ORANJE BLANJE BLEU

Heggenmussen

Wie de tuintrends in de afgelopen jaren een beetje heeft gevolgd, zal niet vreemd opkijken van de felle kleurtjes die langzaam maar zeker het tuinterrein veroveren. De tuin wordt steeds meer gezien als een onderdeel van onze woonomgeving, compleet met bankstel, eethoek, een buitenkeuken en zelfs een douche. En niet te vergeten: een kachel, want het blijft wel Hollands. En zoals binnen de ‘naturellen’ van Jan des Bouvrie worden ingeruild voor retrobehangetjes en typische jaren-70 kleurtjes, gebeurt dat ook buiten.

AFRIKAANTJES

Alle tinten groen, paars, geel, nou ja, het hele scala aan kleuren, is ‘in’, tot en met oranje. Wie durfde er nog oranje afrikaantjes te planten in de afgelopen decennia? Hooguit een zachtgele variant en dan ook nog uitsluitend ‘functioneel’: om bodemaaltjes te verdrijven! Maar nu ben je een trendvolger als je oranje afrikaantjes plant. En waarschijnlijk politiek correct als je meteen overstapt op de Latijnse naam: Tagetes. Want het luistert nauw, tegenwoordig, met afrikaantjes, negerzoenen en de Zwarte Piet. (Wat gaan de Engelstaligen doen met ‘dutch’?!)

Onze afrikaantjes zijn eenjarigen, slechts 20 cm hoog en verkrijgbaar in een mooi kleurenspectrum: van wit (Eskimo) via citroengeel (Lemon Gem) en oranje (Orange Gem) naar oranjebruin (Paprika Gem). Ze geuren en trekken bijen aan. Weliswaar de hele zomer, maar nog niet in april.

Oranje!

KONINGINNEDAG

Als we Koninginnedag willen vieren met een oranje accent in de tuin, zullen we moeten uitwijken naar andere Oranjeklanten. Wat te denken van hyacint ‘Gipsy Queen’ in zalmoranje? Hoe dan ook koninklijk, zeker in combinatie met tulp ‘Prinses Irene’: oranje met paarsgroene strepen - ook wel weer een beetje ‘gipsy’. Voor de ingetogenen onder ons is er de leliebloemige tulp ‘Ballerina’, waarvan de kleur door bollenexpert Jacqueline van der Kloet wordt omschreven als ‘beschaafd oranje’ (Toveren met bollen, uitg. Groenboekerij). Iets minder beschaafd misschien, maar wel heel uitbundig, vier je Koninginnedag met een grootbloemige oranjerode keizerskroon: Fritillaria imperialis ‘Rubra Maxima’. Wordt het Koningshuisgehalte je te hoog, neem dan Fritillaria imperialis ‘Aurora’, in dezelfde kleur en met dezelfde kwaliteiten: ook een meter hoog. Wie elk jaar op 30 april een oranje plant wil hebben, kiest voor Epimedium ‘Orangekönigin’; een vaste plant, 35 cm hoog, die van april tot juni oranjegeel bloeit en ook nog eens wintergroen is. Tot zover Koninginnedag.

KONING VOETBAL

Want na 30 april zijn er nog veel meer mogelijkheden met oranje planten en waarom zouden we niet, met het WK Voetbal in het vooruitzicht?! Als je bloembakken hebt onder de ramen van de bovenverdieping kun je daar eenjarige klimmende (maar nu hangende) Oost-Indische kers in zaaien (Tropaeolum majus). Dat levert prachtige oranje slingers op; veel leuker dan plastic vlaggetjes. Nog meer oranje eenjarigen voor potten op het terras en bij de entree zijn te vinden bij de Petunia’s. Zo zou je Petunia ‘Callibrachoa Calli Orange’ kunnen combineren met de abrikooskleurige mini-hangpetunia ‘Million Bells Apricot’. En ja, ik vind ook dat kwekers wel wat klantvriendelijker zouden mogen zijn met de benaming van hun producten. We willen best naar een Begonia ‘Flamboyant’ vragen (diep oranjerood, kleine bloemen), maar Begonia ‘Illumination Apricot’ (zacht abrikoos met geel, dubbele bloemen) vraagt al iets meer lef. Je mag niet wijzen, is ons geleerd, maar als het om planten gaat, is de verleiding vaak groot om dat wél te doen: “Díe graag!” En zo kom je thuis met ook nog een Petunia Surfinia ‘Victorin Apricot’ (gemêleerd abrikoos)!

Mochten onze jongens het WK Voetbal winnen, dan zullen wij automatisch nog meer gecharmeerd raken van de kleur oranje. Dat is psycho-logisch. De vraag naar oranjebloeiende planten zal toenemen.

In het boekje ‘Gebruik en verzorging van vaste planten’ (tweede druk, 1965) van Mien Ruys geeft zij in het hoofdstuk ‘Vaste planten gerangschikt naar kleur’ een royale opsomming onder het kopje ‘oranje’. In ‘Kleur in de tuin’ (derde druk, 1992) van Elisabeth de Lestrieux zoek je vergeefs naar klip en klaar ‘oranje’. Je zult in het ‘Register op kleur’ een keuze moeten maken uit ‘Abrikoos’, ‘Herfstkleur’ of ‘Vlammende kleuren’. En misschien nog ‘Spannende basten’. Op ‘oranje’ rust een taboe.

BLOEIEND ORANJE

Papaver

Maar ze zijn er wel degelijk, de oranje-bloeiers. Probeer eens iets uit. Oranje trekt zonder meer de aandacht. Het is een warme, vrolijke kleur met opwekkende eigenschappen. In combinatie met rood en geel mag je rekenen op een warme uitstraling. Naast paars geeft oranje een opwekkend ‘hip’ effect, waar je niet gemakkelijk langs zult kijken. Is het je vooral te doen om een kleine opleving in een rustige border, kies dan voor een zachtoranje tint tussen wit, grijsgroen en violet of zelfs roze.

In mei bloeien behalve de kant-en-klare eenjarigen ook knikkend nagelkruid: Geum ‘Carlskaer’ en wolfsmelk: Euphorbia griffithii ‘Dixter’ en ‘Fireglow’. Vaste papavers (Papaver oriëntale en -spicatum) doen mee in knal- en zachtoranje en Trollius ‘Orange Princess’ is ook van de partij.

De maand juni brengt in aanloop naar het WK nog meer spektakel. De Turkse lelie, Lilium martagon, komt in bloei en de naald van Cleopatra, Eremurus ‘Pinocchio’ zal met zijn anderhalve meter en koperkleurig oranje alle aandacht trekken. Duizendblad, Achillea millefolium, is met ‘Terracotta’, ‘Lachsschönheit’ en ‘Marmelade’ ook goed vertegenwoordigd. En dan de goudsbloem met zijn typische zaadjes: Calendula officinalis. Deze eenjarige bloeit van juni tot september en wordt nog wel eens aangeplant om zijn mierenverdrijvende eigenschappen. Minder bekend is, dat de goudsbloem ook bijen verjaagt, die zo nuttig zijn voor de bestuiving van onze planten. Meenemen in de overweging! De daglelie, Hemerocallis, kun je waarschijnlijk het best in bloei kopen: hier zijn zóveel schakeringen in oranje - dat moet je gewoon zien. In juni naar de kweker dus. Ook in bloei nu de welbekende dropplant, in warm oranje: Agastache barbari ‘Firebird’ (vast). Of in gewoon oranje: Agastache ‘Acapulca Orange’ (eenjarig).

In juli kleurt de tuin steeds meer oranje (nu maar hopen dat ons nationale elftal gewonnen heeft!) met nóg een (vaste) Agastache: rupestris ‘Terracotta’, met Helenium ‘Chipperfield Orange’, Ligularia dentata ‘Orange Queen’, Potentilla en nog veel meer. Vóór jullie geen oranje meer kunnen zien, moet ik toch ook nog even het vingerhoedskruid (Digitalis ferruginea) noemen, de Crocosmia’s en natuurlijk de Dahlia’s. Dan heb ik de oranjebloeiende rododendrons, de Japanse esdoorns (Acer palmatum), alsmede alle oranje bes-dragers wel overgeslagen, maar het zal iedereen nu toch wel duidelijk zijn, dat oranje ons veel te bieden heeft.

Oranje boven!

April 2006