driehonderd verschillende soorten bloemen, die op hun beurt weer in honderden variëteiten kunnen voorkomen. Maar liefst vierhonderd verschillende rozen om uit te kiezen en zelfs meer dan vijfhonderd chrysanten, om maar eens twee van de driehonderd soorten te noemen.

Met zo’n aanbod aan bloemen hoeft november dus helemaal niet ongezellig en saai te zijn. Laat de tuin even voor wat hij is (met rust!) en trakteer jezelf op een fleurig boeket van de bloemist. Een mooi signaal in november!

November 2006