TUINIEREN IN DE WINTER

 

Heggenmussen

Ook voor de doorgewinterde tuinier is de winter zelf toch een beetje afzien. Er is weinig te doen buiten en de planten zijn in rust of, als eenjarigen, misschien al afgevoerd naar de compostbak. Toch kun je zolang het niet vriest nog genoeg ‘klussen’ vinden om energie in te steken en lekker bezig te zijn in de frisse buitenlucht. Fris, maar niet ijskoud: daar houden de planten niet van en jij zelf waarschijnlijk ook niet. 

Appelboom, Groninger Kroon

Snoeien doen we vaak bij voorkeur in het voorjaar, maar het kan ook in de winter, als er een paar vorstvrije dagen zijn aangekondigd en er ook geen regen te verwachten is. De sapstroom is nu bij de meeste bladverliezers tot stilstand gekomen, dus die kun je veilig ontdoen van boventallige of in de verkeerde richting groeiende takken. Ook kan de wintersnoei in het nieuwe voorjaar een gunstig effect hebben op de groei van nieuwe takken. Een soort verjonging van de boom of struik. Voor een grotere opbrengst van appelbomen wordt zelfs aanbevolen ze twee keer per jaar te snoeien: tussen december en februari, bij droog weer en minimaal 5℃, en vervolgens nog een keer tussen juni en augustus. Met de gesnoeide takken kun je een takkenril aanleggen: een toevluchtsoord voor egels, muisjes of zelfs winterkoninkjes!

Maar niet alle planten zijn gebaat bij snoei in deze koude tijd van het jaar. Esdoorns, druiven, kiwi’s, berken en notenbomen en -struiken kunnen door snoei veel vocht verliezen en doodbloeden. Als je toch nu met een van deze tuinbewoners aan de slag wilt, is het verstandig om de proef op de som te nemen en eerst een klein takje af te knippen. Komt er na een half uur nog steeds vocht uit de snoeiwond, dan kun je beter wachten met snoeien tot het voorjaar. Er is tenslotte geen haast, nu in de winter.

En mochten er alsnog planten in deze categorie hoe dan ook bezwijken, dan kun je zelfs in de winter, zolang de grond niet bevroren is, nog nieuwe bomen of struiken planten. Tot maart is het hun ‘rusttijd’ en daarmee is deze periode de beste tijd voor nieuwe aanplant. Jaarrond tuinieren: hoe fijn wil je het hebben! (Met een excuus naar de schaatsliefhebbers, die tegenwoordig met die slappe winters, zij het niet letterlijk, ‘in de kou staan’.)

Een echt 'egelhuis'

Heb je in het afgelopen najaar de gevallen bladeren ergens in de tuin verzameld, dan zou je daarmee zomaar een overwinterende egel een beschut onderdak bezorgd kunnen hebben. Ook hongerige vogels kunnen er terecht, op zoek naar overwinterende insecten of wormen. De zaden van uitgebloeide planten staan overigens óók op het menu van ons tuinvogelvolkje. Misschien treffen ze er zelfs nog een vlinderpop aan. Een goede reden om, ondanks een risico voor de vlinderpop, de uitgebloeide planten ter plekke te laten overwinteren. Dat ziet er niet uit? Het is puur natuur en zal onze tuinen en hun bewoners alleen maar ten goede komen. Voor je het weet is het voorjaar en dát is het moment voor de ‘grote schoonmaak’. Binnenshuis beginnen we daar niet meer aan, dus is er tijd genoeg om onze tuinen ‘op te schonen’. De winter gebruiken we voor kerstvieringen, de jaarwisseling en overwegingen omtrent eventuele aanpassingen buiten of zelfs geheel nieuwe plannen buiten.

Want ook dat valt in de categorie ‘tuinieren’, als het tenminste niet gaat over tuinen die voor 80% betegeld zijn of voor de helft in beslag genomen worden door nieuwe serres met wat potten met kamerplanten. En natuurlijk volautomatische zonneschermen, met één knop te bedienen. Wij tuiniers komen er bekaaid af, op de Nederlandse tv-zenders. De tuinprogramma’s zijn hier niet meer dan één grote reclameboodschap, vooral voor parafernalia. Daarom kijk ik nú alweer uit naar het voorjaar: met een nieuwe serie ‘Gardener’s World’ op BBC 2, al sinds 1968 (!) het beste tuinprogramma ooit, met interessante en ertoe doende afleveringen zonder ook maar een spatje reclame. Van harte aanbevolen!

Mijn aandeel in onze boekenkast:
tuinboeken!

En wordt het echt te koud buiten, dan is er natuurlijk ook nog de categorie ‘tuinboeken’ om in de wintermaanden, lekker warm binnen, in te ‘grasduinen’. Zo doe je inspiratie op voor weer een heel nieuw jaar tuinierplezier.